Wystawa o rtm. Witoldzie Pileckim w IPN

Kilkaset fotografii rtm. Witolda Pileckiego m.in. z rodziną, z okresu wojny polsko-bolszewickiej, pobytu w Auschwitz, działalności konspiracyjnej oraz uwięzienia przez władze komunistyczne i procesu można od poniedziałku zobaczyć na wystawie w stołecznym IPN. 

Wernisaż wystawy „Rotmistrz Witold Pilecki 1901-1948” odbył się w 67. rocznicę jego śmierci.

– To ekspozycja planszowa ukazująca historię życia rotmistrza od urodzenia do ostatnich chwil, a jej ostatni fragment jest poświęcony kultywowaniu pamięci o Pileckim. Na wystawie można zobaczyć kilkaset jego fotografii i dokumenty, także dotąd nieznane, z czasu powstania warszawskiego. Są tu zdjęcia rodzinne z żoną i dziećmi ukazujące jego życie prywatne w okresie międzywojennym na Kresach, gdzie aktywnie angażował się w działalność społeczną – opowiadał PAP współautor scenariusza wystawy Jacek Pawłowicz.

Na fotografiach można zobaczyć także kartę wojskową Pileckiego – zarówno udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r., jak i późniejsze uczestnictwo w różnych ćwiczeniach czy np. zawodach hippicznych.

– Są również te tragiczne zdjęcia z okresu II wojny – z czasu jego pobytu w Auschwitz i konspiracji oraz powojenne – z więzienia na Rakowieckiej i jego procesu. Pokazujemy również ludzi, którzy przyczynili się do skazania go na karę śmierci i głównych polityków komunistycznych tego okresu. W segmencie poświęconym kultywowaniu pamięci o rotmistrzu pokazano szkoły noszące jego imię, książki mu poświęcone, a także Order Orła Białego, którym został uhonorowany czy zdjęcia ze stadionów piłkarskich, gdzie pojawiają się transparenty związane z Witoldem Pileckim. Fotografie uzupełnia rys biograficzny rotmistrza – mówił Pawłowicz.

Jego zdaniem rotmistrz Pilecki to bez wątpienia postać niezwykła.

– Był jedynym człowiekiem, który dobrowolnie dał się zamknąć w obozie koncentracyjnym Auschwitz. Przygotował o jego działalności dokładny raport, na miejscu przez blisko trzy lata organizował życie konspiracyjne, a później udało mu się uciec, by kontynuować działalność konspiracyjną i walczyć o wolną Polskę. To jest ten fenomen rotmistrza, który całym swoim życiem dawał świadectwo prawdziwego patriotyzmu, pozostając do końca wiernym swoim ideałom i wartościom – podkreślił współautor scenariusza wystawy.

Witold Pilecki urodził się 13 maja 1901 r. Był bohaterem wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. i uczestnikiem kampanii 1939 r. W okupowanej stolicy współtworzył Tajną Armię Polską. 19 września 1940 r. dobrowolnie dał się schwytać podczas łapanki i trafił do niemieckiego obozu Auschwitz. Uciekł z obozu pod koniec kwietnia 1943 r. Trafił do AK i brał udział w powstaniu warszawskim. W latach 1944-1945 był w niewoli niemieckiej w oflagu w Murnau. Po wyzwoleniu obozu dołączył do II Korpusu Polskiego we Włoszech. W październiku 1945 r. wrócił do Polski, by prowadzić działalność wywiadowczą na rzecz II Korpusu.

W maju 1947 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy UB; był torturowany i oskarżony m.in. o działalność wywiadowczą na rzecz polskiego rządu na emigracji. 15 marca 1948 r. rotmistrz został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 25 maja w więzieniu mokotowskim przy ul. Rakowieckiej. Miejsce pochówku Pileckiego nigdy nie zostało ujawnione przez komunistyczne władze, prawdopodobnie ciało rotmistrza wrzucono do dołów śmierci wraz z innymi ofiarami komunizmu na „Łączce” Cmentarza Wojskowego na Powązkach. Wszelkie informacje o dokonaniach i losie rtm. Pileckiego podlegały w PRL cenzurze. W 1990 r. został zrehabilitowany. Później odznaczono go pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski i Orderem Orła Białego; w 2013 r. został awansowany do stopnia pułkownika.

Wystawa „Rotmistrz Witold Pilecki 1901-1948” będzie dostępna dla zwiedzających do 11 czerwca.

PAP/RIRM