Senat za przywróceniem zasiłków
Senat poparł w czwartek ustawę przywracającą zasiłki odebrane w zeszłym roku części opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych. Senatorowie opowiedzieli się także za coroczną waloryzacją świadczeń pielęgnacyjnych, proporcjonalnie do minimalnego wynagrodzenia, zakłada poprawka, którą zaproponował Senat do nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych. Ustawa podwyższa kwoty świadczeń dla rodziców niepełnosprawnych dzieci.
Senat poparł w czwartek ustawę przywracającą zasiłki odebrane w zeszłym roku części opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych. Senatorowie nie zarekomendowali żadnych poprawek do ustawy, choć proponowała je opozycja. Ustawę poparło 74 senatorów, jedna osoba głosowała przeciwko, a jedna wstrzymała się od głosu.
Przygotowana przez rząd ustawa o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów ma zrealizować grudniowy wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który zakwestionował część zapisów nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych, obowiązującej od zeszłego roku. Chodziło o pozbawienie opiekunów dorosłych niepełnosprawnych nabytych już uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego. Przywrócenia uprawnień domagają się m.in. uczestnicy protestu trwającego od blisko dwóch tygodni przed Sejmem.
Senacka komisja rodziny i polityki społecznej zarekomendowała przyjęcie ustawy bez poprawek; opozycja zgłaszała poprawki m.in. podwyższające kwoty zasiłku, nie zyskały one jednak poparcia. Poprawki do ustawy zgłaszali Waldemar Kraska (PiS) i Jan Rulewski (PO). Kraska chciał m.in. podwyższenia zasiłków dla opiekunów osób dorosłych do wysokości odpowiadającej 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia, zniesienia czteromiesięcznego terminu, który osoby objęte ustawą mają na złożenie wniosku o wypłatę zaległych świadczeń oraz likwidacji kryterium dochodowego uprawniającego do zasiłku.
Rulewski proponował podwyższenie zasiłków, których dotyczy ustawa, z 520 zł do 620 zł od początku przyszłego roku. Na mocy zakwestionowanej przez Trybunał ustawy część opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych straciła prawo do świadczenia pielęgnacyjnego obecnie przysługującego tylko rodzicom dzieci, których niepełnosprawność powstała przed osiągnięciem dorosłości. Od ub. roku dla opiekunów dorosłych przeznaczony jest specjalny zasiłek opiekuńczy w wysokości 520 zł, przy czym przysługuje on tylko wtedy, gdy łączny dochód dwóch rodzin – osoby sprawującej opiekę oraz wymagającej opieki – nie przekroczy kryterium dochodowego (obecnie 623 zł na osobę).
Zgodnie z rządową propozycją opiekunowie osób niepełnosprawnych, którzy utracili prawo do świadczeń pielęgnacyjnych, otrzymają zwrot zaległych pieniędzy wraz z ustawowymi odsetkami (ok. 5,5 tys. zł). Przywrócone zostanie im również prawo do zasiłku, niezależnie od kryterium dochodowego, jednak w wysokości 520 zł – tyle wynosiło świadczenie pielęgnacyjne przed zakwestionowaną nowelizacją. Obecnie jest to 820 zł – takie świadczenie dostają w tej chwili rodzice niepełnosprawnych dzieci. Ustawa nie przywraca opiekunom dorosłych niepełnosprawnych prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, ale wprowadza nowy rodzaj zasiłku przeznaczonego specjalnie dla tej grupy. Z tego powodu protestujący przed Sejmem opiekunowie uważają, że ustawa nie realizuje wyroku TK.
Zapowiadają, że jeśli wejdzie w życie, zrobią wszystko, by ponownie trafiła do Trybunału. Na etapie prac w Sejmie do ustawy wprowadzono kilka poprawek, m.in. dotyczącą grupy ok. 5 tys. opiekunów, którzy nie zakwalifikowali się do specjalnego zasiłku opiekuńczego ze względu na to, że 1 stycznia 2013 r. nie mieli ważnego orzeczenia o niepełnosprawności w stopniu znacznym, bo czasowe decyzje w tym zakresie wygasły 31 grudnia 2012 r. W myśl poprawki osoby, które nie miały prawa do zasiłków w okresie 31 grudnia 2012 r. – 30 czerwca 2013 r. (a wcześniej pobierały świadczenie pielęgnacyjne), będą mogły otrzymywać specjalny zasiłek opiekuńczy.
