Rocznica podpisania listu biskupów polskich do biskupów niemieckich

„Udzielamy wybaczenia i prosimy o nie” – to słowa listu z 1965 roku, który został skierowany przez biskupów polskich do biskupów niemieckich. Pod dokumentem podpisali się ks. kard. Stefan Wyszyński, ks. kard. Karol Wojtyła i polscy biskupi.

18 listopada 1965 roku polscy biskupi skierowali do niemieckich biskupów list ze słowami: „Udzielamy wybaczenia i prosimy o nie” . Była to jedna z historycznych prób pojednania między dwoma narodami. Nie była to łatwa decyzja, biorąc pod uwagę trudną przeszłość Polski i Niemiec, ale miała istotne znaczenie. Orędzie z 1965 roku, z jednej strony było efektem zakończenia prac Soboru Watykańskiego II, a z drugiej zbliżających się obchodów 1000-lecia chrztu Polski.

Duchowieństwo polskie zainicjowało w tamtym czasie program duszpasterski zwany Wielką Nowenną. Dla biskupów ważne było to, aby w tym programie wzięły udział episkopaty różnych narodowości. Polscy duchowni wysłali 56 listów do biskupów zagranicznych kościołów, w tym także do niemieckich.

Niemiecki teolog, Winfried Lipsher, wspomniał w rozmowie z „Deutche Welle”, że słowa Polaków skierowane do niemieckich duchownych były przełomem we wzajemnych stosunkach, a bez tego listu nie byłoby tego rodzaju pojednania niemiecko-polskiego, jakiego doświadczyliśmy, a politycy nie mieliby z czym wyjść do społeczeństw, by przekonać do pojednania z sąsiadem. Bez tego listu byliby oni bardzo ubodzy” .

Polscy biskupi przypomnieli nie tylko historyczne fakty i trudności, jakie naznaczyły wzajemne relacje, ale zwrócili również uwagę na to, że chrześcijaństwo jest fundamentem i wspólnym dobrem, wokół którego należy i trzeba się jednoczyć.

Podkreślili, że to właśnie wśród narodu niemieckiego były osoby, które przyniosły chrześcijaństwo na polski grunt.

List stał się pretekstem do stosowania szykan i siania nienawiści wobec episkopatu, a w szczególności ks. kard. Stefana Wyszyńskiego. Kampania propagandy miała na celu zniszczenie autorytetu Prymasa Tysiąclecia, któremu zarzucono działania na szkodę państwa polskiego.

Jeden z fragmentów orędzia odebrano nadzwyczaj politycznie: „W tym jak najbardziej chrześcijańskim, ale i bardzo ludzkim duchu wyciągamy do Was, siedzących tu na ławach kończącego się Soboru, nasze ręce oraz udzielamy wybaczenia i prosimy o nie. A jeśli Wy – biskupi niemieccy i Ojcowie Soboru – po bratersku wyciągnięte ręce ujmiecie, to wtedy dopiero będziemy mogli ze spokojnym sumieniem obchodzić nasze Millennium w sposób całkowicie chrześcijański”.

W odwecie władze komunistyczne odmówiły ks. kard. Stefanowi Wyszyńskiemu wyjazdu do Rzymu, tam bowiem odbywały się obchody milenijne w Kościele powszechnym.

Odpowiedź episkopatu niemieckiego przyszła dopiero 5 grudnia 1965 roku. Biskupi skierowali prośbę o wybaczenie i wyrazili otwartość na zaproponowany przez Polskę „nowy początek” w relacjach dwóch narodów. Niemieccy biskupi przyjęli również zaproszenie na uroczystości. Nie rozstrzygnęli jednak spornych kwestii dotyczących zachodniej granicy Polski na Odrze i Nysie Łużyckiej.

List biskupów polskich do biskupów niemieckich nie spotkał się z entuzjazmem społeczeństwa polskiego. Ludzie wciąż pamiętali krzywdy wyrządzone przez niemieckich nazistów podczas II wojny światowej. Wywołał też wściekłość władz komunistycznych w Polsce wobec Kościoła i pogłębił ich nienawiść do duchownych.. Warto wspomnieć, że biskupi niemieccy również nie zareagowali optymistycznie na otrzymany dokument.

Family News Service/radiomaryja.pl