Gdańsk: Rozstrzygnięto konkurs na opracowanie koncepcji cmentarza wojskowego na Westerplatte

Pracownia NM architekci otrzymała nagrodę główną w konkursie na opracowanie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej cmentarza wojskowego Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte w Gdańsku. Autorami zwycięskiego projektu są: Zuzanna Szpocińska, Tomasz Marcinkiewicz, Jerzy Grochulski i Karolina Kajzer.

Organizatorem konkursu było Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, a patronat nad nim objęło Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Wybrzeże. Nazwiska laureatów ogłoszono w poniedziałek podczas konferencji prasowej.

.@muzeum1939 ogłosiło wyniki konkursu na opracowanie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej cmentarza wojskowego Żołnierzy Wojska Polskiego na #Westerplatte!

Wyniki: https://t.co/opkGm3gHxf pic.twitter.com/L4Qvw6nxGq

— Ministerstwo Kultury (@MKiDN_GOV_PL) December 21, 2020

Przewodniczącym sądu konkursowego był dyrektor Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki dr hab. inż. arch. Bolesław Stelmach, ciało doradcze stanowiła zaś kapituła konkursowa.

Dr hab. inż. arch. Bolesław Stelmach wyjaśnił podczas poniedziałkowego briefingu, że na konkurs wpłynęło ponad 100 zgłoszeń, 27 najlepszych prac zostało zakwalifikowanych do dalszego etapu i zgodnie z regulaminem poddano je weryfikacji, a następnie ocenie. Podkreślił, że jury nie znało nazwisk autorów, a jedynie numery prac nadane przez Sekretariat Sądu Konkursowego.

„Konkurs był bardzo trudny. Należało z jednej strony zaprojektować kameralny cmentarz dla bohaterów dramatycznych wydarzeń na Westerplatte, a z drugiej znaleźć formę ponadczasowego, uniwersalnego upamiętnienia, które uszanuje kruche, autentyczne świadectwa historii: krajobraz, ukształtowanie terenu, ruiny, leje po bombach” – powiedział.

Zdobywcą nagrody głównej konkursu na opracowanie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej cmentarza wojskowego Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte w Gdańsku zostało studio NM architekci. Autorami zwycięskiego projektu są: Zuzanna Szpocińska, Tomasz Marcinkiewicz, Jerzy Grochulski i Karolina Kajzer.

W uzasadnieniu odczytanym przez przewodniczącego sądu konkursowego poinformowano, że „praca ta najlepiej realizuje idee konkursu, w tym symboliczność przekazu i czytelność ideową, minimalnymi środkami wyrazu organizuje przestrzeń cmentarza jako współczesną propozycję klasycznych symboli”.

„Ponadczasowa forma zamyka drogę przez las Westerplatte, a stalle – miejsca pochówków, stojące wokół krzyża – symbolicznie się z nim jednoczą. Minimalistyczne środki wyrazu zaproponowane w pracy pozwalają przemówić krajobrazowi, niebu, drzewom, łące, które są najważniejszym nośnikiem pamięci dramatu, który rozegrał się na Westerplatte” – uzasadniono.

Zwycięski zespół autorski zostanie zaproszony do negocjacji w trybie zamówienia z wolnej ręki na szczegółowe opracowanie dokumentacji projektowej dotyczącej inwestycji. Oprócz tego autorzy koncepcji otrzymali nagrodę pieniężną w wysokości 75 tys. złotych.

II Nagrodę w wysokości 45 tys. złotych zdobyli Piotr Pasierbiński i Duc Ngo. Trzecie miejsce i 30 tys. złotych zyskał zespół architektów w składzie Andrzej Sołyga, Marek Kuciński oraz Paweł Mysera.

Oprócz nagród jury przyznało też dwa wyróżnienia pieniężne w wysokości 10 tys. złotych. Otrzymali je Marcin Galas Autograf Studio, a także Restudio Jacaszek Architekci.

Przyznano też wyróżnienia pozaregulaminowe. Wyróżnienie honorowe pierwszego stopnia dostała praca oznaczona numerem 27 stworzona przez Zakład Usług Technicznych Tycjan Kołodziejczyk. W składzie zespołu autorskiego znaleźli się: Wanda Grodzka, Paweł Maj, Małgorzata Okrój, Jan Kołodziej, Marta Lenz, Damian Jankowski, Weronika Turzyńska, Oskar Michalski i Martyna Okrój.

Wyróżnienia honorowe otrzymali też: praca nr 7 Pawła Nowickiego, praca nr 12 złożona przez pracownię Dżus G.K. Architekci Olsztyn, praca nr 25 autorstwa Karola Żurawskiego, Dawida Roszkowskiego i Natalii Budnik oraz praca nr 13, którą zaprojektowała firma Jacek Szczęsny Archi-Cad.

„Westerplatte stało się symbolem, archetypem polskich postaw w czasie II wojny światowej. Jeszcze we wrześniu 1939 roku stało się symbolem trwania polskiego żołnierza przy najważniejszych wartościach” – mówił podczas briefingu dyrektor Muzeum II Wojny Światowej dr Karol Nawrocki.

Zaznaczył, że ogłoszenie konkursu było pierwszym, konkretnym etapem budowy muzeum upamiętniającego bohaterów Westerplatte.

Przypomniał, że w 2019 roku grupie archeologów udało się odnaleźć szczątki 10 polskich żołnierzy, którzy w pierwszych dniach wojny bronili półwyspu. Podkreślił, że dotąd ustalono tożsamość pięciu z nich. Wśród zidentyfikowanych są: kapral Jan Gębura, plutonowy Adolf Petzelt, kapral Bronisław Perucki, starszy strzelec Władysław Okrasa oraz legionista Józef Kita.

„Cmentarz wojskowy Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte w Gdańsku ma stać się sercem Muzeum Westerplatte i II Wojny Światowej 1939. Odnalezienie szczątków polskich bohaterów wpłynęło na cykl tej inwestycji, uznaliśmy bowiem, że odnalezienie i odtworzenie miejsca pochówku westerplatczyków jest dla nas priorytetem, kamieniem węgielnym całego przedsięwzięcia” – podkreślił dr Karol Nawrocki.

Wyjaśnił, że na cmentarzu pochowani zostaną żołnierze, których szczątki znaleziono w ub.r. podczas badań archeologicznych oraz major Henryk Sucharski i kapral Andrzej Kowalczyk.

„Na początku 2021 r. spotkamy się z rodzinami majora Henryka Sucharskiego i kaprala Andrzeja Kowalczyka, aby wyrazili zgodę na przeniesienie ich szczątków na nowy cmentarz” – przekazał.

Dr Karol Nawrocki poinformował, że cmentarz ma być gotowy 1 września 2022 roku. Wtedy odbędzie się na nim uroczysty pochówek polskich bohaterów.

PAP