Raport o prześladowaniach chrześcijan w Indiach

Inicjatywa Budowania Pokoju w obliczu coraz częściej dokonywanych wobec chrześcijan pogwałceń praw człowieka

Komisja CBCI (Konferencja Katolickich Biskupów Indii) ds. Sprawiedliwości, Pokoju i Rozwoju (JPD) razem z Komisją SC/ST złożyła czterodniową wizytę w stanie Orisa, gdzie w wyniku antychrześcijańskich aktów przemocy śmierć poniosło około 40 osób, zdewastowanych zostało około 50 kościołów, a ponad 4000 domów należących do chrześcijan – zniszczonych. Ojciec Nithiya, sekretarz Komisji JPD, o. Cosmon, sekretarz Komisji SC/ST, oraz p. Anthony z Hotline Delhi w dniach 20-23 września odwiedzili niektóre części stanu Orisa. Tydzień wcześniej inna grupa aktywistów broniących praw człowieka rozpoczęła misję mającą na celu ustalenie dotychczasowych faktów. Ich odkrycia (raport Vincenta Manoharana, NCDHR) zostały dołączone do raportu. Obok Orisy przemoc wymierzona w chrześcijaństwo rozprzestrzeniła się w tym tygodniu również w wielu innych częściach kraju. Oto skrótowy raport owych pogwałceń, koncentrujący się głównie na stanie Orisa.


Antychrześcijańska przemoc w Indiach

1. Karnataka: Odnotowano 4 ataki na kościoły, a fala zniszczenia rozprzestrzenia się na inne stany. 21 września kościół pw. Najświętszego Imienia Jezus w Bangalore został zaatakowany przez wandali, a statua Maryi Dziewicy obrzucona kamieniami. Dzień wcześniej, 20 września, również w Bangalore, został splądrowany kościół pw. św. Jakuba. Wandale sprofanowali Eucharystię, a także zniszczyli wyposażenie. W kościele w Siddapura (w dystrykcie Kodagu) wybito okna. Podejrzani hinduscy radykałowie w nocy 21 września weszli do kościoła w Marianna Palya, w północnowschodniej części Bangalore, i zdemolowali go. Włamali się przez tylne drzwi. W kolejnym kościele, w Rajarajeshwari Nagar, rankiem 22 września wskutek obrzucenia kamieniami została zniszczona figura Maryi Dziewicy.

2. Kerala: Dwa najstarsze kościoły w Indiach zostały zdemolowane 21 września. W kościele pw. św. Protazego i Gerwazego zniszczeniu uległa m.in. siedemnastowieczna figura Chrystusa, która została roztrzaskana i strącona z cokołu. Kościół należał do wiernych obrządku syromalabarskiego. Pobliska katedra, należąca do jakobitów, Mar Sabore Aforth Church, została zniszczona; wybito w niej okna, a niektóre relikwie św. Pawła Mar Athanasiusa zostały zniszczone. Kościół jakobitów został zbudowany w 825 roku.

3. Uttar Pradesh: Katolicki ksiądz o. Samuel Francis (55), powszechnie znany jako Sadhu Astaya, kapłan z diecezji Meerut oraz założyciel i dyrektor Samarpanalaya Ashram, został zamordowany przez nieznanych sprawców w Dehra Dun. Ciało o. Samuela ze skrępowanymi rękami i nogami oraz twarzą skierowaną do ziemi znaleziono w poniedziałek rano na podłodze kaplicy aśramu w Chota Rampur, 25 km od Dehra Dun. W kuchni aśramu została zamordowana pomocnica.

4. Madhya Pradesh: Hinduscy ekstremiści z grupy zwanej Dharm Raksha Sena podłożyli ogień pod kościół katedralny pw. św. Piotra i Pawła w Jabalpur. Do incydentu doszło 18 września 2008 r., tuż po spaleniu kościołów w dystrykcie Ratlam oraz dystrykcie Indore, co miało miejsce na przestrzeni dwóch tygodni. Policja fałszywie wskazała na chrześcijan jako współwinnych w obydwu sprawach. Heretycy spalili ołtarz, sanktuarium, Biblię Świętą, Krzyż Święty, statuę św. Piotra i Pawła oraz wiele innych cennych przedmiotów w kościele.


