Warszawa: obchody 76. rocznicy powstania Brygady Świętokrzyskiej NSZ

Przy Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie odbyły się we wtorek uroczystości 76. rocznicy powstania Brygady Świętokrzyskiej NSZ. Uczestniczyli w nich żyjący żołnierze brygady.

W Katedrze Polowej WP modlimy się w intencji poległych, zmarłych i żyjących Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych. Dziś 76.rocznica powstania #BrygadaŚwiętokrzyska #NSZ, formacji która 5 V 1945 r. wyzwoliła niemiecki obóz koncentracyjny dla kobiet w #Holiszów (Czechy). #Pamięć! pic.twitter.com/Ge4orwCLGx

— UdSKiOR (@Kombatanci) August 11, 2020

„Żołnierze Brygady Świętokrzyskiej NSZ dobrze przysłużyli się Rzeczypospolitej” – powiedział szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk. Dodał, że „niestety i dziś są tacy, którzy powielają komunistyczne kłamstwa na jej temat”. Nawiązał w ten sposób do oskarżeń żołnierzy o współpracę z Niemcami. Podkreślił, że ci, którzy powtarzają te kłamstwa „popełniają zbrodnię na narodowej pamięci”.

Uczestnicy uroczystości złożyli wieńce przy Grobie Nieznanego Żołnierza. W ten sposób hołd poległym oddali m.in. kombatanci, wicemarszałek Sejmu Małgorzata Gosiewska oraz szef UdSKiOR Jan Kasprzyk.

Uroczystość przy Grobie Nieznanego Żołnierza w 76.rocznicę utworzenia #BrygadaŚwiętokrzyska #NSZ. Hołd Żołnierzom Narodowych Sił Zbrojnych oddają https://t.co/JSomDmRXTR. wicemarszałek #Sejm RP @MMGosiewska, szef #UdSKiOR @JanKasprzyk i z-ca prezesa #IPN Jan Baster pic.twitter.com/qrGny6cpya

— UdSKiOR (@Kombatanci) August 11, 2020

„Brygada Świętokrzyska Narodowych Sił Zbrojnych powstała 11 sierpnia 1944 r. Jej żołnierze walczyli o Niepodległość Rzeczypospolitej zarówno z okupantem niemieckim, jak i sowieckim, a także w akcjach mających na celu obronę ludności cywilnej przed zbrodniczą grabieżą band rabunkowych” – czytamy na stronie internetowej Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, który był organizatorem uroczystości.

Oddziały Brygady współpracowały z oddziałami Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich i NSZ-AK biorącymi udział w akcji „Burza” oraz nawiązały kontakty z Komendami Okręgów AK: Radomsko-Kieleckiego, Łódzkiego i Krakowskiego, czyli na własnym terenie operacyjnym.

Wraz ze zbliżaniem się armii sowieckiej, którą podziemie niepodległościowe słusznie oceniało, jako kolejnego po Niemcach okupanta, Dowództwo Brygady Świętokrzyskiej podjęło decyzję o wycofywaniu jednostki na Zachód, aby dołączyć do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

Po krwawych walkach z Niemcami w dniach 13 i 14 stycznia 1945 r. w okolicach Uniejowa i Tunelu oraz po ataku jednostek frontowych sowieckich na tyły Brygady, dowództwo Brygady zdecydowało się na przejście fortyfikacji niemieckich w celu przemarszu na Zachód. Aż do początku maja 1945 r. Brygada (zwana też Grupą Operacyjną „Zachód”) przechodziła w kierunku zachodnim – przez Śląsk i Czechy.

Żołnierze Brygady Świętokrzyskiej wyzwolili niemiecki obóz koncentracyjny dla kobiet w Holiszowie (filia KL Flossenbürg). W wyniku tej akcji uwolnionych zostało blisko tysiąc kobiet, w tym blisko 300 Żydówek z Polski, Francji, Jugosławii.

Gdy Brygada znalazła się w pobliżu frontu zachodniego, jej dowódca wysłał emisariuszy do Naczelnego Wodza oraz do lokalnego dowództwa armii amerykańskiej. Po uznaniu operacyjnego zwierzchnictwa amerykańskiego, na przełomie kwietnia i maja 1945 r. Brygada wzięła udział w ciężkich walkach z Niemcami na terenie Czech, działając wspólnie z żołnierzami 3 Armii gen. George S. Pattona. Żołnierze Brygady wspólnie z oddziałami USA m.in. wzięli do niewoli sztab XIII armii niemieckiej (w tym dwóch generałów). W dowód uznania i podkreślenia, że Brygada Świętokrzyska jest jednostką sojuszniczą, Amerykanie pozwolili jej żołnierzom i oficerom – jako jedynej jednostce polskiej – na noszenie oznak Armii USA.

Po ustaniu działań wojennych część Brygady zasiliła szeregi 2. Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa stacjonującego we Włoszech, a część pozostała w amerykańskiej strefie okupacyjnej Niemiec zasilając Kompanie Wartownicze przy Armii USA. Nie mogąc wrócić do okupowanej przez komunistów Polski, osiedlali się we Francji, Wielkiej Brytanii, USA, Kanadzie.

PAP