Sypią się umowy offsetowe

Senatorowie chcą informacji od ministerstw: Gospodarki i Obrony Narodowej, na temat problemów z offsetem powiązanym z kontraktem na zakup F-16.
O tym, że trudności są, i to poważne, pisze w swoim najnowszym raporcie Najwyższa Izba Kontroli. Posiedzenie senackiej komisji obrony z udziałem przedstawicieli NIK i obu resortów zaplanowano na przyszły czwartek.

NIK oceniła stan wykonania umowy offsetowej wynikającej z kontraktu na zakup F-16 jako mało satysfakcjonujący. Odpowiedzialnością za fiasko offsetu Izba obarcza urzędników administracji rządowej oraz negocjatorów. W przyszłym tygodniu analizą wyników kontroli NIK zajmie się senacka Komisja Obrony Narodowej.
Umowę offsetową zawarto 18 kwietnia 2003 roku w związku z dostawą 48 samolotów wielozadaniowych F-16 dla polskiej armii. Łączna wartość zobowiązań offsetowych została ustalona na poziomie 6 mld 28 mln USD, które amerykański dostawca sprzętu zobowiązał się zainwestować u nas w ciągu 10 lat. Rozliczenie offsetu podzielono na trzy etapy. W pierwszym – do końca 2006 roku – Lockheed Martin Corporation (LMC) zobowiązała się wykonać inwestycje o wartości 3 mld USD, w drugim – do końca br. – o wartości 2 mld USD, a w trzecim – do końca 2013 roku – o wartości 1,28 mld USD. Realizacja umowy wciąż jednak budzi wiele kontrowersji.
W ocenie kontrolerów NIK, pod względem skali restrukturyzacyjnych potrzeb polskiej gospodarki jedynie nieliczne projekty offsetowe w latach 2003-2008 realizowano kompleksowo, zgodnie z oczekiwaniami i wymiernymi korzyściami ekonomicznymi, technologicznymi czy społecznymi. Według Izby, zobowiązania offsetowe LMC nie były rzetelnie przygotowane. Mało satysfakcjonujący poziom efektów offsetu wynika z błędów popełnionych przez polską administrację rządową i przedsiębiorców już na etapie negocjacji warunków realizacji, a zwłaszcza złej selekcji zobowiązań wchodzących w jej skład. Faktu tego nie zmieniają też renegocjacje umowy i zobowiązań w późniejszym okresie, tj. w latach 2004-2008. W raporcie NIK wyraźnie wskazuje, by w okresie pozostałym do zakończenia realizacji (2013 rok) umowy offsetowej Ministerstwo Gospodarki zintensyfikowało działania monitorujące i kontrolujące wykonanie zobowiązań. „Efektywne wykorzystanie offsetu jest pożądane, zwłaszcza w warunkach spowolnienia tempa wzrostu gospodarczego będącego konsekwencją obecnego kryzysu” – czytamy w raporcie NIK. We wnioskach skierowanych do Ministerstwa Gospodarki inspektorzy postulują renegocjacje z zagranicznym dostawcą. „Dotychczasowe, niesatysfakcjonujące efekty realizacji zobowiązań w ramach umowy offsetowej z LMC stanowić powinny dla ministra właściwego do spraw gospodarki istotny argument w prowadzonych negocjacjach zmierzających do naprawy niekorzystnej sytuacji w tym zakresie” – czytamy w dokumencie. W ocenie NIK, podniesieniu efektywności offsetu może służyć przyspieszenie prac związanych z przygotowaniem „Strategicznych kierunków polityki offsetowej” oraz rozważenie propozycji zmian w ustawie offsetowej i przepisach wykonawczych do tej ustawy. Analizą realizacji zobowiązań offsetowych wynikających z kontraktu na zakup samolotów
F-16 miała się wczoraj zająć senacka Komisja Obrony Narodowej, ale posiedzenie w tej sprawie zostało przesunięte na przyszły tydzień. Jak powiedział nam szef komisji Stanisław Zając (PiS), senatorowie chcą się dowiedzieć, czy podczas realizacji offsetu pojawiły się wątpliwości i jak są one interpretowane przez NIK. Nie zamierzają jednak zawężać tematu do kwestii związanych wyłącznie z offsetem na samoloty F-16, ale chcą całościowo spojrzeć na strategię. – Interesuje nas, jak faktycznie wygląda realizacja umów, jakie są najważniejsze kwestie związane z wykorzystaniem offsetu dla utrzymania m.in. naszego przemysłu zbrojeniowego. Dlatego zażądałem w Ministerstwie Gospodarki dodatkowych materiałów, które pozwolą nam zapoznać się ze stanem faktycznym realizacji umów offsetowych w świetle raportu NIK i przeprowadzenia pogłębionej dyskusji w tym zakresie – deklaruje Zając. Posiedzenie komisji, z udziałem przedstawicieli NIK, Ministerstwa Gospodarki i Ministerstwa Obrony Narodowej, zaplanowano na przyszły czwartek.