Zmarła Helena Datoń-Szpak, legenda Ruchu Oporu przy Auschwitz
Helena Datoń-Szpak, legenda Ruchu Oporu w Auschwitz zmarła we wtorek – 14 października w wieku 92 lat. Uroczystości pogrzebowe rozpoczną się jutro, o godz. 11.00 w kościele pw. św. Mikołaja w Chrzanowie.
Helena Datoń urodziła się 25 kwietnia 1922 roku w Chrzanowie. Jej ojciec zmarł przed wojną i wychowaniem trzech córek zajmowała się matka. Helena była najstarsza z rodzeństwa. Ukończyła szkołę powszechną, a następnie szkołę handlową. Należała do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.
W 1940 roku, podjęła pracę w kantynie przy kopalni „Brzeszcze”, gdzie nawiązała pierwsze kontakty z więźniami KL Auschwitz, a także z osobami, które im pomagały. Helena włączyła się w zbiórkę żywności i lekarstw. Pomagała też w dostarczaniu paczek do umówionych miejsc. W 1942 roku powróciła do Chrzanowa i podjęła pracę na terenie przyobozowym w Oświęcimiu, w kantynie dla esesmanów. Tam mieściły się również biura, w których pracowali więźniowie. Za jej pośrednictwem do obozu przekazywane były grypsy więźniów i potajemne przesyłki zawierające m.in. lekarstwa.
Helena Datoń-Szpak posiadała tzw. łagrowy Ausweis podpisany przez komendanta obozu Rudolfa Hőssa. Dzięki temu, młoda dziewczyna mogła swobodnie poruszać się w silnie strzeżonej strefie przyobozowej. Niektóre wiadomości przekazywane za jej pośrednictwem docierały potajemnie do Londynu. Dzięki temu o zbrodniach SS informowano w audycjach londyńskiego radia BBC.
Po zakończeniu wojny pracowała w Ubezpieczalni Społecznej w Chrzanowie. Była również instruktorką rytmiki i tańca. W 1946 r. wyszła za mąż za Stanisława Szpaka i urodziła córkę Małgorzatę. W 1976 r. przeszła na emeryturę. Była odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
RIRM/Nasz Dziennik