Eksterminacja chrześcijan w stanie Orisa

Tysiące chrześcijan zostało zaatakowanych w Orisie. Pozostawiono ich bez dachu nad głową, ich domy zostały splądrowane, ograbione i spalone, zniszczono nawet kościoły i sierocińce. Szczegóły zniszczeń i mordów w Orisie trudno przedstawić w konkretnych liczbach, ponieważ pozostają dla nas niedostępne, odkąd zabroniono nam wstępu na ogarnięte zamieszkami obszary.

Zniszczone domy – 4009

Zdemolowane kościoły

i instytucje – 96

Zniszczone miejsca zamieszkania

księży i zakonnic,

centra szkoleniowe – 14

Zamordowani/spaleni żywcem – 38

Rozmieszczeni w obozach

dla uchodźców – 22 236

Rozmieszczeni w lasach

oraz innych miejscach – 40 000+

Rząd stanowy ogłosił, że sytuacja jest pod kontrolą. W rzeczywistości jednak osoby spoza Orisy niewiele wiedzą o sytuacji na terytorium stanu. Przyczyną tego jest dobrze zaplanowana strategia „bojkotowania inaczej”, czyli chrześcijanie są permanentnie i na wszelakie sposoby celem ataków. Grupy hinduistów zaplanowały całkowitą eksterminację chrześcijan w Orisie.


Orisa dzisiaj

– Grupy hinduskich fundamentalistów Vishwa Hindu Parishad (VHP) oraz Bajrang Dal (BD) zmuszają wszystkich chrześcijan, w szczególności z dystryktu Kadmahal, do przejścia na hinduizm. Nie chodzi tylko o działania polityczne, lecz o dobrze zaplanowaną strategię zgładzenia chrześcijan. Kierują się przy tym szczegółowymi wytycznymi.

– Wyznający chrześcijaństwo Dalici [osoby należące do najniższych kast lub znajdujące się poza kastami – red.] i Tryballowie są siłą zmuszani do przejścia na hinduizm. Grupy fundamentalistów ogłaszają w wybranych wioskach daty, w których przewidziały konwersję na hinduizm.

– Zamieszkujący w danej wsi chrześcijanie otrzymują nakaz poinformowania pozostałej części rodziny, aby tego dnia powrócili do domów, niezależnie od tego, gdzie się znajdują.

– Są proszeni, aby przeszli na hinduizm. Prosi się ich, aby podpisali dokument, że czynią to dobrowolnie. Jeżeli nie wyrażają zgody, są torturowani i zabijani.

– Jeżeli zgodzą się przejść na hinduizm, są zobowiązani do zapłacenia 1000-1500 rupii grzywny.

– Na znak, że stali się hindusami, każe się im niszczyć chrześcijańskie posągi, włamywać do kościołów, a nawet zabijać chrześcijan, którzy odmawiają zmiany wyznania.

– Jeżeli nie wracają, informuje się hinduskich sąsiadów, że domy i ziemia należą do hindusów. Wszystkie ich dobra są rabowane, palone i niszczone.

– Jeżeli chrześcijanie nie zamierzają zmienić wiary na hinduizm, uciekają do lasów, gdzie pozostają w obozach dla uchodźców. W 17 obozach przebywa obecnie około 23 tys. osób. Urzędnikom państwowym i pojedynczym osobom nie wolno wchodzić na teren tych obozów w celu udzielenia pomocy. Dozwolona jest jedynie opieka medyczna. Ludzie ci są uważnie obserwowani.

– VHP i BD w szczególności polują na księży, pastorów i zakonnice oraz ich rodziny – zabijają wszystkich.

– Grupy te używają broni miejscowej produkcji, siekier, bagnetów, łuków, strzał, łomów i innych. Ciała ofiar były rąbane, ludzie – paleni żywcem, grzebani żywcem, kobiety zbiorowo gwałcone. Ciała martwych chrześcijan można znaleźć na polach, przy drogach oraz w innych miejscach.

– Grabieże, podpalenia i demolowanie trwają. Siły porządkowe znajdują się głównie w miastach, przy głównych drogach i nie zapuszczają się w głąb stanu. To właśnie tam heretycy bezkarnie dopuszczają się wszelkich możliwych zbrodni.


Orisa – tło

– Orisa jest stanem złożonym z 30 dystryktów, liczy 40 mln ludności, z czego 17 proc. stanowią społeczności Dalitów, natomiast 23 proc. – Tryballów. Stan ten zamieszkuje około 900 tys. chrześcijan, wywodzących się głównie ze społeczności Dalitów i Tryballów.

