Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego

Katolicyzm był wyznaniem najsurowiej represjonowanym przez niemiecki nazizm – wskazuje dr Paweł Więckowski, historyk z Akademii Sztuki Wojennej w Warszawie. Dziś przypada ogólnopolski Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego. Szacuje się, iż pomiędzy 1939 a 1945 rokiem z rąk Niemców w wyniku publicznych egzekucji i zesłania do obozów koncentracyjnych zginęło ok. 3000 duchownych. Z kolei w latach 1939-1941 Sowieci zamordowali 1000 księży katolickich i ok. 870 duchownych innych wyznań.

Polscy zakładnicy, w tym katoliccy księża, na Starym Rynku w Bydgoszczy. Wrzesień 1939, photo credit_domena publiczna

Ustanowione w 2002 roku przez polski episkopat wspomnienie cudownego ocalenia za przyczyną św. Józefa polskich księży, więźniów niemieckiego obozu koncentracyjnego w Dachau, ma na celu upamiętnienie kapłanów, którzy byli ofiarami systemów totalitarnych, szczególnie nazizmu i komunizmu.

Ogólnopolskie uroczystości z tej okazji odbędą się jak co roku w Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu. Za jego pośrednictwem więźniowie Dachau prosili o likwidację miejsca zagłady. Ślubowali, że jeśli przeżyją, będą pielgrzymować co roku do kościoła św. Józefa. [czytaj więcej]

Przeżywamy dziś Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego. Polecamy materiał filmowy pt. "Dachau – kapłańska Golgota. Święty Józef patronem cudownego wyzwolenia obozu koncentracyjnego w Dachau". https://t.co/xKGRngZhef przez @FacebookWatch

— Radio Rodzina Diecezji Kaliskiej (@RodzinaKalisz) April 29, 2022

Walka z polskimi elitami

Obóz w Dachau został wyzwolony 29 kwietnia 1945 roku. Ocaleni księża do końca życia wypełniali złożone przyrzeczenie i pielgrzymowali do Kalisza, dziękując za ocalenie. Ostatni z nich, ks. Leon Stępniak, zmarł w 2013 roku. Dachau to przede wszystkim symbol męczeństwa polskich kapłanów.

✝️ #DzieńMęczeństwaDuchowieństwaPolskiego Na #JasnaGóra znajdują się drewniana monstrancja wykonana przez więźniów w Dachau oraz kielichy mszalne. Paramentów tych używał m_in. męczennik obozu bł. bp Michał Kozal, który do jasnogórskiego #sanktuarium pielgrzymował 9 VIII 1939 r. pic.twitter.com/gwIScXXVWY

— JasnaGoraNews (@JasnaGoraNews) April 29, 2022

Jak zwraca uwagę dr Paweł Więckowski w rozmowie z Family News Service, prowadzona przez Niemców walka z polskim Kościołem katolickim trwała od pierwszych dni niemieckiej okupacji i miała wydźwięk eksterminacyjny.

– Polskie duchowieństwo było dla Niemców symbolem polskości, którą należało wymazać zgodnie z niemiecką narodowosocjalistyczną ideą rasową – tłumaczy historyk z Akademii Sztuki Wojennej w Warszawie.

Dr Paweł Więckowski wyjaśnia, że walka z polskością była dla Niemców walką z polskimi elitami. Wymordowanie polskich księży, lekarzy, nauczycieli, naukowców, sędziów, adwokatów i artystów miało – w mniemaniu Hitlera – uczynić z Polaków: „bezkształtną masę podludzi”. Szacuje się, iż pod okupacją niemiecką, pomiędzy 1939 a 1945 rokiem, z rąk Niemców w wyniku publicznych egzekucji i zesłania do obozów koncentracyjnych zginęło ok. 3000 duchownych. Z kolei  w latach 1939-1941 Sowieci zamordowali 1000 księży katolickich i ok. 870 duchownych innych wyznań.

Dzisiaj Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego w czasie IIWŚ. @DiecWloclawek straciła wtedy ponad połowę duchowieństwa (najwięcej w Polsce): na 423 inkardynowanych do diec. zginęło 220 ks. 7 kleryków i bp M. Kozal. Przez obóz w Dachau przeszło 211 księży, z których 144 zginęło pic.twitter.com/1ZVfArBmwm

— Diecezja Włocławska (@DiecWloclawek) April 29, 2022

Ciężki los dotknął również siostry zakonne. Były internowane do obozów koncentracyjnych, przymuszane do katorżniczej pracy.

– W okresie II wojny światowej z rąk Niemców i Sowietów zginęło ok. 1/4 polskich duchownych – podkreśla historyk.

Adiunkt Akademii Sztuki Wojennej w Warszawie tłumaczy, że od grudnia 1940 roku, Niemcy zaczęli skupiać duchownych sprzeciwiających się nazizmowi w tzw. „Priesterblock” w Dachau. Byli on zwożeni z innych ośrodków odosobnienia, więzień i obozów koncentracyjnych.

– Zamknięto tam 2720 duchownych, z czego aż 95 proc. było katolikami, co oznacza, że katolicyzm był wyznaniem najsurowiej represjonowanym przez niemiecki nazizm – akcentuje dr Paweł Więckowski.

Zauważa, że wśród uwięzionych kapłanów najwięcej było Polaków – aż 1780, z czego 868 zmarło lub zostało zamordowanych. Historyk opowiada, że polscy księża byli traktowani znacznie gorzej niż inne nacje. To oni  stanowili największe zagrożenie dla Niemiec na drodze do budowy germańskiego imperium na Wschodzie.

Posługa duszpasterska w pełnej konspiracji

– W Dachau przetrzymywano nie tylko duchownych katolickich. Uwięziono również 109 ewangelików, 22 prawosławnych, 8 starokatolików i mariawitów oraz dwóch mułłów muzułmańskich – dodaje dr Paweł Więckowski.

Podkreśla, że sprawowana przez nich posługa duszpasterska odbyła się w pełnej konspiracji.

– Księża starali się nieść pocieszenie i opiekę duchową innym więźniom – zaznacza rozmówca.

Z okazji Dnia Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego w czasie II wojny światowej i rocznicy wyzwolenia obozu koncentracyjnego w Dachau, ks. abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, zachęca do modlitwy o pokój na świecie.

„Wojny, które wybuchają w XXI wieku pokazują, że wciąż są ludzie, którzy nie zważając na innych, realizują swoje cele, niszcząc wszystko i wszystkich, którzy są na ich drodze” – zaznacza duchowny.

Dzisiaj obchodzimy Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego w czasie II wojny światowej. @Abp_Gadecki: "Wspominając duchownych, którzy zginęli podczas II wojny światowej, módlmy się też za tych wszystkich, którzy giną dziś".https://t.co/tMeVF7PIrW pic.twitter.com/bKzi2B4FhN

— EpiskopatNews (@EpiskopatNews) April 29, 2022

Zwieńczeniem obchodów 77. rocznicy cudownego ocalenia za przyczyną św. Józefa księży polskich, więźniów obozu koncentracyjnego w Dachau, będzie dzisiejsza Eucharystia w murach Narodowego Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu. Mszy św. przewodniczył będzie ks. bp Krzysztof Wętkowski, ordynariusz diecezji włocławskiej.

Family News Service