Wielka Sobota dzień czuwania przy Grobie Pańskim

Dziś Wielka Sobota w dalszym ciągu dzień smutku, czuwania przy Grobie Pańskim i adoracji Najświętszego Sakramentu. Tego dnia sprawowana jest liturgia Wigilii Paschalnej.

Wielka Sobota to czas czuwania w ciszy i skupieniu przy grobie pańskim- wyjaśnia o. Piotr Kwiecień ze Zgromadzenia Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo.

– Jest to przepiękny dzień, przebogaty dzień. Jedyny dzień w roku, w którym nie ma liturgii czyli nie celebruje się sakramentu. Jedyny dzień w roku w którym nie przyjmujemy Komunii Świętej – mogą ją przyjąć jako wiatyk tylko Ci, którzy są w zagrożeniu życia, przed śmiercią. Jest to dzień  dla tych którzy kochają. Kochają i trwają przy oblubieńcu, który odszedł. Można powiedzieć, że jest to dzień zakochanych w Panu, dlatego jest to dzień ciszy, skupienia, narastającej radości ale jeszcze zatrzymanej w sercu – tłumaczy o. Piotr Kwiecień.

Dziś, zgodnie z tradycją, poza świeceniem pokarmów wierni odwiedzają kościoły, by pomodlić się przy Grobie Pańskim. W Wielką Sobotę grób Pański to najważniejsze miejsce w każdym kościele. Najświętszy Sakrament złożony jest przy grobie Chrystusa.

Uroczystości dzisiejszego dnia kończą się liturgią Wigilii Paschalnej. Zmartwychwstanie Chrystusa obwieszcza bicie dzwonów i śpiew radosnego Alleluja.

Liturgia Wigilii Paschalnej pełna jest symboli, którymi są: światło, woda,  słowo i uczta. Kapłan przed bramą świątyni poświęca ogień – symbol światłości wiekuistej. Od tego ognia zapala paschał (świecę nocy paschalnej), symbol Chrystusa zmartwychwstałego.

Ks. prof. Jacek Nowak, kierownik katedry liturgii UKSW zwraca uwagę, że liturgia jest celebrowana po zmroku a kończy się przed świtem na znak przejścia z ciemności do światła.

– Ciemność w znaczeniu biblijnym oznacza zło, grzech. Pan Jezus przeprowadził nas w ciemności grzechu do światła dzieci Bożych a więc to nasze czuwanie ma nas przygotować na to ostateczne spotkanie z Chrystusem a to czuwanie, czyli bycie z nim również dziś pomoże nam w ostatecznym rozrachunku – powiedział ks. prof. Jacek Nowak.

* * *

Wigilii Paschalna – w myśl przepisów liturgicznych jej ceremonie należą już do Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego. Kończy się adoracja przy Grobie Pańskim. Najświętszy Sakrament zostaje przeniesiony do tabernakulum, a umieszczaną w niektórych grobach figurę Chrystusa zdjętego z krzyża należy przykryć białym płótnem; obok pojawia się posąg Chrystusa zmartwychwstałego. W kościele gasną światła, bo wigilia jest oczekiwaniem na zmartwychwstanie Chrystusa.

Bogata liturgia Wigilii Paschalnej, stanowiącej centralny fragment Triduum, składa się z czterech części. Obchody zmartwychwstania Jezusa Chrystusa rozpoczynają się po zapadnięciu zmroku. Tym silniejszą wymowę zyskuje obrzęd tzw. liturgii światła. Przed kościołem rozpala się ognisko, którego płomienie zostają poświęcone przez kapłana, ubranego w białe szaty. Następnie od poświęconego ognia zapala się paschał (dużą świecę), symbolizujący Chrystusa, czyli Światłość świata, co ma uzmysławiać, że dokonała się Pascha, przejście z mroku do jasności, ze śmierci do życia. W uroczystej procesji paschał zostaje wniesiony do świątyni i umieszczony w ozdobnym świeczniku. Po trzykrotnym śpiewie kapłana: „Światło Chrystusa” i odpowiedzi wiernych: „Bogu niech będą dzięki” – zgromadzeni mogą zapalić swoje świece. Liturgia światła kończy się odśpiewaniem tzw. Orędzia Paschalnego, czyli modlitwy dziękczynno-uwielbiającej, która wysławia łaskę zbawienia.