– W dystrykcie Kadmahal mieszka około 1,2 mln Dalitów i Tryballów wyznania chrześcijańskiego.

– Wśród głównych podsekt między Dalitami i Tryballami znajdują się odpowiednio Panosi i Khandowie.

– Chrześcijanie zaznaczyli tu swoją obecność przez ostatnie 200 lat i ten dystrykt posiada ich największy odsetek.

– Kościół katolicki i jego instytucje są o wiele liczniejsze niż protestanckie.

– Niebędący Dalitami hinduscy posiadacze ziemi nie otrzymują wystarczających rąk do pracy na polach oraz wykonywania brudnych prac, jako że wielu robotników zdobyło wykształcenie i wzmocniło swoją siłę ekonomiczną dzięki kontaktom z chrześcijaństwem. Dlatego zaczęli wspierać siły hinduskich fundamentalistów organizujących hindusów, w szczególności hinduskich Dalitów i Tryballów, przeciwko chrześcijańskim Dalitom i Tryballom.


Fundamentalizm

– Mówi się, że VHP posiada w swoich szeregach więcej niż sto tysięcy osób wyszkolonych pod względem ideologii RSS oraz strategii.

– W 1999 r. w stanie Orisa brutalnie zamordowano chrześcijańskiego misjonarza Grahama Stainesa, a w 2005 r. księdza Ardullosa. Chrześcijańskie instytucje stały się celem ataków, a chrześcijańscy duchowni, ich pracownicy oraz wyznawcy Chrystusa – ofiarami terroru.

– Hinduscy Dalitowie i Tryballowie pod względem społecznym i ekonomicznym są daleko w tyle za chrześcijańskimi Dalitami i Tryballami, dlatego też łatwo było wyznawcom Brahmy wciągnąć ich do swojej społeczności.

– Wszystko wskazuje na to, że jest to społeczna przemoc oparta o wymiar religijny, o podłożu konfliktu kastowego. Hinduscy nie-Dalitowie nie byli w stanie zaakceptować społecznego i ekonomicznego wzrostu Dalitów i rdzennej ludności (adivasis), którzy również mogą poważnie utrudnić polityczne rokowania.


Ataki

– Akty przemocy zainicjowali ludzie spoza dystryktu razem z lokalnymi sprawcami. Działali według ustalonego planu.

– Hinduska społeczność niedalicka zapewniała zaopatrzenie w paliwo: naftę i olej napędowy oraz benzynę, do podpalania posiadłości.

– Tłum zaopatrzono w broń lokalnej produkcji.

– Na czele ataków stali nacjonalistyczni przywódcy VHP, którzy monitorowali też akty przemocy.

– Zainicjowano grabieże na szeroką skalę, wszystkie posiadłości zostały zniszczone i ograbione przez tłum.

– Ci, którzy zdecydowali się na pozostanie w domach, w szczególności zaś kobiety i dzieci, byli poddawani najgorszym torturom.

– Ci, którzy sprzeciwiali się tym aktom przemocy, byli albo zabijani, albo okaleczani.

– Zdarzały się przypadki, że ludzie byli krojeni na trzy części, linczowani za pomocą ciężkich kamieni i grzebani żywcem.

– Ksiądz i zakonnica zostali rozebrani do naga i poniżeni w niedający się opisać sposób. Zostali pobici i oblani naftą. Tłum wciągnął zakonnicę do korytarza pobliskiej świątyni, gdzie została zgwałcona.

– Tłum zaatakował również tych, którzy udzielili schronienia chrześcijańskim Dalitom i Tryballom.

– Policja przyglądała się wszystkiemu bezczynnie. Kiedy się zbliżyli, powiedzieli, że nie mają żadnych rozkazów, i przekonali ich, aby uciekali, ratując życie.


Straty

– Wielu, ratując życie, uciekło do lasów. Cała rodzina była szatkowana na kawałki, jeżeli nie wiedziała, kto uciekł, dokąd i w którym kierunku.

– Administracja stanowa nie podjęła żadnych środków w celu zapewnienia bezpieczeństwa życia i własności chrześcijanom wywodzącym się z Dalitów i Tryballów.

