„Biada ziemi, jeśli zabraknie rolnika…”

List pasterski ordynariusza drohiczyńskiego ks. bp. Antoniego Dydycza
na XXII niedzielę zwykłą, 3 września 2006 r.

Pwt 4, 1-2. 6-8;
Jk 1, 17-18. 21b. 22. 27;
Mk 7, 1-8. 14-15. 21-23;

Czcigodni Bracia w kapłaństwie,
Drodzy Diecezjanie,
Ukochani Rolnicy!

1. Ku końcowi zbliża się lato. Pustoszeją pola, a w lasach coraz rzadziej słychać śpiew ptaków. Żółkniejące liście zapowiadają nadchodzącą jesień. Przyroda ma swój rytm. Nie patrzy na to, co my robimy. Nie lęka się wojny. Jest zawsze wierna prawom, które w nią zaszczepił sam Stwórca.
Wiedzą o tym dobrze rolnicy. I dlatego tak często wpatrują się w niebo! Przyglądają się zachodowi i wschodowi słońca. Nadsłuchują każdego pomruku ziemi. A w tym wszystkim dostrzegają przedziwną, odwieczną obecność Boga. Zdają sobie sprawę z tego, że bez Bożej pomocy nasz wysiłek nie musi przynosić korzyści. O tym mogliśmy się dobrze przekonać również i tego lata. Długotrwała susza dawała się nam wszystkim we znaki, ale też i deszczu potem, przynajmniej w niektórych regionach, było za dużo.
Kolejny raz Bóg przemówił do nas poprzez dzieła natury. Kolejny raz mieliśmy okazję przypomnieć sobie kruchość naszych technicznych osiągnięć i słabość ludzkich programów, pozbawionych Bożej pomocy.
Przypominam o tym, wszyscy sobie to przypominamy, aby tym serdeczniej i z jeszcze większym przekonaniem podziękować Panu Bogu za zebrane – przy zmiennej pogodzie – plony i prosić o Jego błogosławieństwo na rozpoczynające się siewy.

2. O różnych trudnościach towarzyszących życiu i pracy na roli wiedział dobrze Ojciec Święty Jan Paweł II. Przed laty przypominał o tym: „Jeśli mówię o poszanowaniu ziemi, nie mogę zapomnieć o tych, którzy najbardziej są z nią związani. Myślę tu o rolnikach, którzy (…) w całej Polsce, bezpośrednio zmagają się z ziemią, czerpiąc z niej owoce niezbędne dla życia mieszkańców miast i wsi. (…) Z wdzięcznością i szacunkiem chylę głowę przed tymi, którzy przez wieki użyźniali tę ziemię potem czoła, a gdy trzeba było stawać w jej obronie, nie szczędzili również krwi. Z tą samą wdzięcznością i szacunkiem zwracam się do tych, którzy i dziś podejmują ciężki trud służby ziemi. Niech Bóg błogosławi pracy waszych rąk” (Jan Paweł II, Zamość, 12 VI 1999).

3. W roku złotego jubileuszu Jasnogórskich Ślubów Narodu byłoby czymś dziwnym nie wspomnieć o Prymasie Tysiąclecia, Księdzu Kardynale Stefanie Wyszyńskim, który wyjątkowo dobrze rozumiał życie i misję polskich rolników. On to mówił do naszych ojców i matek, do powstającej Wiejskiej Solidarności: „Bazą jednoczącą Was jest przede wszystkim ziemia. Albo ziemia, którą posiadacie, albo ziemia, na której pracujecie. I to jest najważniejsza sprawa – zespolić się w służbie ziemi, która jest służbą Narodowi, rodzinom, własnej rodzinie i Wam wszystkim”. On też postawił pytanie, które jest bliskie i nam, w obecnej dobie, kiedy tak wielu opuszcza ojcowiznę. „Czy Wasza praca może mieć przyszłość? Oczywiście! (…) ziarno pszeniczne powoli, od źdźbła – jak mówił Chrystus – rośnie w słomkę i kłos. Dlatego też uważam, że prędzej czy później świat rolniczy w Polsce odniesie zwycięstwo. To Wy, Najmilsi, odniesiecie to zwycięstwo. Ale musicie być cierpliwi i mądrzy. (…) Pamiętajcie, że pracujecie dla Polski” (Kard. S. Wyszyński, 6 II 1981, do Solidarności Wiejskiej).

4. Z tego to względu w tekście Jasnogórskich Ślubów Narodu nie zabrakło odniesień do życia rolników polskich. Najpierw jednak musimy wyrazić żal za nasze zaniedbania. I dlatego wyznawali nasi przodkowie, a za nimi i my powtórzmy te szczere słowa skruchy: „Stajemy przed Tobą, (Bogurodzico), pełni skruchy, w poczuciu winy, że dotąd nie wykonaliśmy ślubów i przyrzeczeń Ojców naszych. Spojrzyj na nas, Pani Łaskawa, okiem Miłosierdzia Twego i wysłuchaj potężnych głosów, które zgodnym chórem rwą się ku Tobie z głębi serc wielomilionowych zastępów oddanego Ci Ludu Bożego. Królowo Polski! Odnawiamy dziś śluby Przodków naszych. Ciebie za Patronkę naszą i za Królową Narodu polskiego uznajemy. (…) Przyrzekamy usilnie pracować nad tym, aby w Ojczyźnie naszej wszystkie dzieci Narodu żyły w miłości i sprawiedliwości, w zgodzie i pokoju, aby wśród nas nie było nienawiści, przemocy i wyzysku.
Przyrzekamy dzielić się między sobą ochotnie plonami ziemi i owocami pracy, aby pod wspólnym dachem Domostwa naszego nie było głodnych, bezdomnych i płaczących”.
„Królowo Polski, przyrzekamy!”

