Min. P. Gliński: Ochrona zabytków od początku zaprzątała umysły twórcom Rzeczypospolitej

Ochrona zabytków, rozumiana jako materialne świadectwo utrwalania polskiej historii, umacniania tożsamości narodowej, od początku zaprzątała umysły twórcom Rzeczypospolitej – powiedział na gali 100-lecia służb konserwatorskich wicepremier, minister kultury Piotr Gliński.

„11 Listopada 1918 r. Naród Polski po 123 latach niewoli odzyskał niepodległość. Upływający rok 2018 zapamiętamy jako czas podniosłych obchodów rocznicowych. Wiele z nich dotyczyło dziedzictwa kulturalnego, w tym spraw związanych z ochroną zabytków. Działo się tak nie bez przyczyny: wraz z odradzającą się Rzeczpospolitą powołana została służba konserwatorska” – przypomniał minister kultury.

Prof. Piotr Gliński zwrócił uwagę, że „ochrona zabytków, rozumiana jako materialne świadectwo utrwalania polskiej historii, umacniania tożsamości narodowej, od początku zaprzątała umysły twórcom wyzwolonej z zaborczej niewoli Rzeczypospolitej”. Przypomniał słowa marszałka Józefa Piłsudskiego, który mówił, że „ten, kto nie szanuje i nie ceni swej przeszłości, sam nie jest godzien szacunku teraźniejszości ani prawa do przyszłości. Stojąc na straży dorobku przeszłych pokoleń służby konserwatorskie mają za zadanie nieustannie stawać w prawdzie”.

Szef resortu kultury dodał, że jednym z pierwszych aktów prawnych ustanowionych w okresie kształtowania się Polski niepodległej był dekret Rady Regencyjnej z dnia 31 października 1918 r., potwierdzony później przez naczelnika państwa, o opiece nad zabytkami sztuki i kultury.

„Dokument ten ustanawiał porządek prawny w zakresie ochrony zabytków, którego pryncypialna zasada – obowiązująca niezmiennie do dziś – została sformułowana w art. 1, mówiącym o tym, że ochronie prawnej >>podlegają wszelkie zabytki kultury i sztuki znajdujące się w granicach Państwa Polskiego wpisane do inwentarza sztuki i kultury<<„ – zaznaczył wicepremier Gliński.

Wskazał, że dekret regulował też sprawy organizacyjne oraz wyznaczał zadania dla służb konserwatorskich. Ocenił, że „w tamtych realiach oczywistym pierwszoplanowym wyzwaniem była odbudowa zniszczonych w czasie I wojny światowej zabytków architektury”.

„Realizacja tego heroicznego wręcz przedsięwzięcia była możliwa dzięki pasji, poświęceniu i bezinteresowności urzędników państwowych, konserwatorów zabytków, działaczy towarzystw kulturalnych, miłośników pamiątek przeszłości, czy wreszcie zwykłych obywateli. Dwadzieścia lat później dali oni świadectwo wielkiej odwagi, determinacji i hartu ducha w czasie II wojny światowej, ratując – od pierwszych dni września 1939 roku – najcenniejsze dobra kultury” – podkreślił szef MKiDN.

PAP/RIRM