Liturgia słowa Wigilii Paschalnej jest wyjątkowo rozbudowana. W pełnej wersji składa się ona z dziewięciu czytań, przeplatanych psalmami i modlitwą. Pierwsze siedem czytań pochodzi ze Starego Testamentu. Przypominają one ważne momenty w całej historii zbawienia – opis stworzenia świata, zachowanie Abrahama, od którego Bóg zażądał ofiary z syna, oraz przejście przez Morze Czerwone. O wielkiej miłości Boga, zawarciu przymierza i skuteczności słowa Bożego mówią urywki Księgi proroka Izajasza. Fragment Księgi Barucha zawiera pouczenia, których respektowanie zapewnia pokój na wieki. Cykl czytań starotestamentowych kończy się bożą obietnicą oczyszczenia i przemiany człowieka. W tym momencie zapala się światła na ołtarzu, uderza się w dzwony, a celebrans intonuje hymn „Chwała na wysokości Bogu”. Po nim następuje czytanie z Listu św. Pawła do Rzymian, który mówi o tym, że chrzest zapewnia wiernym uczestnictwo w śmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa.

Po radosnym Alleluja, odśpiewanym po raz pierwszy od 40 dni, czytany jest tekst Ewangelii o pustym grobie. Liturgię słowa zamyka homilia. Kolejna, trzecia część uroczystości Wigilii Paschalnej, poświęcona jest tajemnicy sakramentu chrztu. Liturgię chrzcielną poprzedza odśpiewanie Litanii do Wszystkich Świętych, która podkreśla jedność Kościoła. Celebrans poświęca wodę chrzcielną – tradycja zaleca, aby dokonało się to przy włożeniu paschału do naczynia z wodą; tekst błogosławieństwa przypomina odradzającą moc wody. Teraz dokonać można obrzędów chrztu – pierwotny Kościół udzielał tego sakramentu tylko w czasie Wigilii Paschalnej.

Wszyscy zgromadzeni w świątyni odnawiają przyrzeczenia chrzcielne: wyznają swą wiarę i wyrzekają się szatana. Zostają oni również pokropieni wodą święconą. Liturgię chrzcielną kończy modlitwa wiernych. Przebieg liturgii eucharystycznej nie odbiega w swym zasadniczym kształcie od normalnej Mszy świętej. Uroczystości Wigilii Paschalnej kończą się komunią świętą i uroczystym błogosławieństwem.

Słowa rozesłania wzbogaca się o dwukrotne Alleluja. Ostatnim akcentem jest wezwanie do udziału w procesji rezurekcyjnej, która bywa przenoszona na niedzielny poranek.

O. Tomasz Kwiecień OP podkreśla, że Liturgia Paschalna jest największym świętem w roku liturgicznym, szczytem, całego Triduum.

– Liturgia paschalna to święto światła. Święcimy ogień, święcimy paschał jako znak Jezusa Zmartwychwstałego. Jest to święto słów, bo w czasie Liturgii mamy przebogatą Liturgię Słowa, ukazującą Boże działanie w historii ludzkości i w historii Narodu Wybranego. Jest to też święto wody, źródła życia. Przy tym źródle odnawiamy przymierze Chrztu św. W Świętą Noc po raz pierwszy, po ciszy Wielkiej Soboty, sprawujemy Eucharystię. Karmimy się owocami męki, śmierci i zmartwychwstania, Jego Ciałem i Jego Krwią. I wreszcie procesja rezurekcyjna by ogłosić światu poza murami świątyni, że Jezus zmartwychwstał i żyje. Życie zwyciężyło śmierć. Miłość pokonała nienawiść – tłumaczy  o. Tomasz Kwiecień OP.

RIRM/PAP