Portfel Wielkiego Brata
TVN jest telewizyjną stacją ponadregionalną, która zaczęła
nadawać 3 października 1997 r. Głównym inicjatorem jej powołania był Mariusz
Walter (dzisiaj stacją
kieruje jego syn Piotr), który od 1961 r. zdobywał szlify dziennikarskie w
telewizji PRL-owskiej, a latach 1967-1983 był członkiem PZPR.
TVN otrzymała zgodę na nadawanie programu na terenie Polski północnej oraz
w Warszawie i Łodzi. Jednak poprzez wykupienie Telewizji "Wisła" mającej
koncesję na Polskę południową zrealizowała z nawiązką swoje zamierzenia.
Telewizja "Wisła" otrzymała koncesję 23 listopada 1994 r., ale ze względów
organizacyjnych zaczęła nadawać dopiero pod koniec 1995 r. Początkowo właścicielami
stacji byli Wojciech Szczerba, Bogusław Zięba oraz Korporacja Gospodarcza
Efekt i Przedsiębiorstwo Realizacji i Koordynacji Budownictwa Realbud. Spółka
TVN już od 1996 r. kupowała udziały w Telewizji "Wisła". Zatem pierwszą telewizją
komercyjną Mariusza Waltera była "Wisła", a nie TVN. W kwietniu 1997 r. KRRiT
wyraziła zgodę na objęcie przez TVN udziałów w Telewizji "Wisła" oraz zezwoliła
na zmianę w koncesji, umożliwiającą wspólne tworzenie programu z TVN, czego
konsekwencją była zgoda Rady wydana 2 października 1997 r. na zmianę nazwy
emitowanego przez Telewizję "Wisła" programu na TVN – Południe.
Podstawę organizacyjną dla telewizji TVN dała spółka International Trading
and Investments (ITI), założona w 1984 r. przez Mariusza Waltera i Jana Wejcherta.
W 1992 r. dołączył do nich szwajcarski bankowiec Bruno Valsangiacomo – ITI
współpracowała z nim już od połowy lat 80. przy sprowadzaniu sprzętu elektronicznego
do Polski. International Trading and Investments zaczynał od handlu elektroniką.
Miał wyłączność na dystrybucję sprzętu domowego firmy Hitachi, zajmował się
dystrybucją kaset wideo, prowadzeniem wypożyczalni, a także produkcją reklam
(agencja reklamowa McCann Erickson). Firma produkowała też chipsy (Chio Lilly)
i polepszacze do pieczywa (Jan Piekarz).
W 1990 r. działającą w Polsce spółkę ITI przejęła powstała w 1988 r. w Luksemburgu
firma International Trading and Investments Holding S.A. Luksemburg. ITI łączy
całą grupę firm zarejestrowanych w różnych krajach (m.in. Luksemburgu, Polsce,
Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Holandii, Antylach Holenderskich). Od 1997 r.
firma ITI jest notowana na giełdzie w Luksemburgu. W 2002 r. International
Trading and Investments Holding S.A. miał nadzieję na pozyskanie ok. 130 mln
USD z emisji akcji na warszawskiej giełdzie – jednak w ostatniej chwili wycofano
się. Natomiast od 7 grudnia 2004 r. na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych
obecna jest firma córka ITI – TVN S.A., nadawca programów telewizyjnych: TVN,
TVN7, TVN24, TVN Gra, TVN Meteo, TVN Turbo, TVN Style i adresowanego do Polonii
TVN International (ITVN). W najbliższym czasie TVN zamierza uruchomić też kanał
tematyczny dla lekarzy TVN Med.
Spółka TVN posiada ok. 9 proc. udziałów w powiązanej z telewizją Polsat firmie
Polskie Media, która jest właścicielem telewizji TV4. Tak więc stacje te nie
tylko rywalizują z sobą, lecz także prowadzą wspólne przedsięwzięcia medialne,
kontrolując rynek telewizyjny tak, by żaden poważny konkurent nie mógł zagrozić
ich interesom. W grudniu 2005 r. TVN wykupiła lokalną stację telewizyjną w
Radomsku NTL-TED, która nadaje teraz audycje TVN, zwiększając tym samym liczbę
odbiorców tej telewizji.
W 2005 r. dzięki poszerzającej się aktywności spółki TVN uzyskała 860 mln zł
przychodów (zob. www.tvn.pl, www.iti.pl).
TVN oprócz ITI Holdings miał dwóch istotnych udziałowców zagranicznych. Od
początku funkcjonowania stacji do 1999 r. 33 proc. udziałów posiadał amerykański
koncern Central European Media Enterprises (CME), należący do Ronalda Laudera.
Lauder, podobnie jak inny amerykański miliarder żydowskiego pochodzenia George
Soros, wywodzi się z Węgier. Majątek Laudera, oceniany na ok. 3 mld USD, został
w dużej części wypracowany przez firmę kosmetyczną Estee Lauder – założoną
przez jego matkę. Wpływy Ronalda Laudera, oprócz licznych inwestycji w mediach
w krajach Europy Środkowo-Wschodniej (m.in. Czechy, Słowacja, Rumunia, Ukraina),
umacnia również to, iż jest on skarbnikiem Światowego Kongresu Żydów, posiada
fundację swojego imienia zajmującą się pomocą organizacjom żydowskim w naszej
części Europy. Pieniądze przekazywane są m.in. na odrodzenie gmin żydowskich
poprzez finansowanie remontów kamienic, edukację – w tym zakładanie szkół żydowskich
(m.in. w Warszawie działa szkoła Lauder-Morasha).
