Homilia Ojca Świętego Benedykta XVI wygłoszona z okazji otwarcia specjalnego Zgromadzenia Synodu Biskupów dla Bliskiego Wschodu.

Czcigodni Bracia,

szanowni Panie i Panowie,

drodzy bracia i siostry!



Celebracja eucharystyczna, w pełnym tego słowa znaczeniu dziękczynienie Bogu, naznaczona jest dzisiaj dla nas, zebranych przy grobie Św. Piotra, nadzwyczajnym motywem: łaską ujrzenia zjednoczonych po raz pierwszy na Zgromadzeniu Synodalnym, wokół Biskupa Rzymu i Pasterza Kościoła Powszechnego, Biskupów rejonu Bliskiego Wschodu. To wyjątkowe wydarzenie ukazuje zainteresowanie całego Kościoła bezcenną i umiłowaną cząstką Ludu Bożego, który żyje w Ziemi Świętej i na całym Bliskim Wschodzie.

Przede wszystkim zanosimy nasze dziękczynienie do Pana historii, który pozwolił, by pomimo często trudnych i dręczących wydarzeń, Środkowy Wschód oglądał zawsze, od czasów Jezusa aż po dziś dzień, ciągłość obecności chrześcijan. Na tych ziemiach jeden Kościół Chrystusowy objawia się w różnorodności Tradycji liturgicznych, duchowych, kulturalnych i dyscyplinarnych sześciu czcigodnych Katolickich Kościołów Wschodnich sui iuris, jak również Tradycji łacińskiej. Braterskie pozdrowienie, które kieruję z wielką miłością do Patriarchów każdego z nich, pragnę rozszerzyć w tym momencie na wszystkich wiernych powierzonych ich trosce
pasterskiej w poszczególnych Krajach jak i żyjących w diasporze.

W tę 28 Niedzielę w Ciągu Roku, Słowo Boże ofiaruje nam temat medytacji, który przybliża sie w wymowny sposób do wydarzenia synodalnego, które dziś inaugurujemy. Lectio continua Ewangelii Św. Łukasza prowadzi nas do epizodu uzdrowienia dziesięciu trędowatych, spośród których tylko jeden, samarytanin, powraca, by
podziękować Jezusowi. W łączności z tym tekstem, pierwsze czytanie, wyjęte z Drugiej Księgi Królewskiej, opowiada o uzdrowieniu Naamana, zwierzchnika wojsk aramejskich, także
trędowatego, który zostaje uzdrowiony zanurzając sie siedmiokrotnie w rzece Jordan, zgodnie z zaleceniem proroka Elizeusza. Także Naaman wraca do proroka i rozpoznając w nim Bożego pośrednika, wyznaje wiarę w jedynego Pana. Dwaj zatem trędowaci, obaj nie hebrajczycy, którzy zdrowieją, ponieważ wierzą w słowo posłane przez Boga. Zdrowieją w ciele, ale otwierają się na wiarę, a ta uzdrawia ich duszę, czyli zbawia.

Psalm responsoryjny wyśpiewuje tę rzeczywistość: "Pan okazał swoje zbawienie, / na oczach pogan objawił swoją sprawiedliwość, / wierność domowi Izraela” (Sal 98,2-3). Oto zatem temat: uniwersalne zbawienie, ale
przychodzące przez określone pośrednictwo, historyczne: pośrednictwo ludu Izraela, który potem staje się ludem Jezusa Chrystusa i Kościoła. Brama życia otwarta jest dla wszystkich, ale jest to
"brama”, to znaczy przejście określone i konieczne. Potwierdza to w sposób syntetyczny formuła pawłowa, której słuchaliśmy w Drugim Liście do Tymoteusza:
"zbawienie, które jest w Chrystusie Jezusie” (2 Tm 2,10). Jest to misterium powszechności zbawienia i równocześnie jego koniecznego związku z historycznym pośrednictwem Jezusa Chrystusa, poprzedzonym pośrednictwem ludu Izraela i przedłużonym w Kościele. Bóg jest miłością i pragnie, aby wszyscy ludzie uczestniczyli w Jego życiu; aby zrealizować ten plan On, który jest Jedyny i Troisty, stwarza w świecie misterium bosko- ludzkiego zjednoczenia,
historyczne i transcendentne: stwarza je "metodą” – by tak rzec – przymierza, wiążąc się wierną i nieodwołalną miłością z ludźmi, formując lud święty, który stanie się błogosławieństwem dla wszystkich rodzin ziemi (cfr Gen 12,3). Objawia się w ten sposób jako Bóg Abrahama, Izaaka i Jakuba (cfr Es 3,6), który pragnie prowadzić swój lud do
"ziemi” wolności i pokoju. Ta "ziemia” nie jest z tego świata; cały Boży zamysł przekracza historię, ale Pan chce budować wraz z ludźmi, przez ludzi i w ludziach, poczynając od współrzędnych przestrzeni i czasu w których żyją, a które On sam powierzył.

