97 lat temu urodziła się Anna Smoleńska, twórczyni symbolu Polski Walczącej

Harcerka Szarych Szeregów, twórczyni „Kotwicy”, symbolu Polski Walczącej – Anna Smoleńska zginęła w marcu 1943 r. w niemieckim obozie Auschwitz. Miała 23 lata. We wtorek przypada 97. rocznica jej urodzin.

Smoleńska urodziła się w 1920 r. studiowała historię sztuki na tajnym Uniwersytecie Warszawskim, była harcerką. W Szarych Szeregach działała w konspiracyjnej organizacji małego sabotażu „Wawer”. Była też łączniczką sekretarz redakcji „Biuletynu Informacyjnego” AK Marii Straszewskiej.

W pierwszych miesiącach 1942 r. Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK ogłosiło konkurs na znak dla organizacji. Spośród 27 projektów wybrano „Kotwicę” zaprojektowaną przez Annę Smoleńską. Historyk z Muzeum Auschwitz Adam Cyra wyjaśnił, że czynnikiem decydującym była jej czytelność.

„Symbol Polski Walczącej łączył w sobie literę +P+ jak Polska i +W+ jak walka. Był stosunkowo łatwy do wykonania” – powiedział.

Jako pierwsi „Kotwicę” wykorzystali członkowie organizacji „Wawer”. 20 marca 1942 r. umieścili ją na murach budynków okupowanej Warszawy.

„Biuletyn Informacyjny” AK z 16 kwietnia 1942 r. pisał o symbolu: „Już od miesiąca na murach Warszawy rysowany jest znak kotwicy. Rysunek kotwicy jest robiony tak, że jego górna część tworzy literę +P+, zaś część dolna – literę +W+. Pewna ilość napisów objaśnia, że znak kotwicy jest znakiem Polski Walczącej. Zapoczątkowany być może przez jakiś zespół – znak ten stał się już własnością powszechną () Nie umiemy wytłumaczyć popularności tego znaku () Być może działa tu chęć pokazania wrogowi, że mimo wszystko – nie złamał naszego ducha () Może na wyobraźnię +rysowników+ działa symbolika kotwicy – znaku nadziei”.

3 listopada 1942 r., po nieudanej próbie aresztowania redaktora naczelnego „Biuletynu Informacyjnego” Aleksandra Kamińskiego, a także Marii Straszewskiej, Niemcy aresztowali Annę Smoleńską wraz z rodzicami, siostrą oraz bratem i jego żoną. Umieścili ich w więzieniu na Pawiaku.

27 listopada 1942 r. z Pawiaka do Auschwitz zostały deportowane 53 kobiety, w tym Anna, jej matka Eugenia i siostra Janina, a także żona brata Danuta.

„Większość przywiezionych wówczas warszawianek należała do organizacji +Wawer+. Zatrzymano je podczas aresztowań, 3 listopada, w różnych lokalach kontaktowych na terenie Warszawy” – powiedział Cyra. Do obozu trafił tego dnia też brat Stanisław.

Żadna z kobiet z rodziny Smoleńskich nie przeżyła Auschwitz. Żona brata Anny – Danuta, prawnik, straciła życie 13 stycznia 1943 r. Matka Eugenia, inżynier chemik, zginęła 8 marca 1943 r., a siostra Janina, doktor chemii i biologii, cztery dni później. Akt zgonu Anny Smoleńskiej Niemcy wystawili 30 marca 1943 r. Jako datę śmierci podali w nim dzień 19 marca. Przyczyną miało być „zapalenie opłucnej”.

Ojciec Anny – profesor chemii na Politechnice Warszawskiej Kazimierz Smoleński, był przez kilka miesięcy więziony na Pawiaku. 13 maja 1943 r. został rozstrzelany przez Niemców w Lesie Kabackim. Miał 57 lat.

Wojnę przeżył jedynie brat – Stanisław. W marcu 1943 r. Niemcy przenieśli go do obozu Gross-Rosen, a miesiąc później do Sachsenhausen. Po wojnie powrócił do stolicy, gdzie rozpoczął pracę w Polskim Radiu. Zmarł w Warszawie 24 stycznia 1986 r.

Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln osób, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości. W Auschwitz Niemcy uwięzili 140-150 tys. Polaków, z tego ok. 70 tys. zginęło.

PAP/RIRM

drukuj
Tagi: , ,

Drogi Czytelniku naszego portalu,
każdego dnia – specjalnie dla Ciebie – publikujemy najważniejsze informacje z życia Kościoła i naszej Ojczyzny. Odważnie stajemy w obronie naszej wiary i nauki Kościoła. Jednak bez Twojej pomocy kontynuacja naszej misji będzie coraz trudniejsza. Dlatego prosimy Cię o pomoc.
Od pewnego czasu istnieje możliwość przekazywania online darów serca na Radio Maryja i Tv Trwam – za pomocą kart kredytowych, debetowych i innych elektronicznych form płatniczych. Prosimy o Twoje wsparcie
Redakcja portalu radiomaryja.pl