W Warszawie upamiętniono ofiary zbrodni wawerskiej

Mszą św. w warszawskim kościele Matki Bożej Królowej Polski oraz uroczystością na symbolicznym Cmentarzu – Pomniku Zbrodni Wawerskiej, gdzie modlono się i złożono wieńce, upamiętniono we wtorek ofiary zbrodni wawerskiej.

Uroczystości odbywające się w 83. rocznicę zbrodni zainaugurowała Msza św. w kościele Matki Bożej Królowej Polski. Druga część obchodów odbyła się na symbolicznym Cmentarzu – Pomniku Zbrodni Wawerskiej przy ul. 27 Grudnia. Gośćmi były rodziny ofiar. Po przemówieniach władz samorządowych oraz modlitwie nastąpiła ceremonia złożenia wieńców i wiązanek. W wydarzeniu uczestniczył dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa (BUWiM) Instytutu Pamięci Narodowej Adam Siwek, który oddał hołd pomordowanym. Obecna była również młodzież z wawerskich szkół.

Ważnym punktem obchodów rocznicowych było odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej Antoniemu Bartoszkowi, właścicielowi restauracji, w której zabito dwóch podoficerów niemieckich, co było pretekstem do dokonania zbrodni. Jak przypomina IPN, Bartoszek został skatowany przez Niemców, a następnie powieszony przed wejściem do swojego lokalu, a w odwecie rozstrzelano 106 Polaków.

Zbrodnia w Wawrze była jedną z pierwszych masowych egzekucji ludności cywilnej na ziemiach polskich. Nocą z 26 na 27 grudnia w Wawrze, Niemcy zamordowali 107 Polaków.

Niemieccy oprawcy mieli świadomość, że mordują niewinnych ludzi. pic.twitter.com/MKxyMkK6Wu

— Upamiętnianie IPN (@BUWiM_IPN) December 27, 2022

Tablica sfinansowana przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, została umieszczona na dawnej karczmie Bartoszka przy ul. Widocznej 85.

„Polacy nie spodziewali się, jakie oblicze będzie miała wojna rozpoczęta 1 września 1939 r. Niemiecki agresor już w czasie działań wojennych dokonywał licznych zbrodni na jeńcach wojennych czy też ludności cywilnej. Tutaj w Wawrze mieliśmy do czynienia z nieuzasadnioną zbrodnią na bezbronnej ludności cywilnej. Słusznie tę zbrodnię postrzegamy jako symboliczny początek trwającej długie lata okupacyjnej nocy, podczas której niemieccy oprawcy mordowali niewinnych Polaków” – powiedział dyrektor BUWiM.

Dziś dyrektor Adam Siwek wziął udział w obchodach upamiętniających ofiary Zbrodni Wawerskiej.

Dyrektor BUWiM odsłonił tablicę pamiątkową, poświęconą Antoniemu Bartoszkowi, właścicielowi restauracji, jednej z ofiar niemieckiej zbrodni.

Relacja➡️https://t.co/K51fK0pXhM pic.twitter.com/u5501DZut9

— Upamiętnianie IPN (@BUWiM_IPN) December 27, 2022

Podziękował także władzom dzielnicy Wawer oraz mieszkańcom, którzy zaangażowali się „by nowe upamiętnienie, tak ważne dla lokalnej społeczności, można było odsłonić”. Po odsłonięciu i poświęceniu tablicy, zostały przed nią złożone wieńce. Uroczystość zorganizowała Rada i Zarząd Dzielnicy Wawer.

Zbrodnia w Wawrze – jak podkreśla IPN – była jedną z pierwszych masowych egzekucji ludności cywilnej na ziemiach polskich. W odwecie za zabójstwo dwóch podoficerów 538 Batalionu Budowlanego w karczmie Antoniego Bartoszka w Wawrze przy ul. Widocznej, dokonane przez dwóch kryminalistów, w nocy z 26 na 27 grudnia 1939 r. na rozkaz ppłk. Maxa Daume Niemcy aresztowali 120 mężczyzn – obywateli polskich, z których 114 skazano na śmierć. 27 grudnia 1939 r. rozstrzelano 106 z nich.

Egzekucję przeżyło siedmiu z nich, a jeden zdołał uciec przed jej wykonaniem. Ciała ofiar, pierwotnie pochowane w miejscu kaźni, zostały w czerwcu 1940 r. ekshumowane – 76 z nich spoczywa na cmentarzu wojennym przy ul. Kościuszkowców, 11 Żydów pochowano na cmentarzu żydowskim, a pozostałych złożono w grobach rodzinnych.

PAP