W. Brytania: w Edynburgu odsłonięto tablicę na stulecie niepodległości

W edynburskiej katedrze św. Marii odsłonięto w niedzielę tablicę pamiątkową wyrażającą wdzięczność dla Szkotów za gościnność wobec Polaków oraz hołd wobec polskich władz państwowych na uchodźstwie i żołnierzy, „którzy kultywowali ideę niepodległej Ojczyzny”.

Amb @ArkadyRzegocki unveiled the commemorative plaque at St Mary's RC Cathedral for the centenary of Poland regaining its Independence in the presence of @LordProvostEdin @Anna_M_Anders @FionaHyslop Gen. J. Mika@DGeneralneRSZ @Kombatanci pic.twitter.com/kixV2RvZSe

— PLinEdinburgh (@PLinEdinburgh) November 4, 2018

Ceremonia odbyła się w trakcie uroczystej Mszy św. z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, której przewodził ksiądz arcybiskup St. Andrews i Edynburga Leo Cushley. W wypełnionej po brzegi katolickiej katedrze zgromadzili się przedstawiciele polskiej społeczności, a także wielu katolików z innych kultur.

Wykonana z brązu dwujęzyczna tablica, która zawisła w nawie bocznej katedry, zawiera cytat z papieża św. Jana Pawła II o tym, że „wolność jest miarą dojrzałości człowieka i narodu”, oraz pamiątkową dedykację z „wdzięcznością dla społeczeństwa szkockiego za jego gościnność wobec Polaków (oraz) w hołdzie polskim władzom państwowym na uchodźstwie, żołnierzom, ich dowódcom i osobom cywilnym, którzy kultywowali na Wyspach Brytyjskich ideę niepodległej Ojczyzny”.

W swoim kazaniu ks. abp Cushley przypomniał, że „historia nie zawsze obchodziła się delikatnie” z Polakami, podkreślając, że „w szczególności wiara pozostaje czymś, co jednoczy Polaków i zbudowało ich tożsamość, która przetrwała pomimo wielu trudności i niedoli”.

Mówił też, że „w trakcie najczarniejszych godzin drugiej wojny światowej wielu Polaków przyjechało do Wielkiej Brytanii, zdeterminowanych, aby pomóc w walce z hitlerowskimi Niemcami”, podkreślając, że „walczyli z odwagą i fantazją, czego dowodem jest pomnik misia Wojtka w Princes Street Gardens”.

Od 2015 roku w Edynburgu stoi pomnik misia Wojtka, syryjskiego niedźwiedzia, którego adoptowali polscy żołnierze generała Władysława Andersa; po wojnie Wojtek zamieszkał w edynburskim zoo.

„Po wojnie znaczna liczba Polaków pozostała w Szkocji, gdzie osiedlili się i stali się częścią wspaniałej mozaiki ludzi z całego świata, która czyni Wielką Brytanię tym, czym jest dzisiaj” – dodał, zaznaczając, że „wielu z nich wciąż niecierpliwie czekało na wyzwolenie ich kraju spod jarzma komunizmu”.

Ks. abp Cushley wspomniał także polskiego papieża św. Jana Pawła II, który podczas wizyty w Szkocji w 1982 roku odwiedził edynburską katedrę św. Marii, gdzie „nauczał o miłości do Boga i bliźnich”.

„Jestem pewien, że byłby bardzo zadowolony, gdyby zobaczył (nową tablicę), i pochwaliłby ją – nie tylko dlatego, że wspomina ona wyzwolenie spod komunizmu i nazistowskiej okupacji; coś, nad czym sam pracował – publicznie i prywatnie – i co prawie kosztowało go życie” – powiedział.

Z kolei szkocka minister kultury, turystyki i spraw zagranicznych Fiona Hyslop przypomniała, że „silna przyjaźń między Szkocją a Polską trwa od wieków i obejmuje kulturę, gospodarkę i kwestie społeczne”, a „głębię tych więzi doskonale pokazuje fakt, że w XVII wieku w Polsce mieszkało ponad 30 tys. Szkotów”.

„Jesteśmy ogromnie wdzięczni naszej dużej, polskiej społeczności, której członkowie przebyli podróż w drugą stronę, nazywając Szkocję swoim domem: od odważnych lotników z czasów drugiej wojny światowej do młodych rodzin, które osiedliły się tutaj współcześnie. Wszystkim im jesteśmy wdzięczni za ich służbę i wkład w kształtowanie współczesnej Szkocji” – podkreśliła.

Fiona Hyslop zaznaczyła, że szkockie władze są „zdeterminowane, aby wspierać i celebrować bliskie związki Szkocji z Polską, a także rozwijać nowe więzi w przyszłości”, odnosząc się m.in. do dzieci uczestniczących w Mszy sw., z których wiele urodziło się w Szkocji i mówi biegle, z poprawnym akcentem, w obu językach.

Delegat Konferencji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej ks. bp Wiesław Lechowicz złożył z kolei życzenia „naszej Ojczyźnie, matce Polsce, żeby już nigdy nie była niewolnicą; by zawsze była sobą”, odnosząc się do wiersza Leopolda Staffa z 1921 roku.

Obecna w Edynburgu pełnomocniczka rządu ds. dialogu międzynarodowego Anna Maria Anders przekazała w imieniu polskiego Senatu na ręce ks. abp. Cushleya medal wdzięczności „dla Szkotów, którzy byli tak nieprawdopodobnie przyjaźni wobec nas”.

Niedzielna Msza św. była kolejnym elementem polsko-szkockich obchodów stulecia niepodległości Polski zorganizowanych przez konsulat generalny RP w Edynburgu we współpracy z władzami miasta. W sobotę na dziedzińcu miejskiego ratusza odsłonięto wykonany z brązu pomnik przedstawiający siedzącego na ławce generała Stanisława Maczka, byłego dowódcę 1. Dywizji Pancernej i I Korpusu Polskiego w Szkocji [zobacz].

W trakcie drugiej wojny światowej w Szkocji stacjonowało ok. 20-25 tys. polskich żołnierzy. Większość z nich pozostała tam także po zakończeniu walk.

Polacy są największą mniejszością narodową w Szkocji. Według ostatnich szacunków mieszka ich tam ponad 100 tys.

 

PAP/RIRM