Zmarł gen. Jan Podhorski „Zygzak” – żołnierz NSZ i Armii Krajowej

Zmarł gen. Jan Henryk Podhorski, ps. Zygzak, Marciniak. Był żołnierzem Narodowych Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, uczestnikiem Powstania Warszawskiego, działaczem konspiracyjnym, generałem brygady WP w stanie spoczynku. W czerwcu tego roku skończyłby 102 lata.

Na Wieczną Wartę odszedł w wieku 102 lat gen. Jan Podhorski, obrońca Ojczyzny w 1939, Żołnierz NSZ i AK,Powstaniec Warszawski,uczestnik konspiracji antykomunistycznej,więzień komunistycznych kazamatów. Człowiek wielkiej prawości i dobroci!
Wieczny odpoczynek racz mu dać Panie. pic.twitter.com/JBBVX4vqw3

— Jan Kasprzyk (@JanKasprzyk) January 4, 2023

Jan Henryk Podhorski, „Zygzak”, „Marciniak”, urodził się 21 czerwca 1921 roku w Budzyniu w powiecie chodzieskim w Wielkopolsce. Był polskim działaczem konspiracyjnym, generałem brygady Wojska Polskiego w stanie spoczynku; ochotnikiem w batalionie Obrony Narodowej w kampanii wrześniowej, w czasie II wojny światowej żołnierzem Związku Jaszczurczego, Narodowych Sił Zbrojnych oraz Armii Krajowej. Podhorski był także uczestnikiem Powstania Warszawskiego, Żołnierzem Wyklętym, działaczem powojennej konspiracji antykomunistycznej, inwigilowanym oraz represjonowanym i więzionym przez władze PRL.

Jan Podhorski urodził się w patriotycznej rodzinie. Jego ojciec Maksymilian był powstańcem wielkopolskim odznaczonym Krzyżem Walecznych. Matka, Magdalena z domu Marciniak, pochodziła z rodziny włościańskiej. W 1927 roku rodzina zamieszkała w Rakoniewicach w powiecie wolsztyńskim. Tam Jan ukończył szkołę powszechną, był harcerzem w Drużynie im. Tadeusza Kościuszki. Gimnazjum ukończył w Wolsztynie.

Od 24 sierpnia 1939 roku był ochotnikiem batalionu Obrony Narodowej „Opalenica”. 12 września 1939 roku walczył pod Sompolnem, a pod Sannikami dostał się do niewoli. Po kilku miesiącach wrócił do Rakoniewic, aresztowany przez gestapo, torturowany, uciekł do Koźmina Wlkp.

W styczniu 1940 roku współzakładał (pod pseudonimem Marciniak) harcerską organizację konspiracyjną „Orły”, która wydawała podziemne pismo pod tym samym tytułem. W kwietniu 1942 roku przedostał się do Generalnego Gubernatorstwa. Tam przystąpił do Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy. Po scaleniu organizacji, już jako żołnierz Narodowych Sił Zbrojnych działał w Grójcu. Kontynuował tajną naukę z zakresu szkoły średniej, ukończył konspiracyjną szkołę wojskową.

Po wybuchu powstania warszawskiego Jan Podhorski walczył w pułku NSZ im. gen. Władysława Sikorskiego, następnie w 2. Kompanii Batalionu Armii Krajowej „Miłosz” śródmiejskiej Grupy „Radwan”. 23 sierpnia 1944 r. jako dowódca grupy szturmowej uczestniczył w zdobyciu Komendy Policji i Kościoła Św. Krzyża. Po zakończeniu powstania, w stopniu podporucznika, był więziony w Stalagu IV B w Muehlbergu nad Łabą.

Po wojnie wrócił do Poznania, podjął studia (leśnictwo). Współtworzył organizację konspiracyjną „Młodzież Wszechpolska”. W maju 1946 roku w proteście wobec wydarzeń w Krakowie zainicjował wybuch strajku w Poznaniu, w którym żądano uwolnienia studentów aresztowanych 3 maja w Krakowie. Bezpieka aresztowała go w grudniu 1946 roku, a Wojskowy Sąd Rejonowy w Poznaniu skazał na 7 lat więzienia. Karę odsiadywał we Wronkach.

W PRL był prześladowany przez służby bezpieczeństwa aż do lat osiemdziesiątych ub. wieku. W latach 1993-2013 był prezesem Okręgu „Wielkopolska” Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych w Poznaniu, następnie prezesem Rady Naczelnej Związku Żołnierzy NSZ, członkiem Wielkopolskiej Wojewódzkiej Rady Kombatanckiej przy Wojewodzie Wielkopolskim.

W lutym 2016 roku został awansowany do stopnia generała brygady WP.

Został odznaczony m.in.: Krzyżem Komandorskim OOP, Krzyżem Walecznych, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem Armii Krajowej, Medalem „Za udział w wojnie obronnej 1939”, Medalem „Pro Memoria”, Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości, Medalem „Pro Bono Poloniae”.

PAP