[TYLKO U NAS] Prof. W. Polak: Winniśmy pamięć wszystkim bohaterom. Warto wspomnieć o mniej znanych patriotach, ludziach zasłużonych dla Polski

Mamy cały panteon bohaterów narodowych, o których pamiętamy, którzy mają ulice, pomniki, ale musimy też wiedzieć o tym, że było mnóstwo ludzi, o których pamiętać w szerokiej masie społeczeństwa jest nie sposób. […] Przeciętny człowiek już nie zachowuje w pamięci tych postaci – powiedział w audycji „Rozmowy niedokończone” na antenie Radia Maryja prof. Wojciech Polak. Historyk przedstawił sylwetki kilku nieco mniej znanych bądź zapomnianych bohaterów dziejów naszej ojczyzny.

Prof. Wojciech Polak podkreślił, że praktycznie w każdej polskiej rodzinie znajdowała się osoba, która walczyła o niepodległość bądź działała w „Solidarności”. Takie osoby również należy określić mianem polskich bohaterów – zaznaczył.

– Każdy z nas ma dziadka albo pradziadka, który brał udział czy to w walkach o odzyskanie niepodległości w latach 1914-1921, czy to w II wojnie światowej, w Armii Krajowej, a może gdzieś w armiach walczących na zachodzie, może w innych oddziałach. Wielu młodszych ma także rodziców, którzy brali udział np. w ruchu „Solidarności” lat 80-tych, strajkowali czy drukowali w podziemiu ulotki. Właściwie to też są cisi bohaterowie naszej niepodległości – ocenił gość „Rozmów niedokończonych”.

W dalszej części audycji historyk przedstawił sylwetkę pierwszego z zapomnianych polskich bohaterów, żyjącego na przełomie XVI i XVII wieku kawalera maltańskiego Bartłomieja Nowodworskiego, który miał wielkie zasługi w zdobyciu przez Polaków Smoleńska w 1611 roku.

– Urodził się na Pomorzu, w Tucholi. W młodości towarzyszył w wyprawach wojennych Stefanowi Batoremu. Miał tę młodość dość burzliwą. […] Uciekł z kraju i wiele lat przebywał we Francji. […] Potem udał się na Maltę. […] Nauczył się znakomicie zwłaszcza władać materiałami wybuchowymi.[…] Po powrocie do Polski służył u króla Zygmunta III. Gdy król w 1609 roku ruszył z wyprawą na Smoleńsk, żeby odzyskać tę wielką twierdzę smoleńską, która przez wielki należała do Wielkiego Księstwa Litewskiego. […] Oblężenie smoleńskie trwało dwa lata. […] Do zdobycia twierdzy ostatecznie 13 czerwca 1611 roku przyczynił się Nowodworski, który zakradł się pod mury twierdzy, znalazł miejsce, w którym […] włożył beczułkę z prochem i wysadził. Powstała taka wyrwa w murach, że polskie oddziały mogły wtargnąć i zdobyć Smoleńsk – wskazał profesor.

Równie ciekawą postacią z tego okresu by Aleksander Korwin Gosiewski, starosta Wieliża, który został dowódcą polskich wojsk w momencie, gdy zajmowały one Moskwę po 1609 roku – zwrócił uwagę wykładowca UMK i WSKSiM.

– […] W 1602 roku zostaje starostą w Wieliżu na pograniczu z Rosją. To były strategiczne miejsca. Taki starosta pograniczny musiał cały czas bronić kraju przed napadami, przed uzurpacjami, przed próbami cichego przesuwania granicy. On zresztą dokonał takiej heroicznej obrony, zatrzymała atak wojsk moskiewskich na swoje starostwo. Walczył z Zygmuntem III pod Kircholmem. […] Gdy król w 1609 roku idzie na Smoleńsk, to z drugiej strony Stanisław Żółkiewski zajął wtedy Moskwę. Polacy wkroczyli na Kreml, polski wojska stacjonowały na Kremlu. Po wyjeździe Żółkiewskiego z Moskwy dowódcą był właśnie Aleksander Gosiewski. W późniejszych latach walczył ze Szwedami, walczył w Inflantach – przypomniał.

Z zapomnianych polskich bohaterów żyjących w XVIII i XIX wieku warto wspomnieć o postaci Jana Leona Kozietulskiego, który wsławił się zdobyciem wraz z oddziałem polskich szwoleżerów przełęczy Somosierra w 1808 roku – powiedział prof. Wojciech Polak.

– Trochę zapomnianą postacią jest Jan Leon Kozietulski, o którym nawet śpiewano pieśń „marsz Kozietulskiego”. Dowódca szwoleżerów, który dzielnie walczył w kampaniach napoleońskich. Zasłynął ze zdobycia wraz ze szwoleżerami przełęczy Somosierra 30 listopada 1808 roku. Ta przełęcz była uznawana nie do zdobycia. Została jednak zdobyta szturmem przez polskich szwoleżerów. Brał potem udział w bitwie pod Wagram, w kampanii rosyjskiej, niemieckiej, w bitwie pod Lipskim. W 1811 roku Napoleon wyróżnił go tytułem, stopniem barona Cesarstwa Francji – akcentował historyk.

Całość audycji „Rozmowy niedokończone” z udziałem prof. Wojciecha Polaka dostępna jest [tutaj]

RIRM