Helsińska Fundacja Praw Człowieka: sposób rozpoczęcia zmian w mediach publicznych w Polsce budzi poważne wątpliwości prawne

Sposób rozpoczęcia zmian w mediach publicznych budzi poważne wątpliwości prawne; niezbędne jest niezwłoczne podjęcie prac nad wprowadzeniem konstytucyjnego ładu prawnego – czytamy w komunikacie Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.

HFPC wydała w piątek komunikat odnoszący się do sytuacji w mediach publicznych.

„Dotychczasowy sposób funkcjonowania Telewizji Polskiej, Polskiego Radia oraz Polskiej Agencji Prasowej w jaskrawy sposób przeczył temu, czym powinny być media publiczne w demokratycznym państwie prawnym. Publiczna telewizja i radio w ewidentny sposób naruszały swój prawny obowiązek oferowania treści cechujących się pluralizmem, bezstronnością, wyważeniem i niezależnością” – wskazano.

„W mediach tych niejednokrotnie miały miejsce również przypadki szykanowania zatrudnionych tam dziennikarzy i dziennikarek rzetelnie wykonujących swoje obowiązki zawodowe. Nie ulega więc wątpliwości, że media publiczne wymagają pilnych i gruntownych reform. Zdajemy sobie sprawę, że uwarunkowania polityczne i prawne bardzo utrudniają takie reformy. Nie możemy jednak nie zauważyć, że sposób rozpoczęcia zmian w mediach publicznych budzi poważne wątpliwości prawne” – podkreślono w stanowisku fundacji.

Jak przypomniano, wedle komunikatu MKiDN zmiany w składzie władz mediów publicznych nastąpiły na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych.

„Zauważamy jednak, że kwestia powoływania i odwoływania składów osobowych organów mediów publicznych regulowana jest obecnie w ustawie o radiofonii i telewizji oraz ustawie o Polskiej Agencji Prasowej. Przepisy regulujące kompetencję Rady Mediów Narodowych (RMN) w tym zakresie nie były bezpośrednio przedmiotem kontroli konstytucyjnej Trybunału Konstytucyjnego, ani nie były poddane badaniu co do zgodności z prawem międzynarodowym lub Konstytucją przez sądy krajowe, Europejski Trybunał Praw Człowieka lub Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej” – zaakcentowano.

W komunikacie odwołano się również do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2016 roku. Jak wskazano, na podstawie wyroku „można wnioskować, że także regulacja kompetencji Rady Mediów Narodowych jest niezgodna z Konstytucją RP, ponieważ całkowicie pozbawia Krajową Radę Radiofonii i Telewizji wpływu na obsadę personalną organów kierujących działalnością spółek publicznej radiofonii i telewizji”.

„W uzasadnieniu wyroku TK zauważył, odnosząc się do Rady Mediów Narodowych, że „wykreowanie nowego organu władzy publicznej i przekazanie mu pewnych kompetencji w sferze radiofonii i telewizji nie znosi bowiem obowiązku wprowadzenia przez ustawodawcę instrumentów umożliwiających wykonywanie przez KRRiT jej konstytucyjnie określonych funkcji” – oznajmiono.

„Jednakże Trybunał Konstytucyjny orzekał, co do zmian prawnych wynikających z ustawy z dnia 30 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji, które przekazywały kompetencje obsady organów mediów publicznych ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Państwa, i które poprzedzały ustanowienie Rady Mediów Narodowych” – przypomniano.

„Co więcej, stanowisko, zgodnie z którym decydowanie o obsadzie osobowej organów kierujących mediami publicznym leży w kompetencji członka rządu (ministra wykonującego uprawnienia właścicielskie Skarbu Państwa) budzi również poważne wątpliwości w świetle standardów konstytucyjnych. W uchwale z 13 grudnia 1995 r. o sygn. W 6/95 Trybunał Konstytucyjny zauważył, że kluczowym elementem zasady niezależności publicznej radiofonii i telewizji jest >>uniezależnienie mediów publicznych od organów rządowych<<” – napisano.

W komunikacie wskazano również, że „stanowisko uznające kompetencje przedstawiciela rządu do odwoływania i powoływania członków organów kierujących działalnością spółek publicznej radiofonii i telewizji budzi również wątpliwości w świetle standardów Rady Europy”.

„Z tych powodów niezbędne jest niezwłoczne podjęcie prac nad wprowadzeniem konstytucyjnego ładu prawnego w dziedzinie mediów publicznych” – napisano w komunikacie podpisanym przez prezesa zarządu Fundacji, Macieja Nowickiego.

Resort kultury poinformował w środowym komunikacie, że szef MKiDN, Bartłomiej Sienkiewicz, odwołał 19 grudnia br. dotychczasowych prezesów Zarządów Telewizji Polskiej, Polskiego Radia i Polskiej Agencji Prasowej. Minister powołał też nowe Rady Nadzorcze spółek, które powołały nowe Zarządy Spółek. Rada Mediów Narodowych i dotychczasowe zarządy spółek medialnych uznają działania Bartłomieja Sienkiewicza za bezprawne.

PAP