– Nawet teraz, po 4 tygodniach, nie zapewniono kościołom żadnej ochrony, podobnie zresztą jak posiadanemu przez chrześcijańskich Dalitów i Tryballów mieniu. Pozwala się na atakowanie świątyń przez siły hinduskich fundamentalistów.

– Świeckie organizacje społeczne oraz urzędnicy państwowi, którzy aktywnie działali po ostatnim Bożym Narodzeniu (2007), zostali zidentyfikowani, ich biura i domy zostały zdemolowane i spalone, wszystkie zaś dokumenty, materiały i artykuły – przeszukane i zagrabione.

– Spalono wszystkie pojazdy cztero- i dwukołowe, w tym również rowery.

– Posągi Jezusa oraz innych postaci religijnych były osmalane i rozbijane na kawałki. Palono Biblie. Łamano krzyże.

– Sprawców nie aresztowano. Policja natomiast odmówiła przyjęcia skargi od miejscowych, którzy byli świadkami tych aktów przemocy. Albo ich ścigano, albo straszono fałszywymi oskarżeniami.

– Administracja stanowa nie dopuściła, aby osoby spoza dystryktu wkroczyły w jego obręb, pod pretekstem, że rośnie w nim napięcie. Jednakże zezwolono nacjonalistycznym przywódcom VHP włóczyć się po dystrykcie z pełną obstawą i eskortą.


Obozy dla uciekinierów

– Obozy dla uciekinierów zostały założone w 18 miejscach, aby pomieścić 26 tys. prześladowanych chrześcijan – Dalitów i Tryballów.

– Namioty rozbito na zamkniętych obszarach pozbawionych podstawowych urządzeń sanitarnych.

– Jeżeli pada deszcz, wszystkie namioty przeciekają, natomiast ludzie nie są w stanie w nich przebywać. Nie zapewniono im żadnych koców ani derek.

– Opieka medyczna jest niewystarczająca. Panują malaria i salmonelloza.

– Najbardziej dotknięte są kobiety i dzieci, gdyż nie podaje się im żadnego mleka, a ciężarnym nie zapewnia odpowiedniej opieki.

– Brakuje wody do picia, a tę, która jest, przechowuje się w niehigieniczny sposób.

– Toalety są umieszczone w nieodpowiednich miejscach i źle urządzone.

– Przez cały czas dostarcza się jedynie ryż i soczewicę. Ludzie wychodzą, żeby zdobyć żywność. Czekają na nią w długiej kolejce.

– Obozy dla uciekinierów były chronione przez policję, która stacjonowała w szkole i szeregowych budynkach, ale ludziom nakazano pozostać w rozbitych na ziemi namiotach.


Wymuszone przejście na hinduizm

– Ludzie, którzy udali się do swoich wiosek w celu rozeznania sytuacji, zostali zmuszeni przez hinduskie siły do zmiany wyznania poprzez umieszczenie na czole tilaki oraz wypicie krowiego łajna zmieszanego z wodą, aby oczyścić się po tym, jak przyjęli obcą religię. Następnie kazano im zdemolować kościół, do którego uczęszczali na nabożeństwa, lub umieścić tam hinduistyczne figurki. Jakikolwiek sprzeciw lub zaprzeczenie był równoznaczny z utratą życia lub poważnym atakiem. To samo spotykało tych, którzy powrócili z lasów.

– Jako że warunki panujące w obozach nie sprzyjają bezpiecznemu życiu, ludzie powoli odchodzą i starają się przedostać do pobliskich miast lub domów swoich krewnych. Rząd jednak twierdzi, że ludzie powracają do swoich wiosek, w miarę jak powraca normalność.

– Rząd twierdzi, że z 26 tys. mieszkańców 17 tys. pozostało w 18 obozach. Rzeczywistość jest jednak taka, że ludzie nie udają się do swoich wiosek, jako że nie posiadają już swoich domów, a także ze względu na obawy przed agresją tłumu.

– Sprawcy mogą się wszędzie swobodnie poruszać i rabować, co im się żywnie podoba. Media nie odnotowują w ogóle ich działalności. Innym nie wolno tu wchodzić. Stąd nie ma ani wzmianki, ani dowodu na dokonywane naruszenie praw człowieka.


Dokumentalne dowody

– Dzieci w wieku szkolnym oraz studenci college’ów, zarówno chłopcy, jak i dziewczynki, są w rozpaczy – w czasie, gdy przebywali w obozie lub w lasach, ich książki zostały doszczętnie spalone.

