Restytucja mienia kościelnego po czesku

Niższa izba czeskiego parlamentu zatwierdziła ustawę o restytucji mienia kościelnego oraz gmin żydowskich. Przyjęcie rządowych propozycji nastąpiło po wielogodzinnej, burzliwej debacie. Państwo przekaże społecznościom wyznaniowym majątek szacowany na 5,5 mld euro. W zamian od 2030 roku przestanie finansować ich działalność.

Rząd premiera Petra Nec˙ asa zawarł porozumienie z Kościołami po 20 latach skomplikowanych negocjacji. Program restytucji mienia wspólnot religijnych ma naprawić krzywdy wyrządzone im przez totalitarny reżim. Sprawa ta budzi jednak spore kontrowersje i silny opór lewicy.
Za wnioskiem rządu głosowało w sobotę 93 deputowanych centroprawicowej koalicji. Przeciw było 89 posłów, głównie lewicowych. Projekt przeforsowano dopiero za piątym razem po wielu miesiącach debaty blokowanej przez lewicową opozycję. Decyzję Izby Poselskiej może jeszcze odrzucić Senat, w którym przewagę mają deputowani lewicy.
Jak informuje Radio Watykańskie, oświadczenie w tej sprawie wydał przewodniczący czeskiego Episkopatu ks. kard. Dominik Duka. Wyraził w nim ubolewanie, że debata nad restytucją nie była rzeczowa. Przypomniał też, że przyjęta ustawa „ma postać kompromisu, który pozwoli z jednej strony uregulować prawa majątkowe, a z drugiej zdejmie z państwa obowiązek wypłacania pensji duchownym”.
Podczas burzliwej, wielogodzinnej nocnej debaty lewicowa opozycja argumentowała, że państwa nie stać na tak „szczodry gest”, ponieważ budżet znajduje się w trudnej sytuacji. Przewodniczący Czeskiej Partii Socjaldemokratycznej (CSSD) Bohuslav Sobotka przywoływał badania, z których wynika, że 80 proc. Czechów nie popiera restytucji. W trakcie debaty przeszła poprawka parlamentarnej komisji ustawodawczej wprowadzająca zasadę, że „kościoły muszą przedstawić w czasie przejmowania majątku wiarygodne dokumenty, iż był on ich własnością”.

Zwrot częściowy
Do aktu dziejowej sprawiedliwości dochodzi 21 lat po upadku komunizmu. Czeskie państwo zwróci Kościołom chrześcijańskim i gminom żydowskim zagrabiony i znacjonalizowany majątek szacowany na 3 mld euro oraz wypłaci odszkodowania w wysokości 2,5 mld euro. Chodzi o 2,5 tys. budynków, 175 tys. hektarów lasów i 25 tys. hektarów ziemi. W przeważającej większości są to dobra Kościoła katolickiego. Zwrot majątku dokonywać się będzie stopniowo. Około 56 proc. majątku zostanie przekazane w naturze, zaś przez 30 lat skarb państwa będzie wypłacać odszkodowanie za obiekty, których nie da się odzyskać.
W ciągu trzech pierwszych lat, począwszy od przyszłego roku, państwo będzie wypłacało Kościołom łącznie 57,8 mln euro rocznie. Od roku 2016 wspomniana kwota będzie obniżana corocznie o 5 procent. Jednocześnie od roku 2013 państwo będzie obniżać pensje duchownym i pracownikom instytucji kościelnych, aż do całkowitego wycofania się z finansowania ich działalności w roku 2030. Obecnie na te cele przeznacza się z budżetu państwa około 60 mln euro.