Do tych współrzędnych należy, ze swoją specyfiką, ta którą określamy jako "Bliski Wschód”. Także ten rejon świata Bóg widzi w innej perspektywie, można by powiedzieć
"z góry”: jest to ziemia Abrahama, Izaaka i Jakuba; ziemia exodus i powrotu z wygnania; ziemia świątyni i proroków; ziemia w której Jednorodzony Syn narodził sie z Maryi Dziewicy, gdzie żył, umarł i zmartwychwstał; kolebka Kościoła, ustanowiona by zanieść Ewangelię Chrystusa aż po krańce świata. A my, wierzący, spoglądamy na Bliski Wschód tym spojrzeniem, w perspektywie historii zbawienia. Jest to wewnętrzna optyka, która prowadziła mnie podczas podróży apostolskich do Turcji, Ziemi
Świętej – Jordanii, Izraela, Palestyny, – i na Cypr, gdzie z bliska mogłem poznać radości i troski wspólnot chrześcijańskich. Również z tego powodu chętnie przyjąłem propozycję Patriarchów i Biskupów, by zwołać Zgromadzenie synodalne, by
przemyśleć razem, w świetle Pisma Świętego i Tradycji Kościoła, teraźniejszość i przyszłość wiernych i populacji Bliskiego Wschodu.

Patrzeć na tę część świata w Bożej perspektywie, oznacza widzieć w niej "kolebkę” powszechnego planu zbawienia w miłości, misterium zjednoczenia, które dokonuje sie w wolności i dlatego domaga się od ludzi odpowiedzi. Abraham, prorocy, Maryja Panna, są pionierami tej odpowiedzi, która oczywiście ma swoje uwieńczenie w Jezusie Chrystusie, synu tej samej ziemi, ale tym, który zstąpił z Nieba. Z Niego, z Jego Serca i Ducha, narodził się Kościół, który pielgrzymuje po tym świecie, ale do Niego przynależy. Kościół został ustanowiony, by być pośród ludzi, znakiem i narzędziem jedynego i powszechnego zbawczego planu Boga; wypełnia tę misję po prostu będąc sobą, to znaczy
"komunią i świadectwem”, jak głosi temat Zgromadzenia synodalnego, które dziś otwieramy, i które
nawiązuje do sławnej definicji łukaszowej pierwszej wspólnoty chrześcijańskiej:
"Wielka liczba tych, którzy uwierzyli miała jedno serce i jedną duszę” (At 4,32). Bez komunii nie może istnieć świadectwo: wielkim świadectwem jest właśnie życie w komunii. Mówi o tym jasno Jezus:
"Po tym wszyscy poznają, że jesteście moimi uczniami, jeśli miłość mieć będziecie jedni ku drugim” (Gv 13,35). Ta komunia jest życiem samego Boga, które udziela się w Duchu Świętym, przez Jezusa Chrystusa. Jest zatem darem, a nie czymś co mamy przede wszystkim budować my sami, własnym wysiłkiem. Dlatego więc domaga się naszej wolności i oczekuje naszej odpowiedzi: komunia domaga się stale naszego nawrócenia, jako dar, który jest ciągle lepiej przyjmowany i realizowany. Pierwsi chrześcijanie, w Jerozolimie, byli nieliczni. Nikt nie mógł wyobrazić sobie tego co się potem stało. Kościół żyje stale tą samą mocą, która była u początku jego wzrostu. Pięćdziesiątnica jest wydarzeniem pierwotnym, ale jest także
permanentnym dynamizmem, a Synod Biskupów jest momentem uprzywilejowanym, w którym może się odnowić w wędrówce Kościoła łaska Pięćdziesiątnicy, aby Dobra Nowina była zwiastowana z odwagą i mogła być przyjmowana przez wszystkie narody.

