„Z Ojczyzny Jezusa „
Pokój i Dobro!
„Kiedy nadszedł dzień Pięćdziesiątnicy, byli wszyscy w tym samym miejscu. Nagle rozległ się szum z nieba, jakby gwałtownie wiejącego wiatru. I napełnił cały dom, w którym przebywali. Zobaczyli też języki podobne do ognia. Rozdzielały się one i na każdym z nich spoczął jeden. Wszystkich napełnił Duch Święty” (Dz 2,1-4).
Wieczernik był „tym miejscem”, gdzie na zebranych na modlitewnym czuwaniu wraz z Maryją zstąpił Duch Święty. Wcześniej w tym domu Pan Jezus spożył z uczniami swoją ostatnią paschalną ucztę. Miejsce ustanowienia sakramentu Eucharystii i kapłaństwa, ukazania się Zmartwychwstałego swoim uczniom oraz zesłania obiecanego Pocieszyciela stało się kolebką rodzącego się chrześcijaństwa i zostało nazwane Syjonem. Ta biblijna nazwa, zanim przyjęła się powszechnie na określenie chrześcijańskiego sanktuarium, przeszła znamienne losy. Pierwotnie Syjonem nazywano twierdzę Jebuzytów, położoną na wzgórzu pomiędzy doliną Cedronu a przecinającą miasto doliną Tyropeon. Twierdza kananejskiego plemienia tubylców została zdobyta przez Dawida, który rozbudował miasto, ustanawiając Jerozolimę stolicą swojego królestwa. Kiedy Salomon, syn Dawida, zbudował na wzgórzu Moira świątynię dla Boga Jahwe, Syjon stał się synonimem nazwy miasta. W psalmie 147 modlimy się: „Uwielbiaj, Jeruzalem, Pana; sław Twego Boga, Syjonie!” (147,12).
Nazwa Syjon w Starym Testamencie odnosiła się do określonego miejsca w sensie geograficznym, ale jednocześnie przywoływała jego teologiczne znaczenie. Stolica Dawida, z piękną świątynią była miejscem zamieszkania i królowania Boga wśród narodu wybranego. Ponieważ rzeczywistość historyczna nie odpowiadała teologicznemu ideałowi, Syjon stał się przedmiotem prorockich zapowiedzi, odnoszących się do Mesjasza. „Chodźcie, wejdźmy na górę Pana, do świątyni Boga Jakuba! On nas nauczy dróg swoich, abyśmy chodzili Jego ścieżkami! Bo z Syjonu wyjdzie nauka i słowo Pana z Jeruzalem” (Iz 2,3). Nowy Testament całkowicie odrzucił wizję triumfalnego mesjanizmu i Syjonu przedstawianego w obrazach pomyślności doczesnej. Królestwo Boże przyniesione przez Jezusa Chrystusa i realizowane w Kościele jest kontynuacją duchowego znaczenia Syjonu. We wspólnocie uczniów Jezusa, gromadzących się w Wieczerniku wypełniły się wszelkie proroctwa Starego Przymierza dotyczące teologicznego wymiaru znaczenia Syjonu. Z tego względu południowo-zachodnie wzgórze Jerozolimy, na którym antyczna tradycja umiejscawia Wieczernik nazwano Syjonem. Tej nazwy używa się powszechnie do dnia dzisiejszego, dodając czasem dla zaznaczenia zmiany geograficznej lokalizacji, że jest to Syjon chrześcijański. To miejsce ma również dla franciszkanów z Kustodii Ziemi Świętej bardzo ważne znaczenie.
W panoramie instytucji chrześcijańskich na Bliskim Wschodzie nie da się pominąć wielowiekowej historii Kustodii Ziemi Świętej. Powstanie tej instytucji sięga pierwszych lat zakonu franciszkańskiego, kiedy na kapitule, która odbyła się w Asyżu w 1217 roku, została utworzona prowincja zamorska, zwana też prowincją Syrii lub Ziemi Świętej. Po ostatecznej klęsce militarnej krzyżowców i upadku w 1291 r. królestwa łacińskiego Jerozolimy, z terenów Ziemi Świętej zostały usunięte wszystkie zachodnie wspólnoty zakonne, które osiedliły się w czasie krucjat. Jedynymi przedstawicielami Kościoła katolickiego i całego zachodniego chrześcijaństwa zostali Bracia Mniejsi. Ich pierwszy klasztor powstał przy Wieczerniku. W roku 1342 papież Klemens VI wydał dwie bulle, stanowiące podstawy prawne franciszkańskiej Kustodii Ziemi Świętej, reprezentującej chrześcijan – katolików z ramienia Stolicy Apostolskiej. Wprawdzie w połowie XVI wieku bracia św. Franciszka zostali wygnani z tego czcigodnego sanktuarium to jednak nigdy nie wyrzekli się prawa do swojego pierwszego klasztoru i możliwości sprawowania liturgii w sanktuarium Wieczernika.
