Felieton „Spróbuj Pomyśleć”
Szczęść Boże!
Pierwszy zgłoszenie napłynęło w połowie września b. r. z Niemiec, następne, 19. września – z Irlandii, kolejne z Holandii i Wielkiej Brytanii. Z Austrii w jednym dniu 21.września nadeszły 4 raporty, w dniu następnym z Włoch – 2, ze Słowenii – 1. Potem odezwała się Belgia i po raz kolejny i to po kilka razy Holandia, Austria i Niemcy, Wielka Brytania i znowu Belgia. W październiku Europejski System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznych Produktach Żywnościowych i Środkach Żywienia Zwierząt (RASFF) otrzymał zgłoszenia z następujących państw: Norwegia – 7, Austria – 16, Finlandia – 2, Niemcy – 7, Cypr – 1, Szwecja – 4, Irlandia – 3, Włochy – 1, Francja – 2, Wielka Brytania – 4, Malta – 5.
W ramach systemu RASFF przesyłane są powiadomienia o produktach, które nie spełniając wymagań przepisów prawnych, stanowią równocześnie potencjalne zagrożenie dla zdrowia lub życia konsumentów.
Wymienione na wstępie zgłoszenia dotyczyły genetycznie modyfikowanego ryżu długoziarnistego importowanego z USA, choć było też kilka raportów z wykrycia genetycznie modyfikowanego ryżu importowanego z Chin, a zwłaszcza produktów sporządzonych z takiego ryżu określanych jako kluski.
Po raz kolejny muszę tu przypomnieć, że konsumentom żywności genetycznie modyfikowanej grozi alergia, oporność na antybiotyki i rak. Rozważany jest udział produktów inżynierii genetycznej w zaburzeniach metabolicznych prowadzących do szalejących – zwłaszcza w USA – epidemii otyłości i cukrzycy. Krytycznym problemem jest pleotropia, czyli zaskakująca ekspresja pojedynczego genu w jego nowej lokalizacji w konstelacji genów gospodarza, prowadząca do nieoczekiwanych i licznych efektów w zmodyfikowanym organizmie. Niespodziewanie mogą pojawić się białka, w tym toksyny i alergeny, będące powodem wielu zagrożeń zdrowia człowieka i środowiska.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady z 2003r. w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy przewiduje, że żadna genetycznie zmodyfikowana żywność ani pasza nie może zostać wprowadzona do obrotu na rynku Wspólnoty, chyba że jest ona objęta zezwoleniem wydanym zgodnie z tym rozporządzeniem. Nie należy przy tym zatwierdzać żywności i paszy zmodyfikowanej genetycznie, o ile nie zostało wykazane w sposób właściwy i wystarczający, iż nie wywiera ona szkodliwych skutków dla zdrowia ludzi, zwierząt lub środowiska naturalnego, nie wprowadza konsumenta ani użytkownika w błąd ani nie odbiega od żywności czy też paszy przeznaczonej do zastąpienia w takim zakresie, że jej normalne spożycie byłoby ze względów żywieniowych niekorzystne dla ludzi lub zwierząt.
Na obszarze Unii Europejskiej żaden ryż genetycznie modyfikowany nie jest dopuszczony do obrotu.
W dniu 18 sierpnia 2006r. władze USA poinformowały Komisję, że produkty z ryżu zanieczyszczone genetycznie zmodyfikowanym ryżem pod nazwą Liberty Link RICE 601, który nie był zatwierdzony do wprowadzenia do obrotu, zostały znalezione w próbkach ryżu długoziarnistego pobranych na rynku USA. Zanieczyszczenie produktów było zgłoszone władzom amerykańskim w dniu 31. lipca 2006r. przez koncern agrochemiczny Bayer, tj. firmę, która opracowała genetycznie zmodyfikowany ryż LL RICE 601, oficjalnie dopuszczony tylko do eksperymentów polowych w latach 1999 – 2001. Pomimo wniosków ze strony Komisji, władze USA nie były w stanie zagwarantować, że produkty z ryżu przywożone ze Stanów Zjednoczonych nie zawierają ryżu LL RICE 601.
Z tego powodu dnia 5. września 2006r. zapadła Decyzja Komisji sprawie środków nadzwyczajnych w odniesieniu do niedozwolonego genetycznie zmodyfikowanego organizmu pod nazwą LL RICE 601 w postaci ryżu długoziarnistego pochodzącego z USA. Zgodnie z decyzją państwa członkowskie mają obowiązek wyrywkowo pobierać próbki produktów wprowadzonych do obrotu i je analizować w celu potwierdzenia nieobecności genetycznie zmodyfikowanego ryżu LL RICE 601, a w przypadkach wykrycia tego ryżu informować Komisję Europejską za pomocą systemu wczesnego ostrzegania o niebezpiecznej żywności i paszach – RASFF.
W naszym kraju dopiero 4. października 2006r. ukazała się informacja Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie nieautoryzowanego genetycznie zmodyfikowanego ryżu LL Rice 601 głosząca, iż Główny Inspektor Sanitarny bezzwłocznie zobowiązał Państwowych Wojewódzkich Inspektorów Sanitarnych do podjęcia stosownych działań w celu spełnienia wymagań Decyzji Komisji z 5. września 2006r., w tym pobrania wstępnie 50 próbek produktów spożywczych, które potencjalnie mogą zawierać ryż LL RICE 601. Próbki te do dnia 10. października 2006r. miały być przekazane do akredytowanego laboratorium badania żywności genetycznie zmodyfikowanej działającego w strukturach Państwowej Inspekcji Sanitarnej, w którym miały zostać zbadane. Wyniki badań miały być umieszczone na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Sanitarnego. Do 26. października zapowiedź ta nie została zrealizowana.
Każdy ma prawo oczekiwać bezpiecznego powrotu swojego dziecka spod opieki innych dorosłych, zwłaszcza, kiedy wiek tego dziecka czyni je szczególnie bezbronnym. Każdy ma prawo oczekiwać bezpiecznego zakupu wszystkich produktów obecnych w obrocie, zwłaszcza, kiedy charakter tych produktów budzi niepokój na całym świecie. Polskim rodzicom i konsumentom te prawa też przysługują.
Świeże jeszcze rany, jakie odnieśliśmy wszyscy w związku z tragedią w gdańskim gimnazjum nie zaczęły się jeszcze goić, ale już władze potrafiły wykazać się programem naprawy sytuacji i przeciwdziałania kolejnym nieszczęściom.
W projekcie budżetu na 2007r. na realizację celu określonego jako zapewnienie warunków i nadzoru sanitarnego kraju zaplanowano 695 888 000 złotych, o 12% więcej niż na rok bieżący. Wśród działań zmierzających do zrealizowania tego celu wymienia się poprawę jakości i efektywności działania oraz wizerunku Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Z Panem Bogiem