Chorwacja: popiersie Piłsudskiego przekazane polskiej ambasadzie
Z okazji setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości rodzina chorwackiego rzeźbiarza Ivana Mesztrovicia podarowała w poniedziałek ambasadzie polskiej w Zagrzebiu gipsowe popiersie marszałka Józefa Piłsudskiego.
U povodu stote obljetnice povratka neovisnosti Poljske, obitelj Meštrović, sin Mate i snaha Rumjana u ponedjeljak su u zagrebačkoj Gliptoteci darovali @PLinHrvatska poprsje Józefa Piłsudskog najistaknutijeg hrvatskog kipara Ivana Meštrovića.#PL100 🇵🇱 pic.twitter.com/szh53nh8iU
— Polish Embassy Zagreb (@PLinHrvatska) 12 listopada 2018
Uroczystość odbyła się w siedzibie Chorwackiej Akademii Nauki i Sztuki w Zagrzebiu. Rzeźbę przekazali syn i synowa artysty, Mate i Rumjana.
Obecny na tej uroczystości ambasador RP w Zagrzebiu Andrzej Jasionowski podkreślił, że marszałek Piłsudski jest dla Polaków symbolem wolności.
„Chciałbym podziękować rodzinie Mesztrovicia za ich wielkoduszny dar, dzięki czemu otrzymaliśmy część chorwackiej historii i kultury, wykonanej przez ikonę chorwackiej kultury i sztuki” – powiedział ambasador Polski dla portalu Nacional.
Mate Mesztrović powiedział, że projekt jego ojca miał być ogromną rzeźbą, która miała podkreślić odnawiające się pod rządami marszałka Piłsudskiego państwo polskie.
„Rzeźba miała liczyć ponad 25 m wysokości, a łuk triumfalny miał się nad nim wznosić do wysokości – 50 m. Niestety projektu nie udało się zrealizować, ponieważ przyszła II wojna światowa z inwazją nazistowskich Niemiec i bolszewickiego Związku Radzieckiego na Polskę” – wyjaśnił syn rzeźbiarza.
Z wielkiego projektu pozostały części, rysunki i mniejsze modele, podczas gdy gipsowe popiersie zostało podarowane polskiej ambasadzie w Zagrzebiu na pamiątkę projektu, który nigdy nie został zrealizowany.
Rzeźba została wykonana na zamówienie Stołecznego Komitetu Budowy Pomnika Marszałka powołanego przez Polaków trzy dni po śmierci marszałka Piłsudskiego 12 maja 1935 roku. Na lokalizację warszawskiego monumentu wybrano Plac na Rozdrożu. Regulamin zakładał, że pomnik ma być monumentalny, przedstawiać marszałka jako zwycięskiego wodza i twórcę wolnej Polski oraz ma być wyrazem chwały, siły i zwycięstwa. Na konkurs przysłano wiele projektów, ale ponieważ nie udało się wybrać zadowalającego, komitet budowy pomnika zaprosił do drugiego konkursu najlepszych europejskich rzeźbiarzy, m.in. Xawerego Dunikowskiego, Henryka Kunę, Jana Szczepkowskiego, Gustava Vigelanda, Aristide’a Maillola oraz Ivana Mesztrovicia.
Konkurs wygrał projekt Mesztrovicia, ucznia francuskiego rzeźbiarza Auguste’a Rodina, autora wielu monumentalnych projektów w Europie i w Stanach Zjednoczonych. Przedstawiał on marszałka Piłsudskiego na koniu na tle łuku triumfalnego i został pokazany w sierpniu 1939 roku w gmachu Muzeum Narodowego Warszawie. Niestety, realizację budowy pomnika uniemożliwiła wojna, a monument nigdy w Warszawie nie stanął. Dzięki uprzejmości rodziny Mesztrovicia od wczoraj gipsowe popiersie można oglądać w Zagrzebiu, a docelowo zostanie ono umieszczone w nowej siedzibie polskiej ambasady w Chorwacji.
PAP/RIRM