Retencja zasobów osobowych WOT na przykładzie 2020 roku

Retencja zasobów jest zakładaną zdolnością do ich utrzymania w czasie i ma na nią wpływ bardzo wiele czynników. Jest inna dla formacji zawodowych i ochotniczych. Budując Wojska Obrony Terytorialnej, za właściwy poziom retencji zasobów osobowych przyjęty został wskaźnik 85 proc.

Dla formacji zawodowych za właściwe wskaźniki przyjmuje się w państwach NATO wartości retencji na poziomie nie mniejszym niż 90 proc. Dla formacji ochotniczych właściwy wskaźnik retencji przyjmuje się na poziomie od 60 do 85 proc, w zależności od państwa. Należy podkreślić, iż niższa retencja w formacjach wspiera budowę systemów rezerw osobowych. Wyższa z reguły wiąże się z wyższą średnią wieku żołnierzy i powyżej pewnych wartości nie ma już znaczenia dla rozwijania systemu rezerw osobowych.

W formacjach ochotniczych retencję kształtują zwykle wskaźniki populacyjne (określające gotowość społeczeństwa do obrony państwa), formy zawieranego kontraktu, uposażenie, warunki służby, w tym system szkolenia. Szczególnie interesujące są wskaźniki dla WOT w 2020 roku, kiedy w liczącej blisko 28 tys. żołnierzy formacji służbę zakończyło 4309 żołnierzy.

Z tej liczby niemal 500 żołnierzy OT zdecydowało się pełnić zawodową służbę wojskową. Ponad 150 żołnierzy rozpoczęło naukę w Akademii Wojskowych. W 2020 roku 624 żołnierzy odeszło ze służby na własny wniosek z uwagi na brak możliwości pogodzenia służby z oczekiwaniami pracodawcy. Dotychczasowa praktyka wskazuje, iż ponad 10 proc. żołnierzy ochotników zgłasza trudności w zakresie pogodzenia wymagań dotyczących służby wojskowej z oczekiwaniami pracodawcy. 43 proc. żołnierzy rezygnujących ze służby podaje inne powody o charakterze osobistym, zwykle związane z potrzebą  opieki nad członkami rodziny, zmianą miejsca zamieszkania, w tym wyjazdem za granicę i innymi. Niezadowolenie ze szkolenia jako powód odejścia podaje 1 proc. żołnierzy rezygnujących z dalszego jej pełnienia.

Jednak zakończenie służby żołnierza-ochotnika w WOT nie zawsze jest wynikiem jego decyzji. Służba wojskowa części żołnierzy jest zakańczana na mocy decyzji dowódców. Tak dzieje się w przypadku naruszeń dyscypliny. Dotyczy to blisko 1 proc. przypadków wszystkich odejść ze służby. Z powodu nieosiągnięcia standardów szkoleniowych w czasie trwania kontraktu na pełnienie służby ochotniczej relegowanych ze służby jest zwykle około 5 proc. żołnierzy. Zwolnienia te najczęściej mają miejsce w pierwszym roku służby. W 15 proc. przypadków (660 w 2020 roku) żołnierze OT  nie otrzymują zgody na przedłużenie okresu powołania z powodu nieosiągania zadowalających wyników w szkoleniu. Około 8 proc. żołnierzy (w 2020 roku 347) jest relegowanych ze służby z powodów niespełnienia oczekiwań w zakresie dyspozycyjności i ograniczonej dyscypliny stawiennictwa na szkolenia.

Spośród żołnierzy-ochotników, którzy w 2020 roku odeszli ze służby w WOT, zasoby rezerw sił zbrojnych zasiliło 3659 rezerwistów. Dowodzi to tezy, że dzisiaj Wojska Obrony Terytorialnej stają się jedną z podstawowych formacji,  której funkcjonowanie ma wpływ na zwiększenie zasobów rezerw osobowych sił zbrojnych. W docelowym kształcie to zasilenie będzie się kształtowało na poziomie nawet 7 tys. rezerwistów rocznie.

Dotychczasowe analizy wykazują również inne trendy. Jeden z nich odnosi się do kobiet. Otóż okazuje się, że w szeregach WOT stale rośnie liczba żołnierzy-kobiet, które silniej związują się ze służbą i rzadziej niż mężczyźni podejmują decyduję o jej zakończeniu na własny wniosek. Rośnie też liczba żołnierzy, którzy decydują się kontynuować służbę wojskową, ale w charakterze służby kandydackiej w Akademiach Wojskowych lub służbie zawodowej. Od początku powstania WOT  już ponad 1500 żołnierzy podjęło służbę zawodową lub kandydacką. Dowództwo WOT szacuje, iż w 2022 roku liczba żołnierzy, która zasili inne RSZ – głównie Wojska Lądowe będzie wyższa niż liczba żołnierzy, którzy z tego rodzaju Sił Zbrojnych zostali pozyskani do WOT na etapie tworzenia formacji. Współczynnik retencji stanowi również dla dowódcy WOT podstawowy miernik oceny efektywności służby dowódców, w pododdziałach, gdzie szkolenie jest realizowane na wyższym poziomie i jest oceniane przez żołnierzy jako szczególnie atrakcyjne, wskaźnik retencji jest wyższy.

W 2020 roku w szeregi WOT wstąpiło 7 239 żołnierzy-ochotników. W porównaniu z latami poprzednimi było to o ponad 30 proc. mniej, powodem było ograniczenie naboru związane z działaniami przeciwkryzysowymi oraz przyjętymi ograniczeniami w szkoleniu.

WOT