Wieliczka. Nowe solniczki z XVI w. w zbiorach Muzeum Żup Krakowskich

Największa w Polsce kolekcja cennych solniczek w Zamku Żupnym wzbogaciła się o dwa światowej klasy okazy z XVI w. Razem z innymi nabytkami z ostatnich lat będzie je można zobaczyć podczas Dnia Otwartych Drzwi w Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka w niedzielę.

„Obie solniczki zostały wykonane ze srebra złoconego i są to obiekty najwyższej klasy, jeżeli chodzi o zbiory światowe. Jesteśmy z tego bardzo dumni. Augsburg i Norymberga od średniowiecza były najlepszymi ośrodkami złotnictwa europejskiego” – powiedziała PAP kierownik działu sztuki i etnografii MŻK Klementyna Ochniak-Dudek.

Jak podkreśliła, solniczki zostały wykonane przez mistrza Hansa Arnolda ok.1590-1594 r. Mają kształt sześcianów, ozdobione są scenami polowań. Na niewielkiej powierzchni, obok jeleni i psów oraz leśnej roślinności, w tle pojawiają się jeszcze czytelne krajobrazy. Naturalistyczne i bardzo szczegółowe przedstawienia świadczą o wirtuozerii i wysokim poziomie artystycznym wykonawcy – mówiła.

Historia tych obiektów znana jest od XIX w. – znajdowały się wówczas w jednej z najlepszych kolekcji złotnictwa barona Meyera de Rotschilda.

„Proweniencja jest również bardzo ważna, ponieważ zazwyczaj te obiekty są bezimienne, kupowane z różnych źródeł, a ochrona danych osobowych często nie pozwala na podanie ich pochodzenia. Te obiekty są także znane w literaturze przedmiotu; badacze zajmujący się złotnictwem europejskim z tego okresu znają je doskonale” – wyjaśniła kustosz.

W 2016 r. dzięki zakupom od wyspecjalizowanych antykwariuszy i na aukcjach m.in. w Londynie i Berlinie, w kolekcji Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka znalazło się 46 nowych, cennych solniczek i zestawów przyprawowych. W grudniu Muzeum otrzyma obiekty podarowane przez kolekcjonera z Genewy. Gromadzona przez muzeum kolekcja liczy już ponad 800 obiektów.

W czasie Dnia Otwartych Drzwi w muzeum prezentowane będą również inne cenne nabytki wielickiej kolekcji z ostatnich dwóch lat. Zobaczyć będzie można np. grupę naczyń srebrnych, reprezentujących XVI-wieczny renesans niemiecki. Jedna z solniczek wznosi się na nóżkach w kształcie uskrzydlonych główek puttów, inne zdobione są postaciami zwierząt. Kolejny eksponat – to solniczka zdobiona dojrzałymi owocami granatu, winogrona i gruszki, wykonana przez złotnika Petera Webera ok. 1690 r. w Salzburgu, stanowiąca przykład rozwiniętego baroku.

Wielicka kolekcja wzbogaciła się też o kilka srebrnych obiektów angielskich z okresu panowania kolejnych królów: Jerzego II i Jerzego III, m.in. klasycystyczny zestaw wykonany przez wybitnego złotnika Paula Storra w 1799 r.

Powiększył się też zbiór cennych solniczek, pochodzących z najstarszej europejskiej wytwórni porcelany w Miśni. Jednym z zakupów jest zestaw przyprawowy z ok. 1745 r., z najlepszego okresu funkcjonowania tej manufaktury. Jest on elementem znanego serwisu Gotzkowsky’ego. Wzór został opracowany w 1741 r. specjalnie dla Johanna Ernesta Gotzkowsky’ego, a potem wielokrotnie powielany, np. w serwisie carskim. Motywami zdobniczymi są realistycznie przedstawione kwiaty, a także owady: muszki i ważki.

Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka gromadzi solniczki od 1972 r. W kolekcji znajdują się solniczki wykonane z porcelany, srebra, cyny, szkła, drewna i fajansu, jak również z rzadziej stosowanych materiałów, np. kości, kwarcu i macicy perłowej. Są solniczki pojedyncze, występujące parami, wchodzące w skład kompletów do przypraw, a także pochodzące z zastaw stołowych. Są to głównie wyroby znanych europejskich wytwórni: niemieckich, rosyjskich, francuskich, angielskich, austriackich i polskich. Pochodzą z różnych epok i pozwalają prześledzić zmiany form solniczek w różnych wiekach.

Najciekawsze są egzemplarze unikatowe, które stanowiły dekoracje najbogatszych stołów, jak np. porcelanowa figurka Murzynki za koszem ozdobionym kwiatami, wyprodukowana w 1741 r. w Miśni lub chińska solniczka z okresu Kangxi (1662-1722), datowana ok. 1700 roku. Wiele solniczek to miniatury rzeźbiarskie, które pełniły funkcję głównie dekoracyjną.

Najciekawsze eksponaty prezentowane są na wystawie „Solniczki – małe arcydzieła sztuki” w Zamku Żupnym w Wieliczce.

PAP/RIRM