– Ich dokumenty, jak kartki żywnościowe oraz inne certyfikaty, które otrzymali od rządu, zostały spalone.

– Wiele z nich nadal przeżywa traumę. Straciły zaufanie i nadzieję, niektóre z nich nadal nie są w stanie wyjść z szoku po tym, jak zobaczyły uzbrojonych ludzi ze strzelbami, bagnetami, nożami, którzy na ich oczach mordowali.

– Kiedy dzieci zaczęły rozmawiać, z ich oczu popłynęły łzy. Były oszołomione, widząc, jak ich sąsiedzi zmieniają się w morderców i podżegaczy.

– Młode dziewczyny i ich rodzice żyją w obawie, że w każdej chwili może im się coś przydarzyć. Ciężko jest patrzeć na ich rozpacz.

– Media są całkowicie stronnicze, nie pełnią swojej rzeczywistej roli polegającej na bezstronnym, transparentnym i bezpretensjonalnym przekazie.

– Sprawcy nie zostali odpowiedn io sklasyfikowani, aresztowani i postawieni przed wymiarem sprawiedliwości.

– Osobom, które utraciły członków rodziny, a których własność została zniszczona, spalona i rozkradziona, nie wypłacono żadnych odszkodowań.

– Nie ogłoszono żadnego pakietu rehabilitacyjnego, aby przywrócić pokój i podjąć normalne życie.

– Miały zostać utworzone komisje pokojowe, lecz żadna z nich nie funkcjonuje.

– W wielu wioskach przewodniczący Rady Pięciu (Panczajat) doprowadzili do ataków na swoich własnych ludzi – chrześcijan z Dalitów i Tryballów. Nie obronili ofiar i nie udzielili im schronienia, zamiast tego stali się oprawcami.


Dwa rodzaje odpowiedzi

Obecnie, w momencie wielkich strat w życiu ludzi, ich godności oraz własności, dwa typy odpowiedzi są kluczowe. A mianowicie:

1. Opieka społeczna i środki zaradcze: Podstawowe prawo do pełnowartościowego wyżywienia, rehabilitacji i zakwaterowania, odzienia, specjalnej opieki dla kobiet i dzieci, edukacji i zatrudnienia.

2. Społeczna adwokatura, budowanie pokoju i upoważnienie: Konieczne jest budowanie nadziei na przyszłość, pomoc w przygotowaniu się na każdą ewentualność, trenowanie ludzi w negocjacjach, dialogu i współpracy, aby byli w stanie żyć razem (sieci SC/ST, międzywyznaniowe spotkania, międzyreligijne spotkania, świadomość społeczna, świadomość prawna etc.).

Podczas gdy poszczególne grupy zaangażowane są w opiekę społeczną i wprowadzanie środków zaradczych, komisja JPD koncentruje się na kwestiach rzecznictwa społecznego i budowaniu pokoju.

Działania podjęte dotychczas przez komisję JPD w Orisie

1. Komisja JPD kontaktuje się z licznymi partnerami w Orisie w celu zgromadzenia informacji na temat przypadków pogwałcenia praw człowieka, utraty osób i mienia. Jako że większość tych wiadomości pozostaje nieobecna w mediach, są one regularnie przesyłane do wszystkich biskupów i zainteresowanych narodowych i międzynarodowych sieci informacyjnych do dalszego rozpowszechniania.

2. Sformułowano specjalny, pilny apel, który wysłano do sieci Hotline Asia w celu zorganizowania kampanii podpisów, faksów i wiadomości mailowych, wysyłanych do prezydenta, premiera oraz szefa lokalnych władz Orisy, a także do innych polityków, których ta kwestia dotyczy.

3. Zasiadający w komisji ks. bp Yvon Ambroise wysłał specjalny list do Papieskiej Komisji „Iustitia et Pax”, z zapytaniem w sprawie prześladowań chrześcijan do przewodniczącego kardynała Martino, aby rozesłał to do wszystkich Komisji JP Konferencji Episkopatu, by te z kolei wystosowały pisma do władz Indii, jak również do rezydującej w ich krajach indyjskiej kadry dyplomatycznej.

4. Sekretarz o. Nithiya podniósł tę kwestię i zaprezentował na Międzynarodowym Forum Franciszkańskim w postaci oświadczenia wygłoszonego również na forum Rady Praw Człowieka ONZ 17 września w Genewie.

5. Sekretarz Komisji JPD razem z sekretarzem Komisji SC/ST oraz urzędnikami z Hotline Delhi odwiedzili Orisę, gdzie spotkali się z grupami i niektórymi ofiarami przemocy w Bhubaneshwar, Berhampur, nadmorskim Gopalpur oraz w kilku innych miejscach. Stworzyli również ad hoc dwunastoosobowy komitet, którego zadaniem będzie prowadzenie działalności adwokackiej, komunikacyjnej oraz budowanie pokoju.


Najbardziej palące potrzeby Orisy

1. Oszacowanie strat i szkód. Ze względu na możliwe dochodzenie prowadzone przez CBI musimy być przygotowani pod względem faktografii i liczb. Zebranie danych i nagranie przypadków pogwałceń praw człowieka musi zostać dokonane za pośrednictwem ludzi z obozów oraz innych miejsc. Wszystko to może stać się użyteczne dla śledztwa i dla CBI.

2. Wszystkim, którzy doświadczyli traumy, musimy jak najwcześniej zapewnić pomoc psychologiczną, aby mogli powrócić do normalności. Musi ona zostać udzielona przez profesjonalnych terapeutów, którzy wykształcą w Orisie grupę ochotników niosących pomoc ludziom w obozach, wynajętych domach itp. Ojciec Nithiya ma stały kontakt z tą ekipą.

3. Należy stworzyć komitet przezwyciężania sytuacji kryzysowych, aby zebrał informacje i rozpowszechnił je poprzez różne źródła. Pozwoli to na stworzenie sieci z lokalną policją, zbierającymi, lokalnymi władzami, Komisją ds. Mniejszości itp. (w tym celu Komisje JPD i SC/ST przygotowały w Berhampur dziesięcioosobowy komitet).

4. Kursy dla młodzieży w Orisie poświęcone prawom człowieka, świadomości społecznej, świadomości prawnej, korzystaniu z prawa do informacji itp.

5. Inicjatywy mające na celu budowanie pokoju i zmianę konfliktów między ludźmi z SC/ST z Orisy. W Orisie powinno się tworzyć szkolne kluby pokojowe.

Państwowy poziom szkoleń i działań (z bezpośrednim skupieniem się na stanach: Orisa, Bihar, Jharkhand, Chhattisgarh, Karnataka, Kerala, Madhya Pradesh, Gujarat, Uttar Pradesh, jednakże musi to zostać wykonane dla każdego regionu)

1. Powinno się przeprowadzić szkolenia w zakresie gotowości na będące dziełem człowieka katastrofy, monitoring, analizy społeczne, okresowe szacowanie sytuacji w regionie itp.

2. Szkolenie w zakresie tworzenia pokoju ze specjalnym uwzględnieniem kwestii, które są w Indiach najbardziej palące, jak wykorzystywanie, niesprawiedliwość, dyskryminacja oraz gwałcenie praw człowieka.

3. Formowanie regionalnych i lokalnych komitetów pokojowych w każdym z regionów, przy współudziale młodzieży, prawników, przywódców międzyreligijnych, aktywistów walczących o prawa człowieka, urzędników rządowych, jak policja, komisarze RTI itp.

4. Powinno się tworzyć dziecięce kluby pokojowe i dziecięce parlamenty. Dotychczasowe inicjatywy Komisji JPD powinny zostać rozprzestrzenione na wszystkie stany.

5. Stworzenie wśród młodzieży grupy liderów, świeckich i religijnych. Promowanie jedności i przedsiębiorczości, a także szkolenie w negocjacjach pokojowych, dialogu itp.

– Określaniem stopy życiowej oraz działalnością pomocową zajmuje się w Orisie sieć tworzona przez Caritas oraz inne organizacje. Jednakże należy odnotować, że w trakcie zamieszek z grudnia 2007 r. chęć pomocy zgłosiło wiele agencji i wiele pieniędzy wydano na naprawę i odbudowę budynków i instytucji. Te ostatnie jednak zostały ponownie zniszczone podczas zamieszek, do jakich doszło w sierpniu i wrześniu.

– Musimy wzmocnić ludzi poprzez pomoc społeczną i dostęp do pomocy