W Warszawie zainaugurowano działalność Międzynarodowego Komitetu Grupy Ładosia

Celem Grupy Ładosia było uratowanie jak największej liczby ludzi przed Zagładą. Wielu ocalało dzięki jej działalności – powiedział Sebastian Ładoś podczas wtorkowej inauguracji działalności Międzynarodowego Komitetu Grupy Ładosia.

Zobacz inaugurację Międzynarodowego Komitetu Grupy Ładosia! ✅ https://t.co/ujI2yuNd3E pic.twitter.com/u07T0nNs59

— Instytut Pileckiego (@InstPileckiego) October 19, 2021

„Historia grupy Aleksandra Ładosia jest niezwykła z wielu powodów. To historia ludzi walczących z piórem w ręku. Jej działalność można podsumować jako jeden wielki, moralny sprzeciw wobec Zagłady i ideologii, która do niej prowadziła” – powiedział Sebastian Ładoś podczas konferencji prasowej zorganizowanej przez Instytut Pileckiego.

Sędzia Sebastian Ładoś jest stryjecznym prawnukiem Aleksandra Ładosia, polskiego dyplomaty ratującego Żydów w czasie swojej służby w ambasadzie Polski w Szwajcarii. Podkreślił, że Międzynarodowy Komitet Grupy Ładosia powstał w celu koordynowania ustanowionego przez Sejm Roku Grupy Ładosia 2021, ale zamierza kontynuować swoją działalność i upowszechniać wiedzę na temat działań polskich dyplomatów w czasie II wojny światowej. Sebastian Ładoś podkreślił, że po „osiemdziesięciu latach idea Grupy Ładosia ponownie łączy”.

Powołanie Komitetu Grupy Ładosia jest możliwe dzięki trwającym od kilku lat poszukiwaniom dokumentów dotyczących „paszportów życia” wydawanych przez grupę. Monika Maniewska z Instytutu Pileckiego przypomniała, że w tym czasie udało się oszacować liczbę uratowanych dzięki paszportom państw Ameryki Środkowej i Południowej na około 8-10 tysięcy osób.

„Gdy zaczynaliśmy naszą pracę zakładaliśmy, że liczba uratowanych sięgnie kilkuset osób. Dotarcie do kolejnych archiwów zmieniło te szacunki” – podkreśliła.

Jej zdaniem powołanie Międzynarodowego Komitetu Grupy Ładosia pozwoli na zintensyfikowanie współpracy z różnymi organizacjami zajmującymi się dziejami Holocaustu, tak aby „mogły poznać tę historię, ponieważ jest to historia warta opowiadania”.

Wieloletni pracownik Instytutu Jad Vashem, badacz historii polskich dyplomatów, prof. Mordecai Paldiel powiedział, że popularyzacja postaci Ładosia i jego kolegów ma na celu pokazanie „dobrej historii w ramach Holokaustu, wskazanie tych, którzy ratowali Żydów”. Przypomniał, że największą grupę wśród wyróżnionych tytułem Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata stanowią Polacy, a „szczególne miejsce wśród nich zajmują członkowie Grupy Ładosia, ponieważ ich grupa świadczyła pomoc w masowej skali. Opowieść o nich musi się stać częścią historii Holokaustu”. W jego opinii jest to opowieść tym bardziej wyjątkowa, ponieważ polscy dyplomaci skutecznie współpracowali z organizacjami żydowskimi i wraz z nimi próbowali zaapelować do państw alianckich o przeciwdziałanie zbrodni Holo. Prof. Paldiel stwierdził, że postać Aleksandra Ładosia powinna znaleźć się w izraelskich podręcznikach do historii.

Konferencja prasowa poświęcona działalności Komitetu została zorganizowana przy okazji trzydniowej konferencji naukowej pod patronatem Instytutu Pileckiego „Decyzja: ratować ludzi. Dyplomaci i akcje pomocowe podczas Holokaustu”, która odbywa się w Warszawie w dniach 19-21 października. Wystąpienia i dyskusje można śledzić na profilu Instytutu Pileckiego w portalu Facebook. [zobacz]

Członkami Komitetu zostali zarówno potomkowie polskich dyplomatów, jak i rozsiani po całym świecie uratowani z Zagłady: Heidi Fishman, Chana i Aron Colthof, Uri Strauss, reprezentanci środowisk żydowskich w Polsce i na świecie, rabin Michael Schudrich, członkowie Światowego Kongresu Żydów i Kongresu Żydów Amerykańskich, a także badacze i odkrywcy historii Grupy Ładosia – Jeffrey K. Cymbler, Markus Blechner, Monika Maniewska i dr Mordechaj Paldiel.

Do Komitetu przyłączyli się także reprezentanci polskich instytucji: dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau Piotr Cywiński, dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego Monika Krawczyk, dyrektor Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych Sławomir Dębski, dyrektor Instytutu Pileckiego Wojciech Kozłowski oraz polscy politycy wszystkich ugrupowań – inicjatorzy powołania Roku Grupy Ładosia przez polski Sejm.

Według historyków Grupa Ładosia, skupiona wokół polskiego poselstwa w Bernie siatka polskich dyplomatów i żydowskich działaczy, mogła wydać nielegalne paszporty państw latynoamerykańskich dla nawet 8-10 tys. uciekających z Europy przed Niemcami Żydów – wielu z nich uratowało dzięki temu życie.

Rok 2021 został ustanowiony przez Sejm RP Rokiem Grupy Ładosia. W uchwale zaznaczono też, że Grupa Ładosia ratowała Żydów bez względu na ich obywatelstwo.

„O głębokim humanitaryzmie tej akcji świadczy fakt, że wśród ocalonych zidentyfikowanych z imienia i nazwiska było około 3000 obywateli przedwojennych Niemiec. Jest to bezprecedensowy w historii przypadek ratowania podczas trwającej wojny obywateli najezdniczego państwa przed ich własnymi władzami i stworzoną przez nie machiną zagłady” – głosi uchwała przyjęta przez Sejm.

PAP