5. Takie przyrzeczenie zostało złożone przed pięćdziesięciu laty. Czy pamiętamy o nim? Czy też może wizja łatwego życia, pozbawionego poczucia odpowiedzialności i wrażliwości na dobro rodziny i Ojczyzny, zawładnęła naszą wyobraźnią i ostudziła naszą więź z ziemią, nasze poczucie wspólnoty narodowej!
Warto nad tym się zastanowić właśnie w tych dniach, przy okazji tegorocznych Dożynek, na które bardzo serdecznie zapraszam. W tym roku odbędą się one 9 września, w Ciechanowcu. Początek uroczystej liturgii o godzinie 10.00. Zapraszam delegacje z każdej parafii i każdej wsi, wszystkich przedstawicieli samorządów, nie zapominając o sołtysach. Niech dożynkowe wieńce będą tym zewnętrznym wyrazem naszej duchowej więzi ze Stwórcą wszelkiego stworzenia. Nasza zaś modlitwa niech stanie się wyznaniem wiary i hymnem wdzięczności za stałą nad nami opiekę, nawet w najtrudniejszych momentach. Jako przedstawiciele rolników podlaskich odnowimy również Jasnogórskie Śluby Narodu, aby podkreślić łączność z naszymi poprzednikami i umocnić się na przyszłość, w którą pragniemy wchodzić silni duchem, trzeźwi i pełni nadziei w zwycięstwo dobra!

6. Ukochani Bracia i Siostry, Podlascy Rolnicy!
Wszystkim nam zależy na tym, abyśmy nie zawiedli zaufania, jakie nam okazuje Stwórca, zapraszając nas do współpracy, o czym słyszeliśmy w dzisiejszym pierwszym czytaniu, przypominającym wystąpienie Mojżesza: „A teraz, Izraelu, słuchaj praw i nakazów, których uczę was wypełniać, abyście żyli i doszli do posiadania ziemi, którą wam daje Pan Bóg waszych ojców… Strzeżcie ich i wypełniajcie je, bo one są waszą mądrością i umiejętnością w oczach narodów, które usłyszawszy o tych prawach, powiedzą: Z pewnością ten wielki naród to lud mądry i rozumny”.
W dziejach naszej Ojczyzny mamy wiele postaci, które zasłużyły na to miano dla całej Polski. Wnieśmy i my nasz wkład, aby nadal można było mówić, że Naród Polski „to lud mądry i rozumny”.
A przecież tak często korzystamy z Bożej pomocy. „Bracia moi umiłowani: pisze św. Jakub Apostoł – Każde dobro, jakie otrzymujemy, i wszelki dar doskonały zstępuje z góry, od Ojca świateł, u którego nie ma przemiany ani cienia zmienności”. A skoro tak, to: „Wprowadzajcie (…) słowo w czyn, a nie bądźcie tylko słuchaczami oszukującymi samych siebie”. Ileż to razy ta opinia Apostoła sprawdza się w naszym życiu! Ileż to razy ulegaliśmy pokusie udawania, poddawaliśmy się pozorom, okazywaliśmy zaufanie wilkom w owczej skórze!
Przestańmy więc oszukiwać samych siebie. Przestańmy oszukiwać nasze dzieci!

7. I bądźmy zawsze szczerzy względem Boga, naszej Ojczyzny, rodziny i nas samych.
Oby wśród nas nie miało miejsce to, co opisuje prorok Izajasz, a co odrzuca z mocą Pan Jezus, jak to słyszeliśmy w dzisiejszej Ewangelii. Niech do nas nigdy nie mają zastosowania te słowa: „Ten lud czci mnie wargami, lecz sercem swym daleko jest ode mnie. Ale czci na próżno, ucząc zasad podanych przez ludzi”.
Nasze dawne dzieje i doświadczenia współczesne potwierdzają prawdę tej nauki, która płynie z serca Jezusowego. „Na próżno” wmawiano nam, że na ziemi można zbudować raj. „Na próżno” głoszono, że człowiek sam z siebie wszystko może. „Na próżno” wydaje się potężne sumy na reklamę postaw i zachowań, uderzających w życie i godność człowieka!
Tym bardziej zjednoczmy się w wierze i w miłości. Tym mocniej trwajmy przy Matce Najświętszej, gdyż chcemy, aby nasze życie i nasza praca, nasz rolniczy trud – żeby to wszystko, co czynimy, mogło przynosić jak najlepsze i najzdrowsze owoce dla nas i wszystkich rodaków.
Bowiem „Wieś!… To me życie, to podarek Boży!”, jak pisze Cyprian Kamil Norwid. Pamiętajmy o tym i bądźmy wdzięczni Panu Bogu. A przejawem tej wdzięczności i zawierzenia na przyszłość niech będzie nasz udział w tegorocznych Dożynkach, aby Boże błogosławieństwo nam towarzyszyło teraz i w przyszłości. Amen.