W Brukseli rozpoczął się szczyt unijny; tematami m.in. atak na Skripala i cła

W czwartek po godz. 15 w Brukseli rozpoczął się szczyt unijny. Przywódcy mają dać jednoznaczny sygnał, że Wspólnota mówi jednym głosem w kwestii odpowiedzialności Rosji za atak na Siergieja Skripala i sprzeciwu wobec nałożenia na Unię Europejską amerykańskich ceł na stal i aluminium.

Choć szczyt miał być poświęcony głównie sprawom gospodarczo-społecznym, ostatnie wydarzenia w Wielkiej Brytanii sprawiły, że europejscy liderzy nie unikną tematów politycznych. Jednym z głównych tematów będzie próba zabójstwa na Wyspach byłego rosyjskiego agenta Siergieja Skripala.

„Rosja dokonała bezczelnego i bezmyślnego ataku na Wielką Brytanię” – powiedziała tuż przed szczytem dziennikarzom premier Wielkiej Brytanii Theresa May. „Oczywiste jest, że (…) incydent w Salisbury był przykładem rosyjskiej agresji wobec Europy i jej bliskich sąsiadów” – dodała.

Premier Mateusz Morawiecki przed rozpoczęciem spotkania przywódców w Brukseli powiedział dziennikarzom, że Polska będzie domagała się jednoznacznego zapisu we wnioskach szczytu UE ws. ataku na Skripala.

„Staramy się przedyskutować z naszymi partnerami, żeby odpowiedź UE była jak najbardziej solidarna na ten atak na terytorium Wielkiej Brytanii, atak na terytorium państwa członkowskiego UE, jednocześnie atak na terytorium państwa członkowskiego NATO” – powiedział Morawiecki.

„Jesteśmy zszokowani atakiem w Salisbury. Estonia potępia atak i stoi ramię w ramię z Wielka Brytanią. Mam nadzieję, że Rada Europejska zajmie wspólne i silne stanowisko ws. ataku” – zaznaczył z kolei premier Estonii Juri Ratas.

Wielka Brytania dotychczas nie zwróciła się i prawdopodobnie już nie zwróci o to, by unijni przywódcy podjęli dodatkowe decyzje dotyczące nowych sankcji wobec Rosji w związku z próbą zabójstwa byłego rosyjskiego agenta Skripala. „28” ma dać jednak jasny sygnał globalnej społeczności, że jej zdaniem odpowiedzialność za jego śmierć ponosi Rosja.

W poniedziałek unijni ministrowie spraw zagranicznych we wspólnym oświadczeniu wezwali Rosję do pilnej odpowiedzi na pytania zadane jej przez Wielką Brytanię w związku z atakiem z użyciem broni chemicznej w Salisbury. UE wyraziła też bezwarunkową solidarność z Londynem. Z informacji przekazanych przez wysokiej rangi urzędnika unijnego zaangażowanego w przygotowanie szczytu wynika, że szefowie państw i rządów wyjdą z podobnym przesłaniem, koncentrując się na kwestii rosyjskiej odpowiedzialności za atak.

Pierwsze godziny szczytu upłyną jednak pod znakiem dyskusji o handlu UE w kontekście amerykańskich zapowiedzi nałożenia dodatkowych ceł na stal i aluminium. Przywódcy mają dać mocny sygnał wsparcia dla działań KE, która w imieniu UE prowadzi rozmowy z Waszyngtonem na temat wyłączenia Wspólnoty z dodatkowych taryf.

W Brukseli wciąż są nadzieje, że strona amerykańska zmieni zdanie i wyłączy UE z dodatkowych ceł na stal i aluminium. Unijna komisarz ds. handlu Cecilia Malmstroem poleciała w tym celu na rozmowy do USA, gdzie spotykała się z ministrem handlu USA Wilburem Rossem. Źródło unijne podało, że wnioski ze szczytu będą musiały odzwierciedlać wynik tych rozmów.

W czwartek ma się odbyć także debata na temat planów wprowadzenia w UE specjalnego podatku dla firm internetowych. KE przedstawiła w środę propozycje przepisów, które mają na celu opodatkowanie tych przedsiębiorstw. Bruksela ma nadzieję, że w ten sposób zapewni państwom członkowskim dodatkowe miliardy euro z działalności, która teraz nie jest w ogóle opodatkowana. Z szacunków KE wynika, że firmy cyfrowe, takie jak np. platformy społecznościowe, płacą mniej niż połowę efektywnego podatku w porównaniu z tradycyjnymi przedsiębiorstwami. W związku z podziałami pomiędzy krajami członkowskimi przywódcy nie będą przyjmowali jednak żadnych pisemnych wniosków.

Tematem spotkania „28” ma być także ocena relacji UE-Turcja w kontekście zbliżającego się szczytu w Warnie.

Do czwartkowego spotkania szefów rządów i głów państw dołączy szef Europejskiego Banku Centralnego, który ma przedstawić ocenę obecnej sytuacji gospodarczej w UE. Następnie szef eurogrupy Mario Centeno ma przedstawić „28” postępy w budowie unii bankowej w UE.

Drugi dzień szczytu, już w gronie 27 państw, upłynie pod znakiem Brexitu. Przywódcy mają przyjąć wytyczne w sprawie dalszego etapu negocjacji dotyczących przyszłych relacji z Wielką Brytanią. W tym tygodniu strony poczyniły znaczne postępy w rozmowach – porozumiały się w sprawie okresu przejściowego, praw obywateli i rozliczeń finansowych. Nie udało się jeszcze zawrzeć porozumienia w kwestii granicy irlandzkiej.

Koniec szczytu będzie spotkaniem w mniejszym gronie – liderzy strefy euro będą rozmawiać o rozwoju unii walutowej.

PAP/RIRM