Autorstwa Pablo Rabiella - Praca własna, 07-06-2007, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2437511

Uroczystość świętych Apostołów Piotra i Pawła; paliusz otrzymał ks. abp Józef Guzdek

W Kościele przypada dziś uroczystość świętych Apostołów Piotra i Pawła. Tego dnia Papież święci i wręcza paliusze nowym arcybiskupom metropolitom. W tym roku w Polsce paliusz otrzymał ks. abp Józef Guzdek.

Obaj Apostołowie – św. Piotr i św. Paweł – byli współzałożycielami gminy chrześcijańskiej w Rzymie. Obaj w tym mieście oddali swoje życie za Chrystusa, ich relikwie i sanktuaria są w Wiecznym Mieście.

W Ewangelii według św. Mateusza Jezus nadał Piotrowi przydomek Kefas — „Opoka”. Oświadczył, że „na tej Opoce” zbuduje swój Kościół, którego „bramy piekła nie przemogą”. Powierzył mu wówczas także władzę kluczy do „królestwa niebieskiego”, mówiąc, że „cokolwiek zwiąże na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiąże na ziemi, będzie rozwiązane w niebie”.

Według podania św. Piotr poniósł śmierć męczeńską na wzgórzu watykańskim. Miał być ukrzyżowany – według świadectwa Orygenesa – głową w dół na własną prośbę, gdyż czuł się niegodnym umierać na krzyżu jak Chrystus. Cesarz Konstantyn Wielki wystawił ku czci św. Piotra nad jego grobem bazylikę. Obecna bazylika Św. Piotra w Rzymie pochodzi z wieku XVI-XVII. Zbudowana została w latach 1506-1629.

Z kolei św. Paweł (Szaweł) rozpoczął głoszenie Chrystusa po swoim chrzcie. Po soborze apostolskim w latach 49-50 r. rozpoczął swoje cztery wielkie podróże, przemierzając obszary Syrii, Małej Azji, Grecji, Macedonii, Italii i prawdopodobnie Hiszpanii, zakładając gminy chrześcijańskie i wyznaczając w nich swoich zastępców. Śmierć męczeńską poniósł ok. 67 roku. Nie jest znany dzień jego śmierci, a jedynie miejsce – Aquae Silviae za Bramą Ostyjską w Rzymie.

„Jego ciało złożono najpierw w posiadłości św. Lucyny przy drodze Ostyjskiej. W roku 284, za czasów prześladowania wznieconego przez cesarza Waleriana, przeniesiono relikwie Apostoła do katakumb zwanych dzisiaj katakumbami św. Sebastiana przy Drodze Appijskiej” – czytamy w Liturgii Godzin.

Paweł jest autorem 13 listów do gmin chrześcijańskich, włączonych do ksiąg Nowego Testamentu.

W roku 258 święto obu Apostołów obchodzono 29 czerwca zarówno na Zachodzie, jak i Wschodzie, co wskazywałoby na powszechne przekonanie, że był to dzień ich śmierci. Podczas prześladowań za cesarza Waleriana w celu schowania i uchronienia przed zniszczeniem relikwii szczątki obu Apostołów 29 czerwca przeniesiono do katakumb Kaliksta.

Formularz uroczystości znalazł się w rzymskich księgach liturgicznych wcześniej niż uroczystość Bożego Narodzenia. W czwartym stuleciu odprawiano w tym dniu w Rzymie trzy Msze święte: w bazylice św. Piotra na Watykanie, w bazylice św. Pawła za Murami i w katakumbach św. Sebastiana.

Między IV a VI wiekiem pojawiła się w Kościele praktyka nakładania paliuszy nowym metropolitom. Zgodnie z IV Soborem Konstantynopolitańskim zwołanym na przełomie 869-870 roku, każdy patriarcha otrzymał prawo ustanawiania metropolitów. Potwierdzeniem tej godności był paliusz. W roku 877 papież Jan VIII zarządził, że metropolici powinni starać się uzyskać u Papieża paliusze, bo w przeciwnym razie stracą prawo do wyświęcania biskupów.

Od stycznia 2015 r. decyzją papieża Franciszka paliusz wręczony arcybiskupowi metropolicie w Watykanie nakładany jest na niego w jego własnej archidiecezji przez nuncjusza apostolskiego.

Papież Franciszek wręczył dziś paliusze 44 nowym metropolitom. Wśród nich był ks. abp Józef Guzdek, metropolita białostocki, który 3 września 2021 r. objął kanonicznie archidiecezję, a 4 września odbyły się jego ingres do katedry białostockiej.

Obrzęd nałożenia paliusza wskazuje na specjalną więź arcybiskupów metropolitów z następcą św. Piotra, a w konsekwencji z samym Piotrem.

„Metropolici są zatem powołani, aby być głównymi budowniczymi jedności Kościoła, która wyraża się w wyznawaniu tej samej wiary i w braterskiej miłości” – powiedział papież Jan Paweł II w czasie audiencji generalnej 30 czerwca 1999 r.

Wyjaśnił, że „biel wełny paliusza jest symbolem niewinności, a sześć krzyży ma oznaczać codzienną wierność Chrystusowi, która — jeśli to konieczne — nie cofa się nawet przed męczeństwem”.

„Kto przywdziewa paliusz, winien zatem żyć w szczególnej i nieustannej komunii z Chrystusem, której cechą jest czystość intencji i czynów oraz ofiarna służba i świadectwo” – zaznaczył papież Jan Paweł II.

Z uroczystością świętych Apostołów Piotra i Pawła wiąże się także świętopietrze, czyli ofiara na rzecz Stolicy Apostolskiej.

W Kościele w Polsce odbywa się w ostatnią niedzielę czerwca, czyli w okolicach obchodów uroczystość świętych Apostołów Piotra i Pawła. Ma ono charakter dobrowolny. Środki zbierane są w ramach niedzielnej „tacy” lub do osobnych puszek ustawionych w kościołach w niedzielę lub w sobotę poprzedzającą daną niedzielę.

W średniowieczu była to opłata na rzecz papiestwa uiszczana przez kraje uznające jego zwierzchnictwo lenne. W Polsce było płacone w związku z oddaniem przez Mieszka I państwa pod papieską opiekę. Świadectwem tego jest dokument w języku łacińskim (Dagome iudex). Papież Leon X (sprawujący władzę w latach 1513–1521), na prośbę króla Zygmunta I – zgodził się, aby świętopietrze z polskich ziem w całości przekazywać na twierdzę podolską, która była symbolicznym przedmurzem chrześcijaństwa przed najazdem imperium otomańskiego. W związku z ciągłym zagrożeniem tureckim przywilej był co dziesięć lat ponawiany przez kolejnych papieży. Z czasem Stolica Apostolska zaniechała pobierania od Polski jakichkolwiek opłat.

PAP/TV Trwam News

drukuj