Bezdech, somnambulizm i narkolepsja

Jednym z poważniejszych problemów ze snem jest obturacyjny bezdech.
Cierpiący na to schorzenie podczas snu częściej niż inni ludzie umierają na
zawał serca czy udar mózgu. Dość spektakularnym zaburzeniem snu jest
somnambulizm, zwany też lunatyzmem. Spotykany jest najczęściej u dzieci. Inne
zaburzenia snu to m.in. narkolepsja charakteryzująca się nadmierną sennością w
ciągu dnia.

Jednym z poważniejszych problemów ze snem jest obturacyjny bezdech podczas
snu. W grupie podwyższonego ryzyka są osoby starsze, otyłe lub z nadwagą, głośno
chrapiące, u których można zauważyć bezdechy podczas snu. Samo chrapanie nie
stwarza zagrożenia dla śpiącego, gdy jego oddechy są równomierne. Takie
zagrożenie pojawia się jednak, gdy śpiący na chwilę przestaje oddychać. Chory w
czasie bezdechu niejednokrotnie sinieje, wyraźnie się męczy, próbując nabrać
powietrza do płuc, co udaje się zrobić dopiero po przebudzeniu kończącym
bezdech. Przerwy w oddychaniu mogą się zdarzać wielokrotnie w ciągu nocy, przez
co spłycają sen i powodują senność w ciągu dnia, bóle głowy, zaburzenia
koncentracji. Chorzy potrafią wbrew woli zasnąć praktycznie w każdych warunkach,
również podczas prowadzenia samochodu. Niedotlenienie spowodowane bezdechem jest
przyczyną zaniku komórek mózgowych, a także zwiększa ryzyko rozwoju chorób
serca, nadciśnienia, cukrzycy typu II. Dlatego też chorzy z obturacyjnym
bezdechem podczas snu częściej niż inni ludzie umierają na zawał serca czy udar
mózgu. Rozpoznanie choroby można ustalić po badaniu lekarskim i przeprowadzeniu
specjalistycznego badania przenośnym aparatem umożliwiającym rejestrację snu
chorego w jego domu. Urządzenie to w czasie jednej nocy rejestruje wiele
parametrów, na podstawie których można ocenić oddychanie chorego w czasie snu.
Większość chorych z OBPS leczy się przy pomocy specjalnego aparatu, który
wytwarza dodatnie ciśnienie powietrza i podaje je do dróg oddechowych przez
specjalną maskę zakładaną na nos. W ten sposób, korzystając z aparatu każdej
nocy, likwiduje się groźne bezdechy i uciążliwe chrapanie. Ponieważ chory lepiej
śpi – nie wybudzają go bezdechy – to również mijają problemy z sennością w ciągu
dnia.

Innym dość spektakularnym zaburzeniem snu, na szczęście nie tak groźnym jak
wyżej opisana choroba, jest somnambulizm, zwany też lunatyzmem. Jest to
zaburzenie snu z grupy parasomni polegające na siadaniu, wstawaniu z łóżka,
rzadziej chodzeniu podczas snu. Ataki somnambulizmu występują najczęściej w
pierwszej połowie nocy podczas snu głębokiego. Jest to częsta przypadłość wśród
dzieci w wieku 4-8 lat. W tej grupie wiekowej częstość tego zaburzenia osiąga
nawet 30 procent. Zaburzenie jest związane z dojrzewaniem układu nerwowego,
podawanie leków jest z reguły niewskazane. U osób dorosłych częstość
somnambulizmu wynosi około 1 proc. Jeśli ataki somnambulizmu nie były obecne w
dzieciństwie, a pojawiły się dopiero w wieku dorosłym, wskazane jest
przeprowadzenie diagnostyki neurologicznej.

