[TYLKO U NAS] Sędzia K. Spalińska o reformie sądownictwa: Sądy będą bliżej obywateli

Sędzia Kamila Spalińska, dyrektor Departamentu Legislacyjnego Ustroju Sądów w Ministerstwie Sprawiedliwości, w „Aktualnościach dnia” na antenie Radia Maryja omawiała najważniejsze postulaty reformy sądownictwa zaproponowanej przez ministra Zbigniewa Ziobrę.

W poniedziałek 15 listopada minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro zaprezentował nową reformę sądownictwa. Goszcząca w „Aktualnościach dnia” dyrektor Departamentu Legislacyjnego Ustroju Sądów w Ministerstwie Sprawiedliwości wyjaśniła, na czym polegać mają zaproponowane zmiany. Zaznaczyła, że ich celem jest przede wszystkim stworzenie takiego systemu sądownictwa powszechnego, który będzie odpowiadał na potrzeby polskiego społeczeństwa i gospodarki. Reforma ma również uwzględniać zobowiązania międzynarodowe i prawa wynikające z Konwencji Praw Człowieka. Reformy podyktowane są kilkoma istotnymi przesłankami.

– Ustrój sądów powszechnych wymaga całkowitej przebudowy i nie jest to kwestia tylko i wyłącznie refleksji prawnej, administracyjnej, ale również faktycznej. Na co dzień obywatele spotykają się ze zjawiskiem przewlekłości w sądach, z nieterminowym rozpoznawaniem ich spraw, brakiem dostępu do informacji o ich sprawach, jak również z nieefektywną strukturą sądownictwa oraz tym, że sędziowie są skoncentrowani na innych obowiązkach, niż tylko orzeczniczych, co ma przełożenie na sprawność postępowania i terminowość podejmowania czynności oraz rozpoznawania spraw – mówiła sędzia Kamila Spalińska.

Zwróciła uwagę, że jednym z celów reformy zaproponowanej przez Zbigniewa Ziobrę jest ułatwienie dostępu obywateli do sądu. Należy w tym celu podjąć następujące kroki. Inne ważne cele to zbliżenie wymiaru sprawiedliwości do obywateli i umożliwienie dostępu do informacji o toczących się sprawach.

– Te cele są realizowane na kilku płaszczyznach. Jedna z nich to kwestia „spłaszczenia” struktury sądownictwa powszechnego. Obecnie jest tak, że w sądownictwie powszechnym funkcjonują sądy apelacyjne, okręgowe i rejonowe, przy czym i sądy apelacyjne i sądy okręgowe rozpoznają sprawy odwoławcze od orzeczeń sądów pierwszej instancji, a i sądy okręgowe, i sądy rejonowe rozpoznają sprawy jako sądy pierwszej instancji. Jest to struktura dość skomplikowana i nieefektywna – wskazała rozmówczyni Radia Maryja.

Owo wspomniane wcześniej „spłaszczenie” struktury sądownictwa powszechnego polegać miałoby na utworzeniu 20 sądów regionalnych w miejsce sądów apelacyjnych i 79 sądów okręgowych wraz z jednostkami orzeczniczymi w miejsce dotychczasowych sądów okręgowych i rejonowych.

– Ta struktura będzie bardziej przejrzysta dla obywatela. Obywatel – strona w sądzie – będzie wiedział, że sądem pierwszej instancji jest wyłącznie sąd okręgowy, sądem drugiej instancji – sąd regionalny. Od początku wniesienia sprawy do sądu będzie wiedział, który sąd jest sądem pierwszej instancji, a który ma rozpoznać apelację w razie niekorzystnego orzeczenia – wyjaśniła dyrektor Departamentu Legislacyjnego Ustroju Sądów w Ministerstwie Sprawiedliwości.

Podkreśliła przy tym, że zmiany w strukturze sądownictwa nie zaowocują zlikwidowaniem dotychczasowych jednostek orzeczniczych.

– Mało tego, skutkiem reformy będzie to, że sądy będą bliżej obywateli w tym kontekście, że ich sprawy rozpoznawane będą przez sądy drugiej instancji bliżej niż odbywało się to dotychczas, natomiast sprawy pierwszej instancji rozpoznawane dotychczas w bardziej oddalonych sądach okręgowych będą rozpoznawane bliżej obywateli, w miejscach, gdzie teraz podejmują czynności sądy rejonowe – zaznaczyła.

Dodała, że sprawy będą także rozpoznawane szybciej, ponieważ podczas losowania spraw – które teraz będzie miało miejsce w ramach całego okręgu – sprawy będą przydzielane tam, gdzie jest szansa na jak najszybsze ich rozpoznanie. Sędziowie obecnie są bowiem obciążeni nierównomiernie.

– Reforma ma na celu zrównoważenie tego obciążenia i minimalizowanie skutków nierównomiernego obciążenia sędziów pracą orzeczniczą właśnie w ten sposób, że losowanie spraw będzie odbywało się w całym okręgu sądowym, pośród wszystkich sędziów, którzy pełnią służbę w danym okręgu – wskazała Sędzia Kamila Spalińska.

Innym istotnym problemem jest to, że większość sędziów, szczególnie w mniejszych sądach, pełnie funkcje administracyjne. To także ma wpływ na efektywność rozpatrywania przez nich spraw.

– Każdy sędzia funkcyjny ma, co do zasady, obniżony wpływ spraw. Nie dostaje tych spraw 100 proc., tylko 50-75 proc. normalnego wpływu, jaki otrzymuje sędzia liniowy – podkreśliła rozmówczyni Radia Maryja.

Liczba sędziów funkcyjnych zostanie ograniczona, gdyż zlikwidowany zostanie podział sądów na wydziały. Dzięki temu większość dotychczasowych sędziów funkcyjnych przejdzie do otrzymywania pełnej ilości spraw. W dłuższej perspektywie skutkować to będzie przyspieszeniem rozpatrywania spraw.

Przybliżeniu sądów do obywateli służyć też będzie możliwość tworzenia tzw. punktów sądowych w każdej gminie czy powiecie, gdzie zajdzie taka potrzeba.

– Taki punkt sądowy będzie tworzony tam, gdzie do siedziby sądu czy oddziału sądu będzie zbyt daleko, by mieszkańcy gminy mogli tam dojechać – zwróciła uwagę sędzia.

Reforma zakłada także odejście od gradacji stanowisk na rzecz jednolitego statusu sędziego sądu powszechnego. Wynagrodzenia nie będą zależeć od tego, w jakim sądzie się orzeka, lecz od tego jaki ma staż pracy oraz to, czy pełni w nim funkcje.

– Ponadto istotną zmianą jest to, że powołanie na stanowisko sędziowskie będzie następowało tylko raz, to będzie powołanie w takiej samej formule jak teraz, czyli przez prezydenta RP i będzie uprawniało do orzekania jako sędzia sądu powszechnego czyli w sądzie pierwszej i drugiej instancji – podkreśliła  dyrektor Departamentu Legislacyjnego Ustroju Sądów w Ministerstwie Sprawiedliwości.

Podczas zaprezentowania propozycji reformy, Zbigniew Ziobro powiedział, że zmian oczekuje nie tylko społeczeństwo, ale też znaczna część środowiska sędziowskiego. Ze strony części sędziów pojawiły się jednak słowa krytyki.

Całość rozmowy jest dostępna [tutaj].

 

radiomaryja.pl