Z tego powodu, cel tej Sesji synodalnej jest w głównej mierze pastoralny. Nie mogąc ignorować delikatnej i często dramatycznej sytuacji społecznej i politycznej niektórych krajów, Pasterze
Kościołów Bliskiego Wschodu pragną skoncentrować się na aspektach właściwych ich misji. W związku z tym Instrumentum laboris, wypracowane przez Radę Presynodalną, której członkom gorąco dziękuję za wykonana pracę, podkreślił ten eklezjalny cel Zgromadzenia,
podkreślają, że zakłada on, pod przewodem Ducha Świętego, ożywienie komunii Kościoła Katolickiego na Bliskim Wschodzie. Przede wszystkim wewnątrz każdego z Kościołów,
pomiędzy wszystkimi członkami; Patriarchą, biskupami, kapłanami, zakonnikami, osobami konsekrowanymi i świeckimi. A następnie w relacjach z innymi kościołami. Życie eklezjalne, w ten sposób umocnione, pozwoli rozwinąć się pozytywnym owocom w postępie ekumenicznym z innymi kościołami i wspólnotami kościelnymi obecnymi na Bliskim Wschodzie. Ta okazja jest następnie jak najbardziej stosowna w prowadzeniu konstruktywnego dialogu z
Żydami, z którymi wiąże nas w sposób niezaprzeczalny długa historia Przymierza, jak również z muzułmanami.

Prace sesji synodalnych są ponadto zorientowane na świadectwo chrześcijan w wymiarze osobistym, rodzinnym i społecznym. To domaga się wzmocnienia ich tożsamości chrześcijańskiej dzięki Słowu Bożemu i Sakramentom. Wszyscy życzymy sobie, by wierni odczuwali radość życia w Ziemi
Świętej, ziemi pobłogosławionej obecnością i chwalebnym misterium paschalnym Pana Jezusa Chrystusa. W ciągu wieków Miejsca te przyciągały wielu pielgrzymów i wspólnoty zakonne męskie i żeńskie, którzy móc żyć i
dawać świadectwo w Ziemi Jezusa. Pomimo trudności, chrześcijanie w Ziemi
Świętej powołani są do ożywiania świadomości bycia żywymi kamieniami Kościoła na Bliskim Wschodzie, przy Miejscach Świętych naszego zbawienia. Ale to, by żyć w sposób godny we własnej ojczyźnie jest przede wszystkim podstawowym prawem ludzkim: należy zatem popierać warunki pokoju i sprawiedliwości, nieodzowne dla harmonijnego rozwoju wszystkich mieszkańców tego regionu. Wszyscy zatem powołani są, by dać swój wkład: wspólnota międzynarodowa, wspierając drogę wiarygodną, lojalną i konstruktywną ku pokojowi; religie najliczniej obecne w regionie, w promowaniu
wartości duchowych i kulturowych, które łączą ludzi i wykluczają wszelkie formy przemocy. Chrześcijanie niech kontynuują dawanie swojego wkładu nie tylko przez dzieła promocji społecznej, jak instytucje wychowawcze i zdrowotne, ale przede
wszystkim poprzez ducha ewangelicznych Błogosławieństw, który ożywia praktykę przebaczenia i pojednania. W tym zaangażowaniu będą oni mieli zawsze wsparcie całego Kościoła, jak świadczy o tym dobitnie obecność delegatów Episkopatów innych kontynentów.

Drodzy Przyjaciele, zawierzajmy prace Zgromadzenia Synodalnego dla Bliskiego Wschodu wielu
Świętym mężczyznom i kobietom tej błogosławionej ziemi; wzywajmy wstawiennictwa Błogosławionej Maryi Dziewicy, aby najbliższe dni modlitwy, refleksji i komunii braterskiej, przyniosły dobre owoce na dziś i jutro drogich ludów bliskowschodnich. Do nich
kierujemy z całego serca pozdrowienie i życzenie: "Pokój tobie, pokój twojemu domowi i pokój wszystkim, którzy należą do ciebie! (1Sam 25,6).

Tłumaczenie Radio Maryja