Gdy CME wycofało się z rynku polskiego, 33 proc. udziałów w TVN przeszło w
ręce holenderskiej Strateurop International B.V., należącej w 100 procentach
do międzynarodowego koncernu medialnego Scandinavian Broadcasting System (SBS),
mającego stacje radiowe i telewizyjne w krajach skandynawskich (Szwecji, Finlandii,
Danii), Holandii, Belgii, Włoszech, Węgrzech, Rumunii i Grecji. W 2003 r. ITI
rozpoczęła wykup udziałów w TVN od SBS. (zob. www. krrit.gov.pl; R. Filas,
Zaangażowanie kapitału obcego w polskie stacje radiowe i telewizyjne…, Zeszyty
Prasoznawcze nr 1-2/2003, s. 30.).
Do oznak politycznego zaangażowania TVN można zaliczyć obecność ówczesnego
prezesa TVN Mariusza Waltera na przyjęciu zorganizowanym dla uczczenia zwycięstwa
Aleksandra Kwaśniewskiego w wyborach prezydenckich w 2000 r. Mariusz Walter
pokazał też, że sprzyja SLD, zjawiając się na jednym z partyjnych spotkań z
Leszkiem Millerem. Gdy więc zarzucono mu, że wspiera lewicę komunistyczną,
odparł: "Jeśli tylko będę mógł, stawię się w każde miejsce, gdzie zaprosi mnie
pan prezydent [Kwaśniewski – dop. P.P.]. Będę na każdym ważnym spotkaniu poważnej
partii politycznej, jeśli zostanę zaproszony" (zob. L. Zalewska rozmawia z
M. Walterem, Piję kawę ze wszystkimi politykami, "Rzeczpospolita", 9.09.2002).
W październiku 2000 r. władze TVN wstrzymały też emisję materiału ukazującego
przedrzeźnianie gestów Ojca Świętego Jana Pawła II przez Marka Siwca i Aleksandra
Kwaśniewskiego podczas ich pobytu w Kaliszu 17 września 1997 r. (zob. L. Zalewska,
Taśmy z ziemi kaliskiej, "Rzeczpospolita", 12.10.2000). Nie bez znaczenia wydaje
się także deklaracja córki Waltera – Sandry, zamieszczona w tym okresie na
oficjalnych stronach internetowych TVN, a mówiąca o tym, że sympatyzuje politycznie
z Jolantą Kwaśniewską. To, iż stacja sprzyja Kwaśniewskiej, było widać również
w nadanej w styczniu 2001 r. "Kropce nad i", prowadzonej przez Monikę Olejnik.
Pani Kwaśniewska stwierdziła tam m.in., że jej mąż Aleksander Kwaśniewski jest
pomazańcem Bożym i nie odpowiedziała na żadne pytanie, snując własne opowieści
(zob. L. Zalewska, Pomazaniec Aleksander Kwaśniewski, "Rzeczpospolita", 12.01.2001,
s. A2). Warto przypomnieć, że TVN już wcześniej stawał po stronie prezydenckiej
pary. Gdy w 1999 r. Kwaśniewski upił się w Charkowie, kompromitujący dla niego
materiał ukazał się w TVN dopiero wtedy, gdy informacje o skandalicznym zachowaniu
były obecne już w stacjach radiowych i prasie. TVN specyficznie dobrał też
eksperta do skomentowania przedstawionych zdjęć z Charkowa, zapraszając szefa
kancelarii prezydenckiej Ryszarda Kalisza, który zaprzeczył, iż prezydent był
pijany. By pokazać parę prezydencką w pozytywnym świetle, następnego dnia wyemitowano
w TVN materiał o żonie Kwaśniewskiego i jej działalności charytatywnej.
Wielokrotnie wskazywano, że TVN sprzyjała Unii Wolności, a dziś sympatyzuje
z Demokratami.pl. Dowodem na to jest chociażby zasiadanie przez Henrykę Bochniarz,
wywodzącą się z PZPR (należała do tej partii w latach 1978-1990), w radzie
dyrektorów ITI do końca 2004 r. oraz piastowanie funkcji członka rady nadzorczej
TVN do połowy 2005 r. W ostatnich wyborach prezydenckich Bochniarz reprezentowała
właśnie partię Demokraci.pl., uzyskała też na kampanię wyborczą od Mariusza
Waltera i Jana Wejcherta wraz z małżonkami po ponad 25 tys. zł. Warto też dodać
o powiązaniach pani Bochniarz m.in. z Agorą, wydawcą "Gazety Wyborczej", w
której władzach zasiadała.
Do Grupy ITI, oprócz telewizji TVN, znanej chociażby z emisji demoralizującego
"Big Brothera", należy portal internetowy Onet. pl., wydawnictwo Pascal, klub
piłkarski Legia Warszawa czy znajdujące się w całej Polsce Multikina.
Paweł
Pasionek