Wprowadzono też propozycję zmierzającą do wyeliminowania rozbieżności interpretacyjnych i jednoznacznego wskazania, że zasiłki i świadczenia pielęgnacyjne należą się rolnikom – jeśli zrezygnują z pracy w gospodarstwie. Posłowie zgodzili się, by od 2015 r. prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługiwało także tym opiekunom, którzy nie podejmują pracy ze względu na opiekę nad osobą niepełnosprawną, a nie tylko tym, którzy zrezygnowali z pracy. Będzie ich jednak obowiązywało kryterium dochodowe. Teraz ustawa trafi do prezydenta. Rząd chce, aby zaproponowane w niej przepisy weszły w życie 1 maja.
Coroczną waloryzację świadczeń pielęgnacyjnych, proporcjonalnie do minimalnego wynagrodzenia, zakłada poprawka, którą zaproponował Senat do nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych. Ustawa podwyższa kwoty świadczeń dla rodziców niepełnosprawnych dzieci. Ustawę poparło 76 senatorów, nikt nie głosował przeciwko, a jedna osoba wstrzymała się od głosu. Ustawa podwyższa świadczenia pielęgnacyjne – od maja do 1000 zł, od 2015 r. do 1200 zł, a od 2016 r. do 1300 zł – czyli do wartości prognozowanej na 2016 r. płacy minimalnej netto.
Jest ona odpowiedzią na protest grupy rodziców niepełnosprawnych dzieci, którzy przez ponad dwa tygodnie okupowali Sejm. Senat zaproponował do ustawy jedną poprawkę, realizującą zapowiedź ministra pracy i polityki społecznej Władysława Kosiniaka-Kamysza. Przed piątkowym głosowaniem w Sejmie mówił on, że do ustawy zostanie zgłoszona poprawka gwarantująca coroczny wzrost świadczenia pielęgnacyjnego proporcjonalnie do minimalnego wynagrodzenia.
Ma ona spowodować powiązanie wzrostu świadczenia pielęgnacyjnego z procentowym wzrostem płacy minimalnej. Realizuje ona jeden z postulatów protestujących rodziców, którzy domagali się waloryzacji świadczeń. Podczas debaty, która odbyła się w środę w Senacie, Kosiniak-Kamysz mówił, że waloryzacja świadczeń pielęgnacyjnych możliwa będzie częściej niż raz w roku, jeśli częściej będzie podnoszona wysokość płacy minimalnej. Senat nie poparł wniosku mniejszości zgłoszonego do ustawy z inicjatywy Waldemara Kraski (PiS), który chciał m.in., aby świadczenie pielęgnacyjne wzrosło do poziomu 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia z ostatniego kwartału poprzedniego roku, co wprowadziłoby stały mechanizm zapewniający regularną waloryzację.
Byłaby to kwota zbliżona do zaproponowanej przez rząd – 1327 zł netto. Rozwiązanie to miałoby obowiązywać już od przyszłego roku. Poprawki do ustawy zgłosił również Jan Rulewski (PO). One również nie zyskały poparcia senatorów. Pierwsza z propozycji dotyczyła dodatku do świadczeń rodzinnych z tytułu wychowywania dziecka niepełnosprawnego. Obecnie dodatek ten wynosi 80 zł na dziecko, jednak nie więcej niż 160 zł na wszystkie dzieci. Oznacza to, że tyle samo pieniędzy dostaje rodzina z dwójką i rodzina z większą liczbą, np. z czwórką niepełnosprawnych dzieci.
Rulewski chciał skreślenia zapisu o maksymalnej kwocie, aby na każde niepełnosprawne dziecko przysługiwał dodatek. Kolejna poprawka podwyższała zasiłek pielęgnacyjny ze 144 zł do 202,76 zł miesięcznie. Inna zmiana podwyższała świadczenie pielęgnacyjne do kwoty odpowiadającej minimalnej pensji już od przyszłego roku. Teraz ustawę ponownie rozpatrzyć musi Sejm.
PAP