Pielgrzym niemiecki Ludolph von Sudhein w 1336 roku tak opisał zastaną w Jerozolimie sytuację: „Na górze Syjon był kiedyś klasztor należący do kanoników regularnych, obecnie mieszkają tam Bracia Mniejsi, którzy za moich czasów otrzymali wszystko co konieczne od królowej Sancji, żony króla Roberta; w tymże miejscu odprawiają nabożeństwa pobożnie i z przyzwoleniem. Nie wolno im tylko głosić publicznie kazań do Saracenów i grzebać umarłych bez uprzedniego zawiadomienia władz miejskich. Ci bracia byli w moich czasach, ludźmi wielce poważanymi. Pielgrzymi i kupcy oraz sami Saraceni bardzo ich chwalili: rzeczywiście czynili dużo dobrego”. Od tamtego czasu bracia franciszkanie przez wieki byli jedynymi przedstawicielami chrześcijaństwa z Europy, mającymi pozwolenie na stały pobyt w Ziemi Świętej. Fakt ten sprawił, iż wspólnota franciszkanów miała bardzo ważne obowiązki i zadania, a jej przełożonemu przysługiwały szczególne tytuły i przywileje. Gwardian klasztoru góry Syjon to pierwszy tytuł, jaki ustawodawstwo zakonne (1377 r.) dało przełożonemu braci mniejszych w Palestynie. Jego władza nie ograniczała się jednak tylko do murów tego klasztoru, przeto wkrótce pojawiły się inne tytuły: „gwardian miejsc Ziemi Świętej”, „gwardian lub kustosz Jerozolimy” i wreszcie „kustosz Ziemi Świętej”. Pierwszy tytuł nie był jednak nigdy zapomniany i również dzisiaj Kustosz Ziemi Świętej posługuje się pieczęcią „gwardiana klasztoru góry Syjon”.
Owalna pieczęć wzdłuż zewnętrznej strony posiada napis w języku łacińskim: SIGILLUM GUARDIANI SACRI CONVENTUS MOTIS SION – Pieczęć Gwardiana Świętego Konwentu Góry Syjon. Część ikonograficzna składa się z dwóch scen. W części górnej jest przedstawiony Duch Święty zstępujący w postaci języków ognia na Najświętszą Maryję Dziewicę i apostołów zebranych w Wieczerniku. W dolnej partii ukazany jest początkowy epizod Ostatniej Wieczerzy Jezusa, czyli umycie nóg. Warto przypomnieć, że do tajemnicy Wieczernika odwołuje się również herb franciszkańskiej Kustodii Ziemi Świętej. Tarcza herbu podzielona jest na dwie części. U góry na niebieskim polu widoczny jest symbol zakonu Braci Mniejszych: skrzyżowane ręce Chrystusa Pana i św. Franciszka. U dołu na białym polu jest umieszczony czerwony krzyż jerozolimski. Na wstęgach jest łaciński napis: S. Mons Sion in Jerusalem – Święta Góra Syjon w Jerozolimie. Nad tarczą jest korona a pod nią w promieniach przedstawiona jest gołębica nawiązująca do Zesłania Ducha Świętego. Od dołu tarczę herbu oplata gałązka z drzewa oliwnego – symbol pokoju i liść palmowy – symbol męczeństwa i odbytej pielgrzymki do Ziemi Świętej.
Podczas uroczystych nieszporów celebrowanych w dzień uroczystości Zesłania Ducha Świętego w Wieczerniku o. Pierbattista Pizzaballa rozpoczął nową, trzyletnią kadencję Kustosza Ziemi Świętej. Nominacja o. Pizzaballa na kolejne trzy lata posługi na urzędzie Kustosza Ziemi Świętej została ogłoszona w wigilię Pięćdziesiątnicy przez o. José Rodrigueza Carballo, min. generalnego Zakonu Braci Mniejszych. Kustosza, czyli wyższego przełożonego prowincji Ziemi Świętej mianuje minister generalny po zatwierdzeniu kandydata przez Stolicę Apostolską. 45 letni o. Pierbattista jest 165 Kustoszem Ziemi Świętej. Swoją posługę rozpoczął 2 czerwca 2004 r. i będzie ją kontynuował do kapituły w 2013 roku.
Przez pośrednictwo św. Franciszka i Maryi Królowej Zakonu Serafickiego módlmy się o obfite dary Ducha Świętego dla ojca Kustosza i dla wszystkich braci z Kustodii Ziemi Świętej.
jk