Piesze pielgrzymki na Jasną Górę

W sierpniu z wielu miast na Jasną Górę wyruszają piesze pielgrzymki. Do Częstochowy docierają na obchodzone 15 sierpnia uroczystości święta Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny zwane też świętem Matki Bożej Zielnej – tego dnia odbywa się święcenie kwiatów i ziół. 

W ponad 40 diecezjalnych i kilkudziesięciu regionalnych pielgrzymkach na Jasną Górę co roku pielgrzymuje pieszo ponad 250 tysięcy osób. Najdłuższą drogę do pokonania – 617 km – mają pielgrzymi ze Szczecina. Najliczniejszą grupą jest pielgrzymka tarnowska, w której co roku bierze udział ponad 11 tysięcy osób.

Najstarsza pielgrzymka, udokumentowana w kronikach, wyruszyła we wrześniu 1626 roku z Gliwic do Częstochowy, była wyrazem wdzięczności za uratowanie miasta przed wojskami duńskimi podczas wojny trzydziestoletniej. Według miejskich przekazów Maryja rozpostarła wtedy swój płaszcz nad miastem, chroniąc je i zmuszając wrogów do ucieczki.

Po cudownym ocaleniu miasta 80 mieszczan wyruszyło z pielgrzymką do Częstochowy, gdzie 29 września 1626 roku umieścili sztandar z wizerunkiem Maryi. Mieszkańcy Gliwic złożyli w kościele parafialnym ślubowanie, że co roku będą odbywać pielgrzymkę. Jak podają miejskie kroniki, „Matce Bożej to ślubowanie było miłe, a dla mieszczan zbawienne”.

Druga w chronologii jest piesza pielgrzymka z Kalisza. Po raz pierwszy odbyła się w 1637 roku i nieprzerwanie co roku wędruje na Jasną Górę. Jest to jedyna piesza pielgrzymka w Polsce, podczas której pątnicy drogę w obie strony pokonują pieszo. Trwa od 10 do 19 sierpnia. Pielgrzymi mają do pokonania trasę liczącą łącznie 640 km. Trzecia to pielgrzymka piesza z Łowicza (od 1656 roku).

Warszawska Pielgrzymka Piesza na Jasną Górę, która po raz pierwszy wyruszyła 6 sierpnia 1711 roku, była wypełnieniem ślubowania złożonego w imieniu mieszkańców stolicy przez członków Bractwa Pana Jezusa Pięciorańskiego za uwolnienie miasta od szalejącej zarazy.

Trasa pielgrzymki liczy 248 km, wędrówka trwa dziewięć dni i kończy się 14 sierpnia. Na szlaku pątnicy odwiedzają m.in. Sanktuarium Matki Bożej Świętorodzinnej w Studziannej, Sanktuarium Pana Jezusa Ukrzyżowanego w Paradyżu i Sanktuarium św. Anny Samotrzeciej w miejscowości Święta Anna.

Od kilkudziesięciu lat w warszawskiej pielgrzymce idą osoby niemal z całej Europy: Anglii, Francji, Włoch, Niemiec, Węgier, Portugalii, Belgii, Hiszpanii, Czech, Bułgarii, Rumunii, Słowacji; do Częstochowy wędrują też pielgrzymi z Indii. Ostatnio wśród pątników są również Rosjanie, Litwini, Białorusini, Ukraińcy i Łotysze.

Tegoroczna 303. Warszawska Pielgrzymka Piesza wyruszy w środę 6 sierpnia spod kościoła ojców paulinów pw. Św. Ducha. Mottem pielgrzymki są słowa zwierzenia świętego Jana Pawła II – „Totus Tuus” („Cały Twój”) i będzie ona dziękczynieniem Bogu za kanonizację polskiego papieża.

– Pielgrzymka jest czytelnym znakiem wędrującego Kościoła (…) Jest aktem o charakterze wyłącznie religijno-pokutnym. Zasadniczo są to „rekolekcje w drodze”. Cechuje ją duch modlitwy, miłości chrześcijańskiej, mężne znoszenie trudów, zdyscyplinowanie i przestrzeganie porządku – powiedział kierownik 303. Warszawskiej Pielgrzymki Pieszej paulin o. Marek Tomczyk.

Od 1981 roku młodzież akademicka i ze szkół średnich Archidiecezji Warszawskiej pielgrzymuje na Jasną Górę historycznym, zapomnianym przez długi czas szlakiem sanktuariów i miejsc związanych z przeżyciami religijnymi, zwanym „drogą zapomnianych pielgrzymek”. W tym roku 34. Warszawska Akademicka Pielgrzymka Metropolitarna wyruszy we wtorek 5 sierpnia spod kościoła św. Anny. Jej hasłem przewodnim są słowa: „Ostatnie słowa ostatnie czyny…”.

Nawiązując do tegorocznego hasła akademickiej pielgrzymki, rektor kościoła św. Anny powiedział: „Chcemy w czasie tegorocznej wędrówki pochylić się nad słowami Jezusa wypowiedzianymi z wysokości krzyża. Pragniemy modlić się do Boga za przyczyną Maryi o to, aby świat poznał miłość Ojca objawioną w swoim Synu Jezusie Chrystusie”.

5 sierpnia po Mszy św. odprawionej w Katedrze Polowej WP na Jasną Górę wyruszy też Międzynarodowa Piesza Pielgrzymka Wojskowa. Pierwsza wyruszyła w 1991 roku; tylko raz – z powodu powodzi w 1997 roku – została odwołana. W pielgrzymce idą żołnierze zawodowi, pracownicy wojska, osoby z ich rodzin. Od 1996 r. z Polakami pielgrzymują żołnierze innych państw. Jako pierwsi dołączyli Amerykanie (w pierwszym roku – 16 osób) i Słowacy (30 żołnierzy). W 2007 dołączyli żołnierze litewscy i ukraińscy.

Na Jasną Górę podążają już pielgrzymki: katowicka i szczecińska. Pątnicy wyruszają też m.in. z Białegostoku, Ełku, Elbląga, Gdańska, Drohiczyna, Gniezna, Kielc, Koszalina, Krakowa, Lublina, Legnicy, Łodzi, Łomży, Opola, Pelplina, Płocka, Poznania, Przemyśla, Rzeszowa, Wrocławia, Zamościa, Zielonej Góry.

Pielgrzymki na Jasną Górę odbywają się również w innym czasie, jednak nie są to już pielgrzymki piesze; zazwyczaj są organizowane przez konkretne grupy zawodowe i środowiskowe – są pielgrzymki ludzi pracy, pielęgniarek, parlamentarzystów, żeglarzy.

W Polsce poza Jasną Górą jest 95 ośrodków pielgrzymkowych, m.in. Piekary Śląskie, Kalwaria Zebrzydowska, Święta Lipka, Góra Św. Anny, Kalwaria Pacławska, Licheń, Kodeń, Gietrzwałd, Wambierzyce.

W Kościele pielgrzymowano od II wieku do miejsc świętych w Palestynie (Jerozolima), a od III wieku do grobów apostołów-męczenników (Rzym) i miejsc przechowywania relikwii. Od późnego średniowiecza pielgrzymki stały się praktyką masową, podejmowaną indywidualnie lub grupowo. Szczególnie popularnym miejscem było i jest nadal Santiago de Compostela w Hiszpanii.

PAP/RIRM