Badania: Srebro i ołów na terenie dzisiejszego Bytomia i Tarnowskich Gór wydobywano już w IX w.

Srebro i ołów na terenie dzisiejszego Bytomia i Tarnowskich Gór wydobywano już w IX wieku – wynika z badań prowadzonych przez interdyscyplinarny zespół naukowców z Politechniki Śląskiej i Uniwersytetu Śląskiego.

Pierwsze wyniki prac powstałego przed dwoma laty Laboratorium Badań i Analiz Warunków Pracy Zawodów Przemysłowych zaprezentowano w piątek w Zabytkowej Kopalni Srebra w Tarnowskich Górach – jednym z obiektów, wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Analizy naukowców dotyczą przeszłości, teraźniejszości i przyszłości zawodów przemysłowych oraz – szerzej – przemysłu na terenie ziemi tarnogórskiej.

Jak przekonują przedstawiciele zarządzającego Kopalnią Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej (SMZT), wyniki dotychczasowych badań zmieniają stan wiedzy na temat historii przemysłu w tej części Śląska.

„Innocenty II w bulli papieskiej pisał, że na dzisiejszej ziemi tarnogórskiej życie toczyło się od XII wieku. Tymczasem okazuje się, że miast jeszcze nie było, ale prowadzona była działalność wydobywcza. Potwierdzili to wspólnymi siłami naukowcy Politechniki Śląskiej i Uniwersytetu Śląskiego” – wskazują przedstawiciele Stowarzyszenia.

„Badania warunków pracy zawodów przemysłowych wykazały, że srebro i ołów na terenie dzisiejszego Bytomia i Tarnowskich Gór wydobywano już w IX wieku. Policzono też szyby na Srebrnej Górze, których jest aż 14 tysięcy” – dodają.

Prace są prowadzone w ramach powstałego w 2019 r. Laboratorium Badań i Analiz Warunków Pracy Zawodów Przemysłowych, które mieści się w strukturze organizacyjnej Międzynarodowego Centrum Badań Interdyscyplinarnych Politechniki Śląskiej (MCBI). Jak zaznacza uczelnia, to pierwsza i jedyna tego typu jednostka w kraju. Badania prowadzą dwie pracownie: Badań i Analiz Zawodów Przemysłowych Okresu Preindustrialnego oraz Badań i Analiz Zawodów Przemysłowych Przyszłości. Laboratorium powstało w ramach programu resortu nauki pod nazwą „Dialog”.

Efektem dotychczasowych prac są kolejne publikacje – dwa tomy zostały już wydane, a trzeci właśnie powstaje. Badania będą kontynuowane, a z ich wynikami mogą także zapoznać się turyści zwiedzający tarnogórską kopalnię – powstała tam ekspozycja z planszami, prezentującymi ustalenia naukowców.

Pracami zajmuje się interdyscyplinarny zespół reprezentujących nauki techniczne, społeczne, artystyczne i przyrodnicze z Politechniki Śląskiej, Uniwersytetu Śląskiego, a także członkowie SMZT.

„Wyniki badań charakteryzują m.in. przebieg i zmiany jakim podlegał przemysł na tych terenach ziemi tarnogórskiej, a jedną z ciekawostek w ramach ich wyników jest potwierdzenie występowania złota oraz zależność między przekształceniami obszarów przemysłowych i szatą roślinną występującą dziś na tym terenie” – podają przedstawiciele Politechniki Śląskiej.

Prorektor tej uczelni ds. infrastruktury i promocji, prof. Tomasz Trawiński, zaznaczył, że współpraca z SMZT trwa od wielu lat, choć dopiero w 2019 r. została sformalizowana i od tego czasu bardzo dobrze się rozwija. Wartość projektu badawczego to 1,5 mln zł. Środki pozyskało MCBI.

„Środki pozyskane przez Centrum przyspieszyły pogłębianie wiedzy o naszym regionie. Badania prowadzimy już od kilkunastu lat i to, co odkrywamy na tej ziemi jest niezwykłe” – zaznacza szef SMZT, Zbigniew Pawlak.

Badania programu „Dialog” obejmują m.in. historię zbiorników wodnych w zespole przyrodniczo-krajobrazowym Pasieki, charakterystykę epoki miedzi w Polsce południowej czy pozyskiwanie terenów poprzemysłowych dla kształtowania środowiska rekreacji i wypoczynku w rejonie aglomeracji górnośląskiej. Naukowcy analizują także m.in. występowanie i wiek pozostałości po szybach górniczych dokumentujących dawne wydobycie surowców w północnej części Wyżyny Śląskiej, poszykują też śladów dawnego wydobycia i przetwórstwa kopalin.

Zadaniem prac badawczych prowadzonych przez Laboratorium jest nie tylko pokazanie, jak zmieniał się przemysł na Śląsku od powstania pierwszych kopalni, ale także podjęcie próby przewidywania kierunków rozwoju i ewoluowania zawodów przemysłowych w przyszłości, nie tylko na Śląsku.

„Wartością dodaną w pracy Laboratorium jest także rozwój interdyscyplinarnej współpracy i wzajemnego wykorzystywania wyników badań pomiędzy naukami humanistycznymi i technicznymi. Badania nad warunkami pracy zawodów przemysłowych w przeszłości, teraźniejszości i przyszłości są możliwe właśnie dzięki efektywnemu połączeniu metodologii badawczej tych wydawać by się mogło skrajnie różnych obszarów nauki” – ocenia prof. Tomasz Trawiński.

PAP