Lubelskie: w Łaziskach upamiętniono żołnierzy NSZ i AK
Pamięć bojowników podziemia niepodległościowego, mjr. Jerzego Iłłakowicza, ps. Zawisza, żołnierza NSZ oraz jego młodszego brata ppor. Witolda Iłłakowicza, ps. Doliwa, żołnierza Armii Krajowej, uczczono w sobotę w ich rodzinnej miejscowości w Łaziskach (Lubelskie).
Uroczystość zorganizowano w 110. rocznicę urodzin Jerzego Iłłakowicza, oficera do zadań specjalnych Brygady Świętokrzyskiej NSZ, oraz w 100. rocznicę urodzin Witolda Iłłakowicza, uczestnika Powstania Warszawskiego. W kaplicy w Łaziskach odprawiona została Msza św. w intencji obu żołnierzy. Osłonięto poświęcone im tablice pamiątkowe. Pod tablicami złożono kwiaty. W uroczystości uczestniczyli przedstawiciele władz wojewódzkich, samorządowcy, kombatanci, mieszkańcy.
Wojewoda lubelski Przemysław Czarnek wręczył rodzinie Jerzego Iłłakowicza nadany żołnierzowi pośmiertnie Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski.
„Jerzy Iłłakowicz był wybitnym żołnierzem, wybitnym Polakiem. Był ogromnie zaangażowany w całość boju na rzecz niepodległości Państwa Polskiego i ogromnie dobrze zasłużył się Rzeczypospolitej Polskiej, tak jak jego towarzysze broni z Narodowych Sił Zbrojnych z Brygady Świętokrzyskiej. Dzisiaj w imieniu państwa polskiego mam honor i zaszczyt podziękować, przekazując rodzinie to jedno z najwyższych odznaczeń państwowych” – powiedział Przemysław Czarnek.
Odczytano list od szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, Jana Józefa Kasprzyka, który podkreślił, że obaj bracia zapisali piękną kartę w historii Polski.
„Ich męstwo i poświęcenie stanowią bezcenne świadectwo siły oraz wytrwałości w walce o niepodległość dla wszystkich pokoleń Polaków. (…) Bez takich patriotów nie byłoby wolnej Polski. Przywracając im należne miejsce w historii najnowszej realizujemy nasz obowiązek” – napisał Jan Józef Kasprzyk.
Wójt gminy Łaziska, Roman Radzikowski w rozmowie z PAP, podkreślił, że pamięć o obu żołnierzach jest ważna dla kształtowania tożsamości lokalnej społeczności.
„Oni obaj stąd pochodzili, z rodziny właścicieli tej miejscowości. Tu spędzili dzieciństwo, stąd wyruszyli w świat. Mają wielkie zasługi dla Polski, a dotąd nie pamiętano o nich. Chcemy ich przypomnieć, upamiętnić. To ważne dla naszej tożsamości” – powiedział Roman Radzikowski.
Jerzy Olgierd Iłłakowicz, ps. Zawisza, urodził się 8 marca 1908 r. W okresie międzywojennym był działaczem Obozu Narodowo-Radykalnego. Po wybuchu wojny był jednym założycieli konspiracyjnej organizacji katolicko-narodowej Związek Jaszczurczy. Otrzymał zadanie organizacji resortów cywilnych oraz został szefem finansów w Narodowych Siłach Zbrojnych.
Wiosną 1944 r. został członkiem Rady Politycznej NSZ. W sierpniu 1944 oddelegowano go do okręgu częstochowskiego NSZ, a potem był szefem departamentu VI w dowództwie NSZ. Był oficerem do zadań specjalnych w Brygadzie Świętokrzyskiej. W styczniu 1945 r. przedostał się do Wiednia i amerykańskiej strefy okupacyjnej. Został przydzielony do Polskiej Misji Łącznikowej we Frankfurcie.
Z żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej oraz wyzwolonych jeńców, którzy znaleźli się w amerykańskiej strefie okupacyjnej organizował, na polecenie dowództwa amerykańskiego, kompanie wartownicze. Utworzył Stowarzyszenie Polskich Emigrantów, które miało za zadanie roztoczyć opiekę nad żołnierzami Brygady Świętokrzyskiej, a także ułatwić im życie na emigracji. W 1953 r. wyemigrował do USA. Zmarł w 1984 r. w Fort Lauderdale na Florydzie.
Witold Iłłakowicz, ps. Doliwa, urodził się 1 marca 1918 r. W kampanii 1939 r. był żołnierzem 1. Pułku Strzelców Konnych, uczestniczył w walkach pod Tomaszowem Lubelskim. W 1941 r. był więziony na Zamku w Lublinie. Był żołnierzem AK, uczestnikiem Powstania Warszawskiego. Walczył m.in. w I Obwodzie „Radwan” w Śródmieściu, batalionie „Łukasiński”, Oddziale „Barry”. Od 20 września 1944 r. był w 28. Dywizji Piechoty AK im. Stefana Okrzei – 15. pułku piechoty AK „Wilków”. Po upadku powstania został internowany, przebywał w obozie jenieckim na terenie Niemiec.
W 1947 r. wrócił do kraju. Mieszkał i pracował w Szczecinie. Tam zmarł 1 stycznia 1966 r.
PAP/RIRM