6 lat programu „Rodzina 500 plus”: 178 mld złotych trafiło do polskich rodzin

Blisko 178 mld złotych trafiło do rodzin od momentu uruchomienia programu „Rodzina 500 plus”. Sam program w ostatnich sześciu latach przechodził metamorfozę, ale jego fundament od początku jest ten sam – to inwestycja w rodzinę – poinformowało Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.

Minister @MarlenaMalag w #Kruszyn: dziś mija 6 lat od uruchomienia sztandarowego programu #Rodzina500Plus, który zmienił oblicze polskich rodzin. Od początku jego funkcjonowania do rodziców trafiło 178 mld zł, a świadczeniem objętych jest 6,5 mln dzieci. #Rodzina pic.twitter.com/0TUypOojxE

— Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej (@MRiPS_GOV_PL) April 1, 2022

Program „Rodzina 500 plus” wystartował w kwietniu 2016 roku. To sztandarowy projekt rządu Zjednoczonej Prawicy.

„Wsparcie rodzin z dziećmi przestało być utożsamiane z pomocą socjalną, a zaczęło być traktowane jako inwestycja w rodzinę” – napisano w komunikacie MRiPS.

„To był i jest nasz główny cel” – zaznaczyła Marlena Maląg, minister rodziny i polityki społecznej, cytowana w komunikacie.

„Zamiast mówić, że pieniędzy nie ma i nie będzie, co robili nasi poprzednicy, udowodniliśmy, że wielomiliardowe nakłady na politykę prorodzinną są możliwe. Zamiast stygmatyzować rodziny, przede wszystkim wielodzietne, które korzystały z pomocy państwa, pokazaliśmy, że wsparcie może mieć charakter powszechny i powinno być traktowane jako inwestycja w rodzinę, która opłaca się wszystkim – państwu, samorządom i oczywiście samym rodzinom” – akcentowała Marlena Maląg.

Jak podano, od momentu uruchomienia programu do końca stycznia br. do rodzin trafiło już 177,9 mld złotych. Wsparciem objętych jest ponad 6,5 mln dzieci.

Na początku – od kwietnia 2016 roku – świadczenie wychowawcze przysługiwało na drugie i kolejne dziecko. Wsparcie można było otrzymać też na pierwsze dziecko, rozumiane jako najstarsze lub jedyne dziecko w wieku do ukończenia 18. roku życia, ale po spełnieniu kryterium dochodowego.

W 2019 roku rozszerzono formułę programu – od 1 lipca 2019 roku kryterium dochodowe przestało obowiązywać i ze świadczenia skorzystać mogą wszyscy rodzice, bez względu na dochody czy liczbę dzieci w rodzinie. Uproszczono też procedury: przyznanie świadczenia nie wymaga wydania i doręczania decyzji administracyjnej.

„To naturalna konsekwencja zmian w polityce wobec rodzin, którą zaproponował rząd Zjednoczonej Prawicy” – zaznaczyła minister rodziny.

Marlena Maląg podkreśliła, że to do rodzin należy decyzja, na co przeznaczą świadczenia wychowawcze.

W badaniach CBOS z marca 2021 roku Polacy najczęściej wskazywali na pozytywny wpływ programu „Rodzina 500 plus” na budżety gospodarstw domowych – możliwość swobodniejszego gospodarowania pieniędzmi przez rodziny otrzymujące świadczenie wychowawcze. 36 proc. respondentów deklarowało, że zna osobiście osoby, których to dotyczy, lub sami są w takiej sytuacji. 33 proc. badanych wskazywało również na znaczącą poprawę sytuacji dzieci z ubogich rodzin. Jak podano w komunikacie, efekty programu widać też w statystykach:

– 1 919 zł wyniósł w 2020 r. poziom przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na osobę – to o 533 zł więcej niż jeszcze w 2015 r.

– W 2020 r. dochód rozporządzalny na 1 osobę w gospodarstwach domowych z co najmniej trojgiem dzieci w wieku 0-17 lat kształtował się na poziomie o 64 proc. wyższym niż w 2015 r.

– Wprowadzenie świadczenia wychowawczego odegrało również kluczową rolę w ograniczeniu zasięgu ubóstwa skrajnego w Polsce w ostatnich latach.

– W 2020 r. zasięg ubóstwa skrajnego wśród dzieci (w wieku 0-17 lat) wyniósł 5,9 proc. Przed 2016 r. wskaźnik ten kształtował się na poziomie 9-10 proc., a po wprowadzeniu świadczenia wychowawczego w 2016 r. odnotowano jego istotny spadek.

Minister Maląg, cytowana w komunikacie, odniosła się także do kwestii kryzysu demograficznego. Zwróciła uwagę, że jest charakterystyczny dla wszystkich krajów rozwiniętych i zmaga się z nim w zasadzie cała Europa.

„Jednym z głównych czynników wpływających na liczbę urodzeń jest liczba potencjalnych rodziców – a ta maleje. W latach 90. ubiegłego wieku urodziło się bowiem o wiele mniej dzieci niż w latach 80., kiedy mieliśmy do czynienia z tzw. wtórnym wyżem demograficznym” – podkreślała minister.

Dodała, że liczbę urodzeń w istotny sposób determinuje liczba kobiet w wieku rozrodczym, a populacja ta w Polsce systematycznie kurczy się od 2000 roku. Tylko między 2015 a 2020 rokiem populacja kobiet w wieku rozrodczym skurczyła się o ponad 320 tys. osób.

Jak podkreślono, długofalowość procesów demograficznych przemawia za tym, by przy ocenie danych o urodzeniach patrzeć na dłuższą niż roczna perspektywę.

Łącznie liczba urodzeń w latach 2016-2020 wyniosła około 1,9 mln i była o 103,4 tys. wyższa niż w wariancie wysokim prognozy demograficznej GUS i o 7,9 tys. wyższa, niż zakładano w ocenie skutków regulacji do ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

„Jeżeli uwzględnimy szacunki GUS dotyczące liczby urodzeń w 2021 roku, to w latach 2016-2021 liczba urodzeń wyniesie około 2,23 mln i będzie to wciąż wartość wyższa niż w wariancie wysokim prognozy demograficznej GUS”– zaznaczyła szefowa MRiPS.

Jak poinformowano, aktualnie trwa nabór wniosków na nowy okres świadczeniowy. Prawo do świadczenia ustalane jest na okres od 1 czerwca do 31 maja następnego roku kalendarzowego. Wnioski można składać drogą elektroniczną, czyli za pośrednictwem portalu Empatia, poprzez bankowość elektroniczną lub portal PUE ZUS. Świadczenie przysługuje na każde dziecko, bez względu na dochody rodziny czy liczbę dzieci w rodzinie.

„To na pewno się nie zmieni” – zapewniła minister Marlena Maląg.

PAP