Lubuskie: przyrodnicy pomagają przetrwać rzadkiej roślinie wodnej

Przyrodnicy z Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (RDOŚ) w Gorzowie Wlkp. od wielu lat prowadzą działania, by zapewnić możliwość przetrwania ginącej w naszym kraju roślinie wodnej – kaldezji dziewięciornikowatej – poinformował Michał Bielewicz z RDOŚ w Gorzowie Wielkopolskim.

Na Ziemi Lubuskiej – w rejonie Międzyrzecza – znajduje się jedno z zaledwie dwóch naturalnych stanowisk w Polsce tego skrajnie zagrożonego wyginięciem gatunku.

„Aby zapewnić właściwy stan ochrony tej skrajnie zagrożonej rośliny oraz jej siedliska, stosuje się kombinacje dwóch metod ochrony. Polega to zarówno na biernej, jak i czynnej ochronie. W ramach tej drugiej w celu poprawy warunków mikrosiedliskowych kaldezji ręcznie usuwana jest roślinność szuwarowa i pływająca wraz z kłączami w istniejących i potencjalnych miejscach występowania gatunku” – wyjaśnił Michał Bielewicz.

Dodał, że bez tej formy wsparcia kaldezja nie byłaby w stanie przetrwać samoistnie kolejnych lat, z uwagi na szybko zachodzący proces sukcesji naturalnej i silną konkurencję ze strony innych, bardziej ekspansyjnych i powszechnych gatunków roślin ograniczających jej przestrzeń życiową.

Przeprowadzona w ub. roku ocena stanu ochrony lubuskiego siedliska i populacji kaldezji wykazała, że rośliny mają się najlepiej od 20 lat.

Kaldezja dziewięciornikowata to ginący przedstawiciel rodziny żabieńcowatych, do której należy wiele innych roślin wodnych lub błotnych z grupy roślin jednoliściennych. Do najbardziej znanych i powszechnych krewniaków kaldezji należą m.in. strzałka wodna czy żabieniec.

Los kaldezji jest zagrożony z wielu powodów, m.in. suszy i wahań poziomu akwenów, w których niegdyś licznie występowała ta roślina. Jest ona także znacznie mniej ekspansywna niż większość pozostałych gatunków występujących na tych samych siedliskach.

Jedne z ostatnich w Polsce stanowisk kaldezji dziewięciornikowatej znajduje się pośród lasów w niewielkim jeziorze niedaleko Międzyrzecza, na terenie włączonym do sieci obszarów Natura 2000.

Kaldezja dziewięciornikowata to roślina wodna występująca w Europie, Azji i Afryce. Jej liście są podobne do powszechnych w naszych słodkich wodach grążeli czy żabiścieku pływającego; są jednak nieco mniejsze. Kwiaty kaldezji są drobne i tworzą tzw. kwiatostany, które wyrastają ponad wodę na wysokość 15-40 cm. U roślin rosnących na większych głębokościach z reguły występują tylko podwodne pędy kwiatostanowe z turionami (pąkami zimowymi).

Z uwagi na zimowanie w postaci turionów, kaldezja zaliczana jest do wieloletnich hydrofitów. Kwitnie od lipca do września. W Polsce roślina objęta jest ochroną ścisłą. Jest także chroniona jest na podstawie prawa Unii Europejskiej w ramach Dyrektywy siedliskowej.

PAP