Prezydenci Polski i Litwy w 450. rocznicę Unii Lubelskiej: Dziś tak samo jesteśmy gotowi chronić ideały niepodległości

Podobnie jak wtedy, dziś jesteśmy tak samo gotowi, aby stanąć razem w obliczu wielu wyzwań i chronić ideały niepodległości, jedności i solidarności – napisali we wspólnym oświadczeniu prezydenci Polski Andrzej Duda i Litwy Dalia Grybauskaite z okazji 450. rocznicy Unii Lubelskiej.

Oświadczenie Prezydentów Polski i Litwy z okazji 450. rocznicy zawarcia #UniaLubelskahttps://t.co/QMDW5o4br7 pic.twitter.com/UnbDkqmoeQ

— Kancelaria Prezydenta (@prezydentpl) July 1, 2019

Unia ta, przetrwawszy ponad 200 lat, stała się inspiracją dla całej Europy, aby integrować i budować coraz bliższą współpracę pomiędzy państwami, jako najlepszą odpowiedź na wewnętrzne i zewnętrzne zagrożenia – podkreślili prezydenci Polski i Litwy.

„Świętując 450-lecie zawarcia Unii Lubelskiej, chylimy czoła przed naszymi przodkami za powołanie do życia wizjonerskiej Rzeczypospolitej Obojga Narodów – państwa zbudowanego na zasadach równości i współodpowiedzialności” – napisali Duda i Grybauskaite. Jak zaznaczyli, wpływ jaki miała Unia Lubelska na wzmocnienie ówczesnej kultury obywatelskiej i idei republikańskich po dziś dzień pozostaje cennym wkładem do naszego życia polityczno-społecznego”.

„Podobnie jak wtedy, dziś jesteśmy tak samo gotowi, aby stanąć razem w obliczu wielu wyzwań i chronić ideały niepodległości, jedności i solidarności. Poprzez budowanie wspólnej europejskiej i transatlantyckiej przyszłości, wdrażanie strategicznych projektów energetycznych i transportowych, rozwijanie intensywnej współpracy kulturalnej i naukowej, przyczyniamy się do tworzenia dobrobytu i bezpieczeństwa całej Europy” – czytamy w oświadczeniu.

W ocenie Dudy i Grybauskaite duch Unii Lubelskiej, „czyli wzajemny szacunek, konsensualne rozwiązania i różnorodność kulturowa, nadal prowadzi nas ku pogłębianiu partnerstwa pomiędzy naszymi narodami”.

Akt unii Wielkiego Księstwa Litewskiego i Królestwa Polskiego został podpisany 1 lipca 1569 r. na sejmie walnym w Lublinie. Powołana w tej sposób Rzeczpospolita Obojga Narodów stała się jednym z najpotężniejszych organizmów politycznych ówczesnej Europy. Unia przewidywała, że państwo to będzie mieć jednego władcę wybieranego wspólnie w wolnej elekcji i wspólny Sejm. Ponadto oba kraje zobowiązały się do wspólnej polityki obronnej i zagranicznej, wspólna też była waluta. Zachowano odrębne języki urzędowe, skarb i sądownictwo. Oba kraje miały też swoje odrębne wojsko, urzędy centralne oraz tytuły i dostojeństwa, choć z takim samym zakresem kompetencji.

O trwałości unii stanowiły m.in. tolerancja narodowościowa i wyznaniowa. Mimo różnych trudności Unia Lubelska przetrwała do XVIII wieku, do uchwalenia Konstytucji 3 Maja, która wprowadzała jednolite państwo. Potem nastąpiły rozbiory.

W specjalnej uchwale podjętej podczas 82. posiedzenia Sejmu podkreślono, że „polsko-litewska unia umożliwiła narodziny wyjątkowego systemu państwowości i była jednym z najważniejszych wydarzeń stulecia na kontynencie”.

PAP/RIRM