Szef brytyjskiego MSZ: Polacy ryzykowali, ratując Żydów przed Holokaustem

Minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii Jeremy Hunt wspomniał w środę tysiące Polaków, którzy w trakcie drugiej wojny światowej ratowali Żydów przed Holokaustem. „Co każdy z nas zrobiłby dzisiaj, gdyby ta historia się powtórzyła?” – pytał.

Szef brytyjskiej dyplomacji wspomniał polskich Sprawiedliwych w przemówieniu podczas zorganizowanego wspólnie z ambasadą Izraela wydarzenia związanego z przyszłotygodniowym Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu; brytyjskie obchody odbyły się wcześniej ze względu na zaplanowaną wizytę Hunta w Stanach Zjednoczonych.

Minister nawiązał w tym kontekście do swojej wizyty w 2006 r. w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz-Birkenau, gdzie był w ramach wyjazdu zorganizowanego przez brytyjską organizację edukacyjną Holocaust Education Trust.

„Przed wejściem do obozu koncentracyjnego odwiedziliśmy muzeum upamiętniające Polaków, którzy ukrywali Żydów. Karą za to, oczywiście, była śmierć: nie tylko tej osoby, ale także całej jej rodziny” – powiedział szef brytyjskiego MSZ.

Dodał, że tysiące Polaków „podjęło to ryzyko, kiedy wielu w Europie odwróciło wzrok”. I spytał następnie: „Co każdy z nas zrobiłby dzisiaj, gdyby ta historia powtórzyła się?”.

„Nigdy nie zapomnę, jak stałem na bocznicy kolejowej, na której podejmowano decyzje o losie tak wielu ludzi przez wydanie prostej instrukcji: w prawo, w lewo. Nie zapomnę też rabina (Barry’ego) Marcusa, śpiewającego po hebrajsku, kiedy mówiliśmy o horrorze, do jakiego doszło, ani polskiej przewodniczki, która ani razu nie mówiła o tym, że Żydzi zostali zabici, ale zawsze używała słowa: >>zamordowani<<. Pytanie, które mnie nurtowało, kiedy próbowałem to wszystko objąć rozumem, było następujące: Czy ja bym odwrócił wzrok, czy ja bym podjął właściwą decyzję? Z trójką małych dzieci, które teraz mam, a których życie dopiero się zaczyna, co ja bym zrobił?” – mówił Jeremy Hunt.

W trakcie uroczystości zorganizowanej w siedzibie Foreign and Commonwealth Office (FCO) odsłonięto pomnik nazywanego „brytyjskim Schindlerem” majora Franka Foleya. Pracując w brytyjskiej ambasadzie w Berlinie, Foley pomógł tysiącom żydowskich rodzin uciec z Niemiec tuż przed wybuchem drugiej wojny światowej; wbijał im do paszportów fałszywe wizy pozwalające na wyjazd do Palestyny.

Szef brytyjskiej dyplomacji przyznał również, że wspominając bohaterów i osoby, które podjęły właściwe decyzje, nie można zapomnieć o tym, że „smutna prawda jest taka, iż nie wszyscy w ówczesnym brytyjskim rządzie mieli moralną wolę, aby doprowadzić do konfrontacji z rzeczywistością hitleryzmu”.

„Polityka appeasementu – niezależnie od jej dobrych intencji – była próżna i zdemoralizowana” – podkreślił.

„Więc nawet teraz, kiedy czerpiemy dumę ze wspominania Franka Foleya, nie możemy zapomnieć o trudnej prawdzie – że kiedy w tym kluczowym momencie stanęliśmy w obliczu próby naszej moralności, niewystarczająco wiele osób zachowało się tak, jak on. Dzisiaj jego przykład stanowi dla nas inspirację i mamy nadzieję, że nigdy nie staniemy się osobami, które odwróciłyby wzrok w obliczu okrucieństwa” – dodał Jeremy Hunt.

Organizacja Narodów Zjednoczonych uchwaliła dzień 27 stycznia Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu w 2005 roku.

PAP/RIRM