Naciski USA na Polskę ws. tzw. mienia bezspadkowego

Wraca temat roszczeń dotyczących tzw. mienia ofiar Holokaustu. List w tej sprawie do sekretarza stanu USA skierowało 88 ze 100 amerykańskich senatorów. Wzywają oni Mike Pompeo, by rzekomy problem restytucji żydowskiego mienia został przez Polskę niezwłocznie rozwiązany.

List przygotowało dwóch senatorów: demokratka Tammy Baldwin oraz republikanin Marco Rubio. Nawiązują w nim do słów sekretarza Mike Pompeo, które wypowiedział w lutym w Warszawie.

– Doceniamy wagę rozwiązywania nierozstrzygniętych kwestii z przeszłości i namawiam moich polskich kolegów, aby poczynili postępy w zakresie kompleksowego ustawodawstwa dotyczącego restytucji mienia prywatnego dla osób, które utraciły nieruchomości w dobie Holocaustu – mówił wówczas sekretarz stanu USA.

Amerykańscy senatorowie wskazują w liście, że odpowiedź polskiego premiera na te słowa była niepokojąca. Mateusz Morawiecki stwierdził, że sprawa zwrotu mienia pożydowskiego jest załatwiona.

„Jak pan wie, problem nie został rozwiązany i nie zniknie” – uznali w liście do Pompeo senatorowie i wskazali, że problem restytucji żydowskiego mienia musi być niezwłocznie rozwiązany.

Politycy powołują się przy tym na bliskie relacje polsko–amerykańskie.

„Jako zagorzali poplecznicy sojuszu polsko-amerykańskiego, piszemy, aby przekonać pana do śmiałego i pilnego działania, by pomóc Polsce rozwiązać sprawę kompleksowo i w kontekście wzmocnienia stosunków dwustronnych między naszymi krajami” – napisali.

Sprawa roszczeń jest dla nas zamknięta – mówił rzecznik polskiego prezydenta Błażej Spychalski.

– Cały czas konsekwentnie powtarzamy: ta spraw jest dla nas zamknięta. Ona po prostu nie istnieje – zaznaczył rzecznik.

Senatorowie wskazują w liście, że Polska jest jedynym krajem Unii Europejskiej, który nie uchwalił prawa dotyczącego zwrotu lub rekompensat za utracone mienie. Przywołują Deklarację Terezińską, pod którą w 2009 za rządów PO–PSL podpisała się Polska. Treść dokumentu zobowiązuje jego sygnatariuszy do rozwiązania kwestii mienia pożydowskiego.

– Z całą pewnością nie jest to żaden akt, z którego wynikałyby konkretne zobowiązania dla naszego państwa – wskazał dr Tymoteusz Zych, wiceprezes Instytutu Ordo Iuris.

Dokument był podstawą do uchwalenia kontrowersyjnej ustawy 447 w USA. Amerykańscy senatorowie piszą o żyjących jeszcze ofiarach Holokaustu, które nie odzyskały majątków. W rzeczywistości chodzi jednak o tzw. mienie bezspadkowe – zaznaczył poseł Robert Winnicki.

– Tak naprawdę ci nieliczni, którzy przeżyli Holokaust i żyją po dzień dzisiejszy, są na marginesie tej sprawy. Idzie rzecz o jeszcze większy majątek. Gigantyczny majątek, który w przeważającej mierze ma trafić do organizacji żydowskich w Stanach Zjednoczonych – tłumaczył prezes Ruchu Narodowego.

Organizacji, które mają ogromne wpływy w Waszyngtonie – dodał politolog Jarosław Komorniczak.

– Wielokrotnie nam historia pokazała, że lobby żydowskie w USA jest bardzo silne politycznie. Wydaj mi się, że ciężko wyobrazić sobie, by w obecnej sytuacji geopolitycznej Stany Zjednoczone wystąpiły z oficjalnymi roszczeniami wobec Polski – ocenił politolog.

Żyjący właściciele i spadkobiercy mogą ubiegać się o zwrot utraconego w czasie wojny majątku na podstawie prawa cywilnego – przypominają prawnicy. Jednak mienie bezspadkowe przechodzi na rzecz państwa – zaznaczył dr Sławomir Koroluk.

– To jest stara instytucja, nazywana „prawem kaduka”, czyli majątek pozostawiony nieobjęty przypada państwu czy też gminie – wyjaśnił adwokat.

Dlatego niemożliwy jest jego zwrot – podkreślił wiceminister sprawiedliwości Michał Wójcik.

– Polskie prawo reguluje te kwestie w sposób jednoznaczny i nie ma co do tego żadnych wątpliwości – powiedział polityk.

W latach sześćdziesiątych PRL podpisał tajne umowy międzynarodowe z dwunastoma krajami, w tym z USA. Państwa te wzięły na siebie kwestie odszkodowań dla swoich obywateli, którzy pozostawili mienie w Polsce. Musimy nieugięcie bronić naszych interesów, bo mamy tutaj 100 proc. rację – wskazał prof. Tadeusz Marczak.

– Nie poddawać się żadnym szantażom, żadnym naciskom i mieć na uwadze to, że sojusz polsko–amerykański (na który to sojusz już senatorowie z USA się powołują) jest równie ważny dla nas jak i dla Ameryki – mówił profesor.

List amerykańskich senatorów pojawił się na miesiąc przed planowaną wizytą prezydenta USA w Polsce. Nie wiadomo jednak, czy kwestia pożydowskiego mienia będzie w agendzie rozmów prezydentów Andrzeja Dudy i Donalda Trumpa.

 

TV Trwam News/RIRM