Symbole tożsamości narodowej

Symbol orła pojawił się za pierwszych Piastów. Natomiast symbol orła, do którego dzisiaj nawiązujemy odnosi się do orła piastowskiego z czasów królowania Przemysła II w Poznaniu. Od tego czasu możemy mówić o ukształtowaniu się godła narodowego.

Jakie symbole narodowe konstytuują nasz naród? Symbole narodowe to przede wszystkim orzeł w koronie. Tak jest w tej chwili. Jest on przedstawiony w godle państwowym. Tak zostało przyjęte w okresie międzywojennym. Jest to nasza ciągłość państwowa, uzewnętrzniona w formie godła państwowego.

Drugim elementem  dotyczącym naszej niezależności i tożsamości narodowej są barwy narodowe. Flaga dwukolorowa: biało-czerwona, tak popularnie nazywana, a właściwie należy powiedzieć biało-amarantowa, która odnosi  się do symboliki z przeszłości działań naszych przodków, czyli do: miłości ojczyzny i walki o nasze dobra narodowe, jakimi są: wolność, niezależność, niezawisłość.

Do takich dóbr narodowych należą także pieśni patriotyczne, pieśni narodowe.  Trzeba bezwzględnie wymienić „Bogurodzicę” i hymn państwowy, który kończy plejadę nazw odnoszących się do pieśni narodowych. Jest jeszcze między nimi „ Rota”. Są to utwory, które w sposób jednoznaczny odnoszą się do polskiej tradycji, do polskiej tożsamości narodowej.

Sama formuła godła narodowego i państwowego ulegała zmianom w wyniku unii polsko-litewskiej, późniejszego jej zacieśnienia. Czyli połączenie tych dwóch głównych członów: orła – części terytorialnej Korony, jakby dwuczęściowa czy czterodzielna tablica heraldyczna, pojawiła się w godle narodowym Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, gdzie nieraz piątą częścią po środku był zaznaczony w tej tarczy herbowej i środkowej najczęściej herb rodziny, herb rodu, z którego pochodził dany władca, np.: Stefan Batory czy Jan III Sobieski.

Bardzo popularne i często przywoływane są oblicza polskiego godła państwowego.  Samodzielnie orzeł polski pojawił się w 1918 roku już ostatecznie. Warto przypomnieć, że pojawiła się trójdzielna, zresztą bardzo piękna tablica herbowa, ilustrująca formułę państwowości polskiej, dążeń państwowych Polaków z okresu powstania styczniowego pokazująca w trójdzielnym polu, że jest orzeł w  koronie, jest pogoń litewska nawiązująca do Wielkiego Księstwa Litewskiego i postać św. Michała Archanioła jakby odnosząca się do terytoriów Rusi. Te trzy części miały stanowić tę wymarzoną, odzyskaną Niepodległą Rzeczypospolitą.

Jak powiedziałem wcześniej, orzeł po 1918 roku, to orzeł funkcjonujący samodzielnie, jako godło Rzeczypospolitej Polskiej. Barwy narodowe, gdy się spojrzy w przeszłość, funkcjonują najczęściej w oddziałach wojskowych Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Dostrzeżemy, że istnieje barwa czerwona, na której tle pojawia się polski orzeł.

Były również pojedyncze jednostki polskich właścicieli, którzy w sposób symboliczny chcieli zaznaczać swoją przynależność narodową czy też budzenie się państwa polskiego w 1918 roku. Takie sytuacje miały miejsce np. na dalekim wschodzie, gdzie jednostki prywatne polskie funkcjonowały i w późniejszym czasie między wojennym przy niezależnym państwie polskim już formuła barwy biało-czerwonej została w sposób jasny i zdecydowany określona i to od 1918 roku możemy powiedzieć, że nie uległo zmianie do dnia dzisiejszego.

dr  Dariusz Kucharski