Białostocki IPN planuje ekshumacje w miejscach, gdzie odkryto jamy grobowe
Odkryto szczątki pięciu osób i ślady jam grobowych, wskazujące na większą liczbę pochówków – to rezultaty badań sondażowych, przeprowadzonych w ramach śledztwa Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku, dotyczącego zbrodni funkcjonariuszy UB w latach 1944-54. Planowane są ekshumacje.
„Ponieważ ujawnione zostały jamy grobowe, na przyszły rok planowane są w tych miejscach prace ekshumacyjne” – poinformował dziś szef pionu śledczego IPN w Białymstoku prok. Janusz Romańczuk.
Zaznaczył, że jeszcze nie wiadomo, kiedy konkretnie takie ekshumacje mogą być tam przeprowadzone. Instytut Pamięci Narodowej ocenia, że prace te powinny być kompleksowe i obejmować kilka graniczących ze sobą, prywatnych obecnie posesji oraz sąsiednią działkę miejską.
Kilkudniowe sondaże archeologiczne prowadzone były w okolicach cmentarza prawosławnego przy ul. Wysockiego. Przeszukano w ten sposób dwie posesje prywatne oraz przylegające do nich nieużytki, które są działkami miejskimi.
Chodziło o potwierdzenie informacji z relacji świadków i dokumentów archiwalnych, m.in. raportów wywiadu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość o tym, że w tych miejscach krótko po wojnie, wiosną i latem 1946 roku, pochowano ofiary zbrodni komunistycznych, popełnionych na terenie ówczesnego województwa białostockiego.
Historyk z białostockiego oddziału IPN dr Marcin Zwolski zwraca uwagę, że w tym czasie były w tych miejscach okopy. W to miejsce czasem codziennie, czasem co kilka dni przyjeżdżał samochód, a osoby w mundurach zrzucały do dołów zwłoki, które przysypywano warstwą słomy, a potem piasku.
Dr. Marcin Zwolski dodał, że informacje wywiadu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość dotyczące czasu, kiedy to się działo, pozwolą ukierunkować przyszłe identyfikacje szczątków, prowadzone w oparciu o badania DNA.
W ramach śledztw IPN w Białymstoku, dotyczących zbrodni funkcjonariuszy UB w tym mieście, wcześniej prowadzone były ekshumacje na terenie aresztu śledczego w Białymstoku.
W ramach pierwszego postępowania, w kilku etapach prac ekshumacyjnych przeprowadzonych w latach 2013-2015, udało się na terenie dawnego ogrodu przy białostockim areszcie odnaleźć szczątki 385 osób, w tym kobiet i dzieci.
Z dotychczasowych ustaleń wynika, że większość ofiar pochodzi z czasu okupacji niemieckiej. Szczątki pierwszych ofiar udało się już zidentyfikować w oparciu o badania DNA.
W ramach drugiego śledztwa prowadzone były poszukiwania w piwnicy budynku administracyjnego aresztu, gdzie – według przekazów historycznych – po wojnie wykonywano wyroki śmierci i grzebano niektóre ofiary zbrodni komunistycznych.
Odkryto tam dotąd szczątki sześciu osób; cztery czaszki nosiły ślady postrzałów. Prokurator Romańczuk wskazał, że kolejne prace w tych piwnicach planowane są na listopad tego roku.
PAP/RIRM