Wybory parlamentarne w Uzbekistanie
W autorytarnie rządzonym Uzbekistanie odbędą się dziś wybory parlamentarne. Uprawnionych do głosowania jest ponad 20 milionów mieszkańców. Wyniki wyborów, obserwowanych m.in. przez OBWE, są spodziewane w poniedziałek.
W rządzonym od ponad 20 lat twardą ręką przez prezydenta Isłama Karimowa kraju nie ma miejsca dla wolnych mediów ani dla opozycji. Dostęp do internetu jest ograniczony. Uzbecka opozycja na emigracji wzywa do bojkotu wyborów.
Karimow, były pierwszy sekretarz KC Komunistycznej Partii Uzbekistanu, był też przewodniczącym Rady Najwyższej Uzbeckiej SRR w składzie ZSRR w ciągu kilku miesięcy przed uzyskaniem niepodległości przez Uzbekistan w sierpniu 1991 roku; stanowisko prezydenta wolnego kraju sprawuje od 29 grudnia 1991 roku.
Wszystkie cztery partie polityczne reprezentowane w Izbie Ustawodawczej (izbie niższej) Zgromadzenia Najwyższego (Olij Madżlis) są bliskie władzy. W izbie tej zasiada 150 deputowanych, ale tylko 135 wyłanianych jest w wyborach, zaś pozostałych 15 mianuje Ekologiczny Ruch Uzbekistanu, który powstał w 2008 roku i gromadzi działaczy organizacji prorządowych. W wyborach nie mogą startować kandydaci niezależni.
22 marca 2015 roku w Uzbekistanie odbędą się wybory prezydenckie. Następcy 76-letniego Karimowa nie widać.
Zachód krytykuje Uzbekistan za nieprzestrzeganie praw człowieka, lecz surowce tego kraju, a także jego strategiczne położenie w pobliżu Afganistanu sprawiają, że i Rosji i Zachodowi zależy na dobrych relacjach z Taszkentem.
Uzbekistan wydalił w roku 2005 Amerykanów z bazy lotniczej Karszi-Chanabad, która była wykorzystywana w operacjach wojskowych w Afganistanie. Stało się to, gdy Zachód, w tym Waszyngton, potępił krwawe stłumienie demonstracji w maju 2005 roku w uzbeckim mieście Andiżan. Jednak należące do NATO Niemcy korzystają od roku 2002 z lotniska Termez na granicy z Afganistanem.
Problemem są w Uzbekistanie islamiści. Islamski Ruch Uzbekistanu (IRU) – ugrupowanie powiązane z Al-Kaidą – deklaruje poparcie dla dżihadystów z Państwa Islamskiego (IS). Islamski Ruch Uzbekistanu został utworzony w roku 1996 i jest uważany za organizację terrorystyczną przez USA, państwa Azji Środkowej i Rosję. W czerwcu IRU przyznał się wraz z pakistańskimi talibami do przeprowadzenia ataku na lotnisko w Karaczi na południu Pakistanu; śmierć poniosło wówczas 38 osób. W Uzbekistanie regularnie dochodzi do zatrzymań domniemanych członków IRU, którego kwatera główna znajduje się w Afganistanie.
Uzbekistan ma ok. 30 milionów mieszkańców i jest pod względem liczby ludności największym krajem Azji Środkowej. Poważnym problemem dla rolnictwa – przede wszystkim dla wielkich plantacji bawełny – jest niedobór wody. Wyschnięciem zagrożone jest słone Jezioro Aralskie; jego stan określa się jako wielką katastrofę ekologiczną w tym regionie. Powierzchnia Jeziora Aralskiego skurczyła się o 75 proc., a region zmienił w obszar klęski ekologicznej w wyniku radzieckich pomysłów irygacyjnych z lat 60.
W październiku międzynarodowi darczyńcy obiecali 3 mld dolarów na pomoc w ratowaniu słonego Jeziora Aralskiego.
PAP