Śląskie: Mieszkańcy Czeladzi upamiętnili Kościuszkę jak 100 lat wcześniej ich przodkowie
W Czeladzi odsłonięto w niedzielę popiersie Tadeusza Kościuszki, a epokę kościuszkowską przypomniała barwna inscenizacja historyczna na miejscowym rynku. Uroczystości upamiętniły nie tylko 200. rocznicę śmierci bohatera, ale także obchody, zorganizowane w Czeladzi przed stu laty.
„Dokładnie sto lat temu, 14-15 października 1917 roku, w tym miejscu władze miasta zorganizowały wielkie uroczystości, które w gruncie rzeczy były już zapowiedzią tego, co stało się za rok, 11 listopada 1918 r., kiedy znów, po 123 latach, stała się Rzeczpospolita” – mówił historyk z Uniwersytetu Śląskiego prof. Dariusz Nawrot, który w niedzielę był dla mieszkańców Czeladzi przewodnikiem po czasach sprzed stu i dwustu lat.
W ramach obchodów w 1917 r. ówczesne władze miasta ufundowały tablicę, która zawisła na elewacji Ratusza. Gdy w 1941 r. Ratusz zburzyli hitlerowcy, tablica została zniszczona. Między innymi do tego faktu nawiązuje inskrypcja na poświęconym Kościuszce pomniku, odsłoniętym w niedzielę w parku nieopodal Urzędu Miasta.
W ocenie prof. Dariusza Nawrota, uroczystości takie jak te w niedzielę, są doskonałą okazją do przywracania pamięci o bogatej historii Zagłębia Dąbrowskiego, którego częścią jest ponad 30-tysięczna Czeladź. Jak mówił historyk, w okresie powojennym Zagłębie Dąbrowskie zostało „okradzione z historii”, opisywanej i przedstawianej głównie przez pryzmat walki wielkoprzemysłowego proletariatu.
„Trzeba pamiętać, że zarówno cały region, jak i jego poszczególne punkty – wśród nich Czeladź – mają historię długą, bogatą i obfitującą we wspaniałe wydarzenia, które warto przypominać” – ocenił profesor, wskazując m.in. na udział mieszkańców Czeladzi w powstaniach: kościuszkowskim, listopadowym i styczniowym (represją po tym zrywie było pozbawienie Czeladzi praw miejskich, które odzyskała w 1915 r.), a także w wydarzeniach roku 1905 i 1914. Wszystko to przyczyniło się do triumfu roku 1918, kiedy Polska uzyskała niepodległość.
Niedzielne obchody, zorganizowane pod hasłem „Chwała Kościuszce!” rozpoczęła uroczysta Msza św. w intencji jedności narodu w kościele św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Następnie na rynku starego miasta rozpoczęła się specjalnie na tę okazję przygotowana inscenizacja historyczna z udziałem grup rekonstrukcyjnych z Częstochowy i Kędzierzyna Koźla.
Uczestnicy inscenizacji wystąpili w mundurach różnych armii z epoki kościuszkowskiej, nie zabrakło też kosynierów i mieszczan. Odtworzona została scena przysięgi Tadeusza Kościuszki, złożonej przed laty na krakowskim rynku. Był też pokaz wojskowej musztry, pobór rekrutów i formowanie się oddziału kosynierów, wkroczenie wojsk pruskich do Czeladzi oraz rekonstrukcja bitwy pod Szczekocinami, z prezentacją manewrów na placu boju z użyciem ognia karabinowego i armatniego.
Po spektaklu orszak z pocztami sztandarowymi, doboszami, oddziałami wojsk, kosynierami, mieszczanami oraz współczesnymi mieszkańcami miasta przeszedł do pobliskiego parku, który od lat nosi imię Tadeusza Kościuszki. Tam odsłonięto i poświęcono pomnik z popiersiem bohatera i posadzono dąb poświęcony Kościuszce.
Tadeusz Kościuszko (ur. 4 lutego 1746 r., zm. 15 października 1817 r.) był polskim i amerykańskim generałem, Najwyższym Naczelnikiem Siły Zbrojnej Narodowej ogólnonarodowego powstania, zwanego insurekcją kościuszkowską. Walczył o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Według historyków Kościuszko to twórca pierwszego ruchu narodowowyzwoleńczego.
Rok 2017 został ustanowiony przez Sejm i Senat Rokiem Tadeusza Kościuszki w związku z przypadającą 15 października 200. rocznicą jego śmierci. Szczątki bohatera spoczywają w Krakowie, w krypcie św. Leonarda w Katedrze Wawelskiej.
PAP/RIRM