Białystok: 99. rocznica bitwy z bolszewikami z 1920 roku

W Białymstoku upamiętniono w czwartek 99. rocznicę tzw. bitwy białostockiej z 22 sierpnia 1920 roku – zwycięskiej i uważanej przez historyków za największą w dziejach miasta. Kwiaty w miejscach pamięci składali przedstawiciele władz i mieszkańcy.

Główna uroczystość miała miejsce w południe przy pomniku marszałka Józefa Piłsudskiego w centrum Białegostoku. Wzięli w nich udział przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, kombatanci, służby mundurowe.

W tzw. bitwie białostockiej 22 sierpnia 1920 roku starły się oddziały I Pułku Piechoty Legionów ze ściganymi wojskami bolszewickimi, cofającymi się spod Warszawy. Jak opisują historycy, zwycięstwo zostało odniesione przez siły polskie, które w kilkugodzinnych, krwawych walkach ulicznych skutecznie powstrzymywały odwrót na Wschód znacznie liczniejszych wojsk przeciwnika.

W opisach wojny polsko-bolszewickiej 1919-1920, bitwa białostocka traktowana jest jako jeden z ostatnich akordów polskiej kontrofensywy znad Wieprza. W swoich wspomnieniach Józef Piłsudski bitwę o Białystok określił mianem „zupełnej klęski” 16. armii sowieckiej. Strona polska miała 34 zabitych i ponad 200 rannych, bolszewicy – ponad 800 zabitych i rannych, 8,2 tys. żołnierzy agresora dostało się do niewoli. Wojska polskie zdobyły trzy pociągi, samolot, 22 działa i 147 karabinów maszynowych.

Od czterech lat te wydarzenia popularyzują historyczne rekonstrukcje, organizowane na ulicach Białegostoku i finansowane przez samorząd, które cieszą się dużym zainteresowaniem mieszkańców i turystów. Tegoroczna odbyła się w minioną niedzielę.

„Pamiętamy o tych wydarzeniach, bo uważamy, że w ten sposób trzeba budować świadomość społeczeństwa, świadomość narodu, dumę z tego, że jesteśmy białostoczanami, że jesteśmy Polakami. Ale też uważamy, że jest to najlepsza forma patriotyzmu (…) Najważniejsze jest to, żeby społeczeństwo, naród, było świadome swojej przeszłości” – mówił w czasie czwartkowych uroczystości zastępca prezydenta Białegostoku Rafał Rudnicki.

Wyraził nadzieję, że w przyszłym roku w czasie obchodów setnej rocznicy tzw. bitwy białostockiej uda się zwrócić uwagę całej Polski na to, że „także tu, na białostockiej ziemi, o niepodległość musieliśmy w 1920 roku walczyć”.

Walki z 22 sierpnia 1920 roku upamiętnione są w kilku miejscach Białegostoku. Jest też pomnik upamiętniający szesnastu mieszkańców, przedstawicieli czterech wyznań, zamordowanych przez bolszewików 20 sierpnia 1920 roku, w przededniu wycofania się przez nich z miasta. W centrum Białegostoku jest ulica nosząca imię majora Józefa Marjańskiego, dowódcy batalionu, którego żołnierze 22 sierpnia 1920 roku wzięli na siebie główne walki o miasto. Marjański poległ w tych walkach.

PAP/RIRM