Szef „Solidarności” o protestach Czerwca 1976 r.: Ciche dążenie do wolnej i niepodległej ojczyny

To był protest przeciwko złemu traktowaniu, powrót do podmiotowości człowieka pracy, Polaka w codziennym życiu i ciche dążenie do wolnej i niepodległej ojczyny – powiedział w Płocku (Mazowieckie) o wystąpieniach robotniczych z czerwca 1976 r. przewodniczący NSZZ „Solidarność”, Piotr Duda.

W płockiej parafii św. Józefa Rzemieślnika szef „Solidarności” Piotr Duda uczestniczył w odsłonięciu obelisku upamiętniającego uczestników protestów robotniczych z czerwca 1976 r. oraz walczących w latach 1945-1989 „za wiarę, wolność i chleb”. Obelisk poświęcił biskup senior diecezji płockiej Piotr Libera, który wcześniej przewodniczył tam uroczystej Mszy świętej.

Wspominając wystąpienia robotnicze z czerwca 1976 r. w Radomiu, Ursusie i Płocku, szef NSZZ „Solidarność” podkreślił, że był to „protest przeciwko złemu traktowaniu, w zakładzie pracy i w naszej ojczyźnie”.

„Był to powrót do podmiotowości człowieka pracy, Polaka w codziennym życiu i ciche dążenie do wolnej i niepodległej ojczyny” – powiedział Duda, przywołując wydarzenia sprzed 46 lat.

Jak zaznaczył, protesty robotnicze z czerwca 1976 r. były „krokiem milowym” do powstania cztery lata później NSZZ „Solidarność”, a także kontynuacją wcześniejszych zrywów i wystąpień społecznych oraz zapowiedzią kolejnych, w drodze Polaków do odzyskania wolności.

W liście do uczestników płockich uroczystości prezydent RP Andrzej Duda napisał, że „wydarzenia Czerwca 1976 r. to jedna z najważniejszych kart w najnowszej historii Polski”. Podkreślił, iż protesty, które wówczas przetoczyły się przez cały kraj, a największe miały miejsce w Radomiu, Ursusie i w Płocku, „wstrząsnęły posadami komunistycznego systemu”.

„Ludzie wyszli na ulice, aby upomnieć się o swoją godność, prawa i chleb” – przypomniał prezydent Andrzej Duda.

Jak wskazał, spontaniczne protesty robotnicze sprzed 46 lat „były wyrazem społecznego oporu oraz tworzącej się wspólnoty i solidarności”.

„W imieniu niepodległej Rzeczpospolitej składam hołd bohaterom Czerwca 1976 r. Oddaję część walczącym i ofiarom represji” – oświadczył prezydent Andrzej Duda w liście odczytanym przez proboszcza płockiej parafii św. Józefa Rzemieślnika, ks. Andrzeja Smolenia.

Podczas uroczystej Mszy świętej w intencji uczestników protestów robotniczych z czerwca 1976 r. biskup senior diecezji płockiej przypomniał słowa Jezusa z Ewangelii według św. Mateusza, widniejące także na odsłoniętym w niedzielę obelisku: „Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości, albowiem do nich należy królestwo niebieskie”.

Wspominając uczestniczących w wystąpieniach robotniczych w Radomiu, Ursusie i Płocku, którzy wykrzyczeli wówczas „trzy najboleśniejsze słowa: >>my chcemy chleba<<”, ks. bp Libera przypomniał, iż za to spotkały ich następnie represje ze strony komunistycznych władz – bicie na „ścieżkach zdrowia, kary więzienia i wyrzucanie z pracy „z wilczym biletem”.

Biskup senior diecezji płockiej wspomniał jednocześnie, iż obchodząca w tym roku 40-lecie istnienia parafia św. Józefa Rzemieślnika była od samego początku związana z opozycją z okresu PRL i „Solidarnością”, jak podkreślił „ze zmaganiem o sprawiedliwość i z walką o godność” – z parafii tej w okresie stanu wojennego po Mszach świętych w intencji ojczyzny wyruszały na ulice Płocka majowe kontrpochody.

To właśnie ta parafia oraz Region Płocki NSZZ „Solidarność” ufundowały odsłonięty w niedzielę obelisk poświęcony uczestnikom protestów robotniczych z czerwca 1976 r. oraz walczącym w latach 1945-1989 „za wiarę, wolność i chleb”, jak głosi napis na tablicy pamiątkowej.

Podczas uroczystości biskup senior Piotr Libera, którego rezygnację z posługi ordynariusza diecezji płockiej przyjął niedawno papież Franciszek, otrzymał pamiątkowy medal „Zasłużony dla NSZZ >>Solidarność<< Regionu Płockiego”, jako podziękowanie za sprawowanej tam 15 lat diecezjalnej pracy duszpasterskiej.

Przeciwko wprowadzanym przez władze PRL podwyżkom cen żywności zaprotestowało 25 czerwca 1976 r. ok. 80 tys. osób z 97 zakładów w 24 województwach. W Radomiu, Ursusie i Płocku odbyły się największe pochody i manifestacje, które przerodziły się w starcia z Milicją Obywatelską i ZOMO.

W Płocku 25 czerwca 1976 r. zastrajkowali robotnicy Mazowieckich Zakładów Rafineryjnych i Petrochemicznych – obecnie PKN Orlen, a także Przedsiębiorstwa Remontowo-Montażowego „Naftoremont” i Przedsiębiorstwa Robót Elektrycznych „Elektromontaż”. W marszu, który przeszedł ulicami miasta spod jednej z bram płockiej rafinerii pod budynek Komitetu Wojewódzkiego PZPR, uczestniczyło ok. 3 tys. osób.

Po drodze do manifestujących dołączali przechodnie. Ostatecznie protestujących otoczyły jednostki MO i ZOMO, ściągnięte z sąsiednich województw. Doszło do starć, które trwały do późnego wieczora. Aresztowano kilkadziesiąt osób, a wobec ponad 30 zapadły wyroki – 18 uczestników płockiego protestu skazano na od 2 do 5 lat więzienia, pozostałych na kary pozbawienia wolności w zawieszeniu.

Protest robotniczy w Płocku z czerwca 1976 r. ówczesne władze PRL pomijały lub umniejszały. Było to celowe działanie propagandowe ze względu na planowane tam wówczas centralne uroczystości dożynkowe z udziałem pierwszego sekretarza PZPR Edwarda Gierka i premiera Piotra Jaroszewicza. Ostatecznie komunistyczne władze nie zdecydowały się na przeniesienie organizacji dożynek do innego miasta. Odbyły się one w Płocku we wrześniu 1976 r.

W 2016 r., w 40. rocznicę wydarzeń Czerwca 1976 r., w Płocku na budynku dawnego Komitetu Wojewódzkiego PZPR, przed którym doszło do starć protestujących z Milicją Obywatelską i ZOMO, odsłonięta została tablica pamiątkowa „Krok ku Wolności”, ufundowana przez Region Płocki NSZZ „Solidarność”.

PAP