Audiencja Generalna Ojca Świętego Franciszka 23.10.2019

Drodzy bracia i siostry, dzień dobry!

Księga Dziejów Apostolskich opowiada o tym, że św. Paweł po przemieniającym spotkaniu z Jezusem został przyjęty przez Kościół Jerozolimski za pośrednictwem Barnaby i zaczął głosić Chrystusa. Jednak z powodu wrogości niektórych osób został zmuszony, by przeprowadzić się do rodzinnego miasta – Tarsu, gdzie dołączył do niego Barnaba, aby zaangażować go w długą podróż Słowa Bożego. Łukasz ukazuje nam, że ta podróż zaczyna się w następstwie silnych prześladowań (por. Dz 11,19). Ale zamiast powodować regres ewangelizacji, staje się to szansą na poszerzenie pola, na którym można zasiać dobre ziarno Słowa.

Paweł i Barnaba po raz pierwszy przybywają do Antiochii Syryjskiej, gdzie zatrzymują się przez cały rok, by nauczać i dopomóc wspólnocie w zapuszczeniu korzeni (por. Dz 11, 26). Antiochia staje się w ten sposób centrum energii misyjnej, dzięki głoszeniu, z jakim dwóch ewangelizatorów oddziałuje na serca wierzących, którzy po raz pierwszy nazywani są „chrześcijanami” (por. Dz 11, 26). Poczynając od Antiochii, Paweł i Barnaba, „wysłani przez Ducha Świętego” (Dz 13, 4), przechodzą przez różne miejsca – na Cyprze, a następnie na Półwyspie Anatolijskim – głosząc Chrystusa i przyciągając wielu do wiary. Jest to pierwsza podróż misyjna Pawła, która wyznacza przejście od głoszenia Ewangelii w synagogach diaspory, do głoszenia w najpopularniejszych środowiskach pogańskich. Po powrocie do Antiochii Paweł i Barnaba opowiadają swoim braciom, w jaki sposób Bóg otworzył przed poganami „podwoje wiary” (Dz 14, 27), dokonując „dzieła”, do którego wyznaczył ich Duch Święty.

Z Księgi Dziejów Apostolskich wyłania się natura Kościoła, który nie jest twierdzą, lecz namiotem zdolnym do poszerzenia swojej przestrzeni (por. Iz 54, 2) i zapewnienia dostępu wszystkim. Kościół albo „wychodzi” albo nie jest Kościołem, to „jest Kościołem otwartych drzwi” (Adhort. ap. Evangelii gaudium, 46), „powołany, by był zawsze otwartym domem Ojca. […] tak, aby ktoś, kto pragnie iść za natchnieniem Ducha i zbliża się, szukając Boga, nie spotkał się z chłodem zamkniętych drzwi” (tamże, 47).

Ale ta nowość drzwi otwartych dla pogan wywołuje bardzo żywe kontrowersje. Niektórzy Żydzi twierdzą, że dla zbawienia konieczne jest obrzezanie. Mówią: „Jeżeli się nie poddacie obrzezaniu według zwyczaju Mojżeszowego, nie możecie być zbawieni” (Dz 15, 1). Aby rozstrzygnąć tę kwestię, Paweł i Barnaba konsultują się z radą Apostołów i starszych w Jerozolimie i odbywa się to, co jest uważane za pierwszy sobór w dziejach  Kościoła, sobór czy też zgromadzenie w Jerozolimie, o którym Paweł wspomina w Liście do Galatów (2,1-10).

Poruszona jest bardzo delikatna kwestia teologiczna, duchowa i dyscyplinarna: relacja między wiarą w Chrystusa a przestrzeganiem Prawa Mojżeszowego. Decydujące znaczenie podczas zgromadzenia mają wystąpienia Piotra i Jakuba, „filarów” Kościoła macierzystego (por. Dz 15, 7-21; Ga 2, 9). Piotr zachęca braci, aby nie narzucali nieznośnego jarzma na tych, którzy przylgnęli do Chrystusa, i do uwierzenia, że ktoś jest zbawiony dzięki łasce Pana Jezusa, a nie z jakiegokolwiek innego względu. Podejmując wystąpienie Piotra, Jakub zachęca następnie, by nie narzucać obrzezania poganom, ale prosić ich jedynie o odrzucenie bałwochwalstwa i wszystkich jego przejawów. Ta decyzja, usankcjonowana tak zwanym listem apostolskim posłanym do Antiochii, odzwierciedla także myśl, którą Paweł wyraża w swoich listach: „w Chrystusie Jezusie ani obrzezanie, ani jego brak nie mają żadnego znaczenia”, ale „wiara, która działa przez miłość” (Ga 5, 6) ale „tylko nowe stworzenie” (Ga 6, 15).

Co nam mówi opis zgromadzenia w Jerozolimie? Przedstawia on nam ważne światło na temat sposobów radzenia sobie z różnicami i poszukiwania „prawdy w miłości” (Ef 4, 15). Przypomina nam, że eklezjalna metoda rozwiązywania konfliktów opiera się na dialogu polegającym na uważnym i cierpliwym słuchaniu oraz na rozeznaniu dokonanym w świetle Ducha Świętego. To właśnie Duch pomaga przezwyciężyć zamknięcia oraz napięcia i działa w sercach, aby w prawdzie i w dobru osiągnęły jedność. Ten tekst pomaga nam zrozumieć synodalność.

Prośmy Pana, aby umocnił we wszystkich chrześcijanach, a zwłaszcza w biskupach i prezbiterach pragnienie i odpowiedzialność komunii. Niech nam dopomoże w życiu dialogiem, słuchaniem i spotkaniem z braćmi w wierze oraz z tymi, którzy są daleko, aby zasmakować i ukazać płodność Kościoła, powołanego do bycia „pełną radości matką” wielu dzieci (por. Ps 113 9).

Tłumaczenie: Radio Watykańskie