Narkolepsja jest zaburzeniem snu o podłożu neurologicznym, charakteryzującym
się nadmierną sennością w ciągu dnia. Może rozpocząć się w każdym wieku i trwać
przez całe życie. Zazwyczaj pierwsze objawy są zauważalne już u nastolatków i
młodych dorosłych, ale mogą pojawić się również w późniejszych latach życia.
Wydaje się, że predyspozycja do zachorowania jest dziedziczna. Cztery
najbardziej charakterystyczne objawy występujące w narkolepsji to: nadmierna
senność w ciągu dnia, która może objawiać się atakami snu w ciągu dnia,
występującymi często niespodziewanie – dla wielu osób są one nie do
przezwyciężenia; może występować również jako utrzymująca się senność przez
dłuższy czas lub jako "mikrosen", polegający na bardzo krótkich okresach snu
wtrąconych w stan czuwania. Drugi objaw to katapleksja polegająca na nagłej
utracie dowolnej kontroli siły mięśniowej, najczęściej wywołanej emocjami,
takimi jak śmiech, zaskoczenie, strach czy gniew. Częściej występuje w stanach
zdenerwowania lub zmęczenia. Napad katapleksji może mieć charakter łagodny w
postaci uczucia osłabienia siły niektórych partii mięśni (np. opadnięcie żuchwy,
opadnięcie głowy, ugięcie kolan, osłabienie siły mięśni kończyn górnych,
niewyraźna mowa), ale może zakończyć się całkowitym upadkiem, imitującym utratę
przytomności, a w rzeczywistości osoba taka podczas upadku ma całkowicie
zachowaną świadomość. Napady kataplektyczne mogą trwać od kilku sekund do pół
godziny. Pozostałe dwa objawy to: halucynacje hipnagogiczne, czyli żywe,
realistyczne, często wywołujące lęk marzenia senne, oraz paraliż przysenny,
czyli przemijająca niemożność poruszenia się. Oba objawy występują podczas
zasypiania lub budzenia się, w czasie gdy mózg jest częściowo w stanie snu, a
częściowo w stanie czuwania.

Narkolepsja wiąże się ściśle ze snem REM, to znaczy częścią snu, w którym
występują marzenia senne.

Narkolepsja jest chorobą neurologiczną. Ostatnie badania pozwoliły poznać
przyczynę leżącą u podłoża choroby. Jest nią brak neuroprzekaźnika, który w
normalnych warunkach występuje w strukturze mózgu zwanej podwzgórzem i
odpowiedzialnej za wytwarzanie hipokretyny – białka istotnego w regulowaniu
rytmu okołodobowego. Problemy natury psychicznej mogą oczywiście wystąpić w
przebiegu choroby i wynikać z braku jej zrozumienia lub trudności z radzeniem
sobie z chorobą. Trudne do zrozumienia przez chorego lub jego otoczenie jest to,
że nad sennością i atakami snu nie można zapanować. Brak akceptacji tego faktu
poważnie wpływa na poczucie własnej wartości pacjenta lub jego relacje z innymi
ludźmi. Poradnictwo medyczne dla osób chorych na narkolepsję i ich rodzin może
złagodzić problemy psychologiczne. Edukacyjne programy społeczne, prowadzone
zwłaszcza w szkołach, wśród personelu służby zdrowia i personelu zajmującego się
pozyskiwaniem pracowników, mogą zmniejszyć pojawianie się wielu innych problemów
lub im przeciwdziałać.

Dotychczas najczęściej w leczeniu nadmiernej senności stosowano leki
stymulujące ośrodkowy układ nerwowy. Poza leczeniem farmakologicznym zaleca się
stosowanie 2 lub 3 drzemek w ciągu dnia, które pomagają kontrolować senność i
utrzymanie stanu czuwania. Pomocne są również odpowie dnia dieta i systematyczne
ćwiczenia fizyczne. Pacjent z narkolepsją powinien pozostawać pod stałą kontrolą
lekarską. Równie ważną rzeczą jest edukacja na temat narkolepsji rodziny,
przyjaciół, nauczycieli i współpracowników pacjenta. Wskazane jest uczestnictwo
w grupach wsparcia dla pacjentów i ich rodzin.

drukuj

Drogi Czytelniku naszego portalu,
każdego dnia – specjalnie dla Ciebie – publikujemy najważniejsze informacje z życia Kościoła i naszej Ojczyzny. Odważnie stajemy w obronie naszej wiary i nauki Kościoła. Jednak bez Twojej pomocy kontynuacja naszej misji będzie coraz trudniejsza. Dlatego prosimy Cię o pomoc.
Od pewnego czasu istnieje możliwość przekazywania online darów serca na Radio Maryja i Tv Trwam – za pomocą kart kredytowych, debetowych i innych elektronicznych form płatniczych. Prosimy o Twoje wsparcie
Redakcja portalu radiomaryja.pl