Bezsenność – czy to choroba?

Gdy dzień dobiega końca, udajemy się na wymarzony wypoczynek – sen. Chroni on organizm przed wyczerpaniem, a także pozwala mu zregenerować siły przed zmaganiami z codziennością dnia następnego. Bez snu człowiek nie mógłby żyć; jest on niezbędny nie tylko dla zdrowia, lecz także urody. Dobrze przespana noc oznacza uśmiechniętego, zadbanego, pełnego zapału do życia człowieka – wydajnego w pracy, skoncentrowanego na drodze, szczęśliwego rodzica, dziadka czy nastolatka.
Co jednak zrobić, gdy wieczorem nie można usnąć, w nocy często się wybudzamy i nie możemy ponownie zasnąć, a dzień po takiej nocy jest katorgą: jesteśmy senni, nie możemy się skoncentrować, brakuje nam pomysłów, chęci do wykonywania zajęć domowych, towarzyskich czy zawodowych. Przede wszystkim nie wpadać w panikę. Dzisiejszy dodatek zdrowotny ma pomóc tym wszystkim, którzy czują się po nocy niewypoczęci. Może czas coś zmienić w swoim życiu. Warto więc przeczytać, co robić, aby zasłużyć na regeneracyjny sen, a także jak ważny jest on w życiu człowieka. Trzeba pamiętać, że przesypiamy jedną trzecią naszego życia. Może więc trzeba zrobić wszystko, aby nie był to czas stracony, lecz czas, kiedy m.in. uspokaja się nasz rytm serca, normuje się ciśnienie – czyli następuje odnowa życiodajnych funkcji organizmu. Nie na darmo stare przysłowie mówi, że „Sen to zdrowie”. A o zdrowie trzeba dbać.
Z dodatku dowiedzą się Państwo także, co to jest bezsenność i kiedy udać się do lekarza po pomoc. Specjalista odpowie na ważne pytania dotyczące zaburzeń snu – kogo dotyczą, jakie mogą mieć następstwa i czy środki nasenne to dobry sposób na przespanie nocy. Znajdą tu Państwo również odpowiedź na pytanie, kiedy chrapanie jest chorobą, oraz ciekawostki dotyczące snu Polaków.

Lekarze są zgodni – bezsenność jest chorobą, którą można i trzeba leczyć. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), blisko połowa ludzi na świecie cierpi z powodu bezsenności lub jest nią zagrożona. Tymczasem wiele osób bagatelizuje problem. Większość pacjentów nie zdaje sobie także sprawy z poważnych konsekwencji zarówno zdrowotnych, jak i społecznych czy też ekonomicznych nieleczonej bezsenności. Osoby dotknięte bezsennością czy też zaburzeniami snu częściej zapadają na chorobę wieńcową, przeżywają stany lękowe, uskarżają się na problemy żołądkowo-jelitowe, bóle głowy, karku i krzyża, występuje u nich obniżenie odporności. Są mniej wydajne w pracy i częściej stają się ofiarami lub sprawcami wypadków.

Kiedy bezsenność jest chorobą
Zaburzenia snu mogą dotyczyć zarówno zasypiania, długości snu, tj. jego skrócenia lub wydłużenia, jak i jakości – czyli kłopotów z utrzymaniem ciągłości snu, np. częstego budzenia się w nocy, płytkiego snu. Pojęcie „snu nieregenerującego” odnosi się do ludzi, którzy mimo że spali wystarczająco długo, nie czują się wypoczęci, co nie jest naturalne. Sen bowiem to czas, kiedy regenerują się żywotne siły organizmu. A jego brak lub zła jakość może zagrażać zdrowiu.
Lekarze wyróżniają bezsenność: przygodną – trwającą kilka dni i występującą np. podczas pracy zmianowej, szybkiego przekraczania stref czasowych, nagłego stresu, krótkotrwałą – trwającą do trzech tygodni – może ona towarzyszyć chorobie lub przewlekłemu stresowi, oraz długotrwałą – trwającą powyżej miesiąca.
Bezsenność może być objawem wielu schorzeń, np. chorób serca, płuc, choroby wrzodowej lub stosowania leków czy też używek, takich jak kofeina, alkohol, leki pobudzające. Zakłócenia snu pojawiają się także w czasie np. w stresujących sytuacji życiowych, podczas przebywania wysoko w górach lub towarzyszą fizjologicznemu starzeniu.
Problemy ze snem mogą przejawiać się w trudnościach z zaśnięciem czy też utrzymaniem ciągłości snu albo jego złą jakością. Występują przez co najmniej trzy dni w tygodniu przez miesiąc i zakłócają właściwe funkcjonowanie społeczne lub zawodowe pacjenta.

Przyczyny zaburzeń snu
Przyczyną zaburzeń snu mogą być problemy w pracy lub w rodzinie, nagła zmiana stylu życia, niepokój i depresja; również używki – alkohol, kofeina, papierosy oraz część leków, także tych nasennych. Bezsenność mogą powodować niektóre tabletki odchudzające, tabletki przeciwbólowe z kofeiną, środki przeciwko przeziębieniu zawierające pseudoefedrynę. Przyczyną zaburzeń snu mogą być również choroby, np. obturacyjny bezdech senny, nadczynność tarczycy, reumatyzm, przewlekłe bóle. Ponadto przyczyny można upatrywać często w błahych rzeczach, takich jak: niewygodne łóżko, zbyt niska albo wysoka temperatura w pomieszczeniu, niedostateczna wilgotność, zbyt mało ruchu. Również spanie w ciągu dnia zmniejsza zapotrzebowanie na sen w nocy.

Narażeni na bezsenność
Sen jest czułym barometrem kondycji psychicznej człowieka. Bezsenność jest pierwszym sygnałem, że żyje się zbyt szybko, zbyt nerwowo. To obecnie bardzo częste schorzenie, śmiało można je nazwać chorobą cywilizacyjną. Według Światowej Organizacji Zdrowia, blisko połowa ludzi na świecie cierpi z powodu bezsenności lub jest nią zagrożona. Częściej chorują na nią kobiety, szczególnie te po menopauzie, a więc z obniżonym poziomem estrogenów, ludzie w podeszłym wieku, osoby z problemami psychicznymi, np. chorzy na depresje, psychozy oraz zaburzenia lękowe, palacze, a także osoby mające stresującą pracę. Narażone na bezsenność są również kobiety w stanie błogosławionym oraz po narodzinach dziecka – opieka nocna, zmęczenie mogą spowodować zaburzenia w jakości snu.
Z badań wynika, że liczba cierpiących na tę chorobę wzrasta z wiekiem. Młodzi ludzie mają problem z zasypianiem, starsi z brakiem ciągłości snu. Również osoby przeciążone obowiązkami i zbytnio się przejmujące nie mogą spać w nocy.

Konsekwencje choroby
Większość pacjentów nie zdaje sobie sprawy z poważnych konsekwencji zdrowotnych, społecznych, a także ekonomicznych nieleczonej bezsenności. Zdaniem naukowców, osoby, które mają zaburzenia snu, częściej chorują. Słaba koncentracja, podrażnienie lub ogólne obniżenie sprawności powoduje, że pracują mniej wydajnie, rzadziej awansują, mniej zarabiają, częściej też są ofiarami wypadków przy pracy czy na drogach. Osoby dotknięte bezsennością czy też zaburzeniami snu są mniej odporne na schorzenia i częściej zapadają na chorobę wieńcową, bóle głowy, karku i krzyża, uskarżają się na stany lękowe, problemy żołądkowo-jelitowe.

Leczenie
Specjaliści alarmują, że większość osób cierpiących z powodu bezsenności nie zgłasza swoich problemów lekarzom lub „leczy się” na własną rękę – środkami o niepotwierdzonej skuteczności i alkoholem, a to może prowadzić do różnych uzależnień. Wyspecjalizowani lekarze wiedzą, jak walczyć z bezsennością. Zaczynają od przeprowadzenia dokładnego wywiadu, bo warunkiem wyleczenia z bezsenności jest poznanie jej przyczyny. Leczenie bezsenności zawsze powinno rozpoczynać się od metod pozalekowych. Najlepsze efekty daje zmiana trybu życia pacjenta. Leki nasenne są ostatecznością, bo jak mówią lekarze, nie leczą one bezsenności, lecz łagodzą tylko jej objawy. Ważne jest też to, że nie powinny być stosowane dłużej niż 4-6 tygodni.
Próbą rozwiązania problemu związanego z ciężką, stresującą pracą może być wypoczynek poza godzinami pracy, np. rodzinne spacery, wspólne wycieczki rowerowe, praca w ogrodzie. Specjaliści radzą także, aby przed spaniem wywietrzyć sypialnię i nie używać jej jako miejsca pracy, jedzenia lub oglądania telewizji. Ostatni posiłek należy spożywać przynajmniej 3 godziny przed snem, ponieważ pobudzony system trawienny nie pozwala organizmowi udać się na spoczynek, tak samo jak pusty żołądek, dlatego przed snem można zjeść coś lekkostrawnego, np. jogurt, sucharek.
Dobrze jest, gdy przed pójściem do łóżka wyciszymy się np., biorąc kąpiel, pijąc ciepły napój bezkofeinowy. Warto wcześniej poczytać książkę, posłuchać nastrojowej muzyki.
Bardzo ważne jest, aby kłaść się do łóżka tylko wtedy, kiedy odczuwa się senność. Jeśli sen nie nadchodzi w ciągu 10-15 minut, należy wstać i udać się do innego pomieszczenia i powrócić do łóżka, kiedy poczujemy się senni.

Do lekarza należy się udać, jeżeli:
– mamy trudności z zasypianiem,
– budzimy się zbyt wcześnie rano,
– budzimy się w ciągu nocy i mamy trudności z zaśnięciem,
– rano po wstaniu często czujemy się zmęczeni,
– utrata snu wpływa na pogorszenie naszego nastroju w ciągu dnia i wydajności w pracy.