80 lat temu zmarł Edward Śmigły-Rydz

W Warszawie odbędą się dziś uroczystości z okazji 80. rocznicy śmierci Edwarda Śmigłego-Rydza, marszałka Polski. Ich organizatorem jest Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Tegoroczne obchody to okazja do oddania hołdu i uczczenia pamięci żołnierza Legionów Polskich, bohatera wojny polsko-bolszewickiej 1920 r., Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, Naczelnego Wodza WP, którego zasługi przyczyniły się do odzyskania przez Polskę niepodległości – wyjaśnił organizator.

W czwartek 2 grudnia br. Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych organizuje w Warszawie uroczystości z okazji 80.rocznicy śmierci Marszałka Polski Edwarda Śmigłego-Rydza.

Więcej informacji➡️https://t.co/30ttmbqZKq pic.twitter.com/fwg8Yp0YQ9

— UdSKiOR (@Kombatanci) December 1, 2021

W ramach uroczystości o godz. 10.30 w Katedrze Polowej WP sprawowana będzie Msza święta. Następnie odbędzie się ceremonia złożenia wieńców i wiązanek kwiatów przed tablicą poświęconą Edwardowi Śmigłemu-Rydzowi przy ul. Sandomierskiej 18 na warszawskim Mokotowie.

Marszałek Edward Śmigły-Rydz został odznaczony m.in.: Orderem Orła Białego, Krzyżem Komandorskim Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Orderem Odrodzenia Polski i czterokrotnie Krzyżem Walecznych.

80 lat temu, 2 grudnia 1941 roku, w okupowanej przez Niemców Warszawie zmarł Edward Śmigły-Rydz, Marszałek Polski i Naczelny Wódz w czasie kampanii obronnej w 1939 r. Był oskarżany o niedostateczne przygotowanie sił zbrojnych do wojny z Niemcami oraz liczne błędy w dowodzeniu.

Edward Rydz urodził się 11 marca 1886 r. w Brzeżanach w dawnym województwie tarnopolskim. Jego ojciec był podoficerem armii austriackiej.

Został wcześnie osierocony i wychowywany w bardzo skromnych warunkach przez dziadków od strony matki. Uczęszczał do gimnazjum w Brzeżanach. W 1905 r. uzyskał świadectwo dojrzałości. W okresie szkolnym należał do tajnego kółka samokształceniowego i socjalistycznej organizacji „Promień”.

W latach 1905-1908 kształcił się w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, a następnie na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1910 r. studiował malarstwo w Monachium, Norymberdze i Wiedniu. Po powrocie do Krakowa w 1912 r. ukończył ASP.

Od 1908 r. należał do Związku Walki Czynnej. W latach 1910-1911 odbył obowiązkową służbę wojskową w 4 i 24 pułku piechoty w Wiedniu. Od 1910 r. był członkiem Związku Strzeleckiego w Brzeżanach, pełniąc funkcję zastępcy komendanta. Wówczas przyjął pseudonim Śmigły.

W 1912 r. ukończył Wyższą Szkołę Oficerską Związku Strzeleckiego. W następnym roku został komendantem Związku Strzeleckiego Okręgu Lwowskiego, będąc jednocześnie wydawcą i redaktorem miesięcznika „Strzelec”. Publikował artykuły poświęcone szkoleniu kadr wojskowych w „Strzelcu”. W tym czasie został jednym z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego. Z jego rąk otrzymał wyróżnienie strzeleckie „Parasol”.

W sierpniu 1914 r. w Legionach Polskich objął dowództwo 3 batalionu kadrowego, z którym brał udział w walkach pod Nowym Korczynem i Uściskowem. W październiku 1914 r. uczestniczył w ofensywie na Dęblin oraz w bojach pod Anielinem i Laskami. Od grudnia 1914 r. dowodził 1 Pułkiem Piechoty Legionów Polskich. Na jego czele brał udział w bitwie pod Łowczówkiem.

W 1915 r. uczestniczył w walkach nad Nidą, w boju pod Konarami i pod Tarłowem. Od września do końca października 1915 r. zastępował na Wołyniu dowódcę I Brygady. W tym czasie walczył pod Jabłonką, Kuklami i Kamieniuchą. W lipcu tego roku dowodził pułkiem w bitwie pod Kostiuchnówką, a następnie w walkach nad Stochodem.

„Tam gdzie uderza Śmigły, tam musi być wynik dodatni, tam gdzie on gospodaruje ład” – pisał Juliusz Kaden-Bandrowski w tomie wspomnień „Piłsudczycy”.

Po kryzysie przysięgowym z lipca 1917 r. w Legionach Polskich został komendantem głównym Polskiej Organizacji Wojskowej. Tworzył struktury konspiracyjne na wschodzie, m.in. w Kijowie. Tam poznał swoją przyszłą żonę – Martę Zaleską – która służyła jako łączniczka w Organizacji Werbunkowo-Agitacyjnej.

Na początku listopada 1918 r. objął funkcję ministra spraw wojskowych w Tymczasowym Rządzie Ludowym Republiki Polskiej w Lublinie, otrzymując stopień generała. Formalnie pełnił tę funkcję w zastępstwie Józefa Piłsudskiego, który wciąż przebywał w niewoli. 10 listopada wydał POW rozkaz rozbrajania Niemców.

W grudniu 1918 r. został dowódcą Okręgu Generalnego Warszawa. W lutym 1919 r. stał na czele Grupy Operacyjnej „Kowel”, a następnie jako dowódca 1 Dywizji Piechoty Legionów w kwietniu tego roku kierował akcją zdobywania Wilna. Od grudnia 1919 r. do stycznia 1920 r. dowodził kampanią na Łotwie. Współdziałał z wojskami łotewskimi. 3 stycznia 1920 r. zdobył twierdzę w Dyneburgu. Awansowany do stopnia generała dywizji w kwietniu 1920 r. Za zasługi dla łotewskiej niepodległości został odznaczony Orderem Pogromcy Niedźwiedzia.

Podczas wyprawy kijowskiej dowodził 3 Armią, na której czele 7 maja 1920 r. zajął Kijów. W czasie odwrotu objął dowództwo nad Frontem Południowo-Wschodnim i Frontem Środkowym. Podczas Bitwy Warszawskiej w sierpniu 1920 r. był dowódcą prawego skrzydła grupy uderzeniowej działającej znad Wieprza, a następnie 2 Armii, którą dowodził do 1922 r. Po zakończeniu działań wojennych został wysoko oceniony przez marszałka Józefa Piłsudskiego: „Pod względem mocy charakteru i woli stoi najwyżej pośród generałów polskich. Z podwładnymi jest równy, spokojny, pewny siebie i sprawiedliwy” – pisał o nim Józef Piłsudski.

PAP