Wegetatywny, ale świadomy

Z ustaleń kanadyjskiego naukowca wynika, że za pomocą urządzeń do
skanowania pracy mózgu można wykryć ukryte wskaźniki świadomości u pacjentów,
których stan medycyna uznaje za "wegetatywny". To odkrycie umożliwia nawet
komunikowanie się z niektórymi z nich.

Doktor Owen wraz z zespołem rozpoczął badania w 2006 roku, wykorzystując
obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (ang. MRI). Pierwszą pacjentką była
23-letnia kobieta, u której zdiagnozowano "trwały stan wegetatywny". Naukowcy
chcieli zbadać, czy będzie w jakikolwiek sposób reagowała na zadawane pytania.
Następnie eksperyment powtórzono na grupie 54 pacjentów, wszystkich w podobnym
stanie świadomości.
Lekarze poprosili chorych, aby wyobrazili sobie siebie grających w tenisa, jeśli
chcą odpowiedzieć "tak" na zadane pytanie, oraz aby wyobrazili sobie spacer po
ulicy rodzinnego miasta, jeśli chcą odpowiedzieć "nie". Wyniki badania były
zaskakujące. Okazało się, że wzory aktywności pewnych obszarów kory mózgowej
były niemal identyczne jak u zdrowych wolontariuszy z grupy porównawczej. Mózg
pacjentów uaktywniał się w regionach, które odpowiedzialne są za proces
mówienia. Kiedy badani wyobrażali sobie poruszanie się po znanym otoczeniu,
aktywny był także obszar sterujący u zdrowych osób nawigacją przestrzenną.
Pięciu pacjentów poddanych eksperymentowi było w stanie prawidłowo odpowiadać w
ten sposób na wszystkie zadane pytania. Wcześniej tylko dwoje z nich reagowało w
jakiś sposób na standardowe testy mające wskazać stopień ich świadomości.
Jak tłumaczy grupa Owena, być może wskaźniki informujące o tym, że pacjent
odpowiada na zadane pytania, były zbyt słabe, aby wykryć je za pomocą
standardowych metod. Istnieje też duże prawdopodobieństwo, że badany zwyczajnie
spał w czasie testu.
– Wiemy dzięki tym badaniom, a także z naszych wcześniejszych eksperymentów, że
nawet 20 proc. pacjentów, których stan uznano za wegetatywny, może być w
rzeczywistości świadomych, lecz niezdolnych do zademonstrowania swojej
świadomości przy wykorzystaniu standardowych metod klinicznych – podkreślił dr
Adrian Owen w rozmowie z brytyjskim dziennikiem "Guardian".
Według naukowców, te odkrycia wraz z opublikowanymi niedawno badaniami
stwierdzającymi, że część pacjentów w stanie wegetatywnym jest w stanie uczyć
się prostych związków przyczynowych, mogą mieć bezpośredni związek z ewentualnym
późniejszym wyzdrowieniem chorych. Owen zauważa, że już badania na tak małej
grupie pacjentów przynoszą pozytywne wyniki, a jednocześnie wyraził nadzieję, że
poddanie podobnym testom większej liczby osób pozwoli na trafniejsze ocenienie
stanu świadomości chorych i postawienie diagnozy. Odkrycie to wytrąca też z ręki
czołowy argument zwolennikom eutanazji, którzy twierdzą, że osoby w stanie
wegetatywnym nie są świadome, dlatego "lepiej skrócić ich cierpienia".

Łukasz Sianożęcki