Włochy: w Acquafondata uczczono żołnierzy 2. Korpusu Polskiego

W Acquafondata we Włoszech – miejscu pierwszych pochówków żołnierzy 2. Korpusu Polskiego, którzy polegli w walkach o Monte Cassino, odbyły się dziś uroczystości upamiętniające żołnierzy gen. Władysława Andersa. „Oddajemy hołd tym, którzy 78 lat temu nie zadawali pytań: po co, dlaczego, za ile, tylko walczyli o dar najcenniejszy – o niepodległość Rzeczpospolitej, Italii, Europy” – akcentował Jan Józef Kasprzyk, szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych.

#Acquafondata to dla nas 🇵🇱, miejsce szczególne. Tu odbywały się pierwsze pochówki rycerzy wolności – żołnierzy #2Korpus, którzy ginęli za waszą i naszą wolność w tej jednej z najważniejszych bitew II wojny światowej, jaką były walki o #MonteCassino. Dziś oddaliśmy Im hołd. pic.twitter.com/LeP1Ik2yVT

— UdSKiOR (@Kombatanci) May 20, 2022

Uroczystość, którą zorganizował Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz ambasador RP we Włoszech, Anna Maria Anders, to część obchodów 78. rocznicy bitwy o Monte Cassino i 130. rocznicy urodzin generała Władysława Andersa.

Ceremonia, w tym m.in. złożenie kwiatów i modlitwa za poległych, odbyła się w asyście honorowej Wojska Polskiego przy pomniku 2. Korpusu Polskiego. Krzyż na monumencie został wykonany przez polskich żołnierzy z gąsienic zdobytego przez nich niemieckiego czołgu.

Uczestniczyli w niej ostatni żyjący weterani 2. Korpusu Polskiego, delegacja państwowa, w tym m.in. córka gen. Andersa, ambasador RP we Włoszech Anna Maria Anders, kombatanci innych formacji wojskowych, „tułacze dzieci”, działacze opozycji w PRL, harcerze, władze oraz mieszkańcy Acquafondata.

„Tu, w Acquafondata dobiegła końca nasza narodowa pielgrzymka, trwająca od poniedziałku, mająca na celu oddanie hołdu tym, którzy 78 lat temu nie zadawali pytań: po co, dlaczego, za ile, tylko walczyli o dar najcenniejszy – o niepodległość Rzeczpospolitej, Italii, Europy” – powiedział szef UdSKiOR, Jan Józef Kasprzyk.

https://twitter.com/Kombatanci/status/1527599885104697345

„Możemy was zapewnić, że nigdy nie zapomnimy o waszej ofierze” – podkreślił.

💬 Ślubujemy raz jeszcze tu w #Acquafondata, że tak jak Wy będziemy służyć wspólnocie jaką jest Naród i Państwo. Zapewniamy Was, że nigdy nie zapomnimy o Waszej ofierze. Najlepiej o tym świadczy wymiar międzypokoleniowy i międzynarodowy tych uroczystości. pic.twitter.com/Tf8tp2kK8C

— UdSKiOR (@Kombatanci) May 20, 2022

Jak mówił, „nasza obecność tutaj i ten wymiar międzynarodowy i międzypokoleniowy uroczystości najlepiej o tym świadczy”.

Burmistrz Acquafondata Marina Di Meo wskazała, że „pomimo upływu lat, wdzięczność dla tych, którzy walczyli poświęcając swe młode życie za wolność >>naszą i waszą<<, jest wciąż żywa”.

„Pamięć o tym jest konieczna, by gehenna wojny nie odeszła w zapomnienie, by pokój nadal pozostawał dla wszystkich nadrzędną wartością” – dodała.

Wspominając zachowanie żołnierzy 2. Korpusu Polskiego powiedziała: „Polscy żołnierze pytali o zgodę, dzielili się swoimi skromnymi zapasami, porcjami chleba z miejscową ludnością. Sanitariusze i lekarze udzielali pomocy także cywilom. Byli młodzi, uprzejmi, zatrzymywali się na drodze, dzielili tym, czym mieli, chociaż mieli niewiele, a jeżeli nie mieli nic, to przynajmniej głaskali dziecko po głowie, uczestniczyli w nabożeństwach”.

Podczas uroczystości dzięki Orkiestrze Wojskowej w Bydgoszczy wybrzmiały pieśni patriotyczne oraz popularne piosenki wojskowe.

Przez Acquafondata biegł jeden z dwóch głównych szlaków komunikacyjnych, określanych „Drogą do Piekieł”, którym docierało zaopatrzenie dla walczących o masyw Monte Cassino żołnierzy 2. Korpusu Polskiego. W związku z tym w miasteczku założono jeden z dwóch polowych cmentarzy polskich żołnierzy, głównie z 5. Kresowej Dywizji Piechoty i 4. Pułku Pancernego „Skorpion”. Drugi taki polowy cmentarz, gdzie chowano żołnierzy 2. Korpusu Polskiego, znajdował się w San Vittore del Lazio.

W Acquafondata pochowano m.in. por. Stefana Bortnowskiego, dowódcę 1. szwadronu czołgów 4. Pułku Pancernego. To na jego grobie – jak przypomina na swoim portalu IPN – ustawiono krzyż z gąsienic, prawdopodobnie pochodzących z transportera opancerzonego Universal Carrier, ozdobiony wizerunkiem orderu wojennego Virtuti Militari. Po ekshumacji poległych żołnierzy i przeniesieniu ich szczątków w 1945 r. na stały Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino, krzyż z grobu por. Bortnowskiego – już bez odznaczenia, ale z pasyjką – ustawiono w Acquafondata na rozstaju dróg zwanym „Miglio” (mila).

Dzięki inicjatywie prezesa Ogniska Polskiego w Turynie Mieczysława Rasieja oraz pochodzącego z Acquafondata Romano Neri 18 maja 1996 r. odsłonięto pomnik, w którym wykorzystano historyczny krzyż. Projektantem był architekt Pietro Rogacień, syn żołnierza 2. Korpusu. Na cokole z białego marmuru umieszczono dwujęzyczny napis upamiętniający poległych i tu pierwotnie pochowanych polskich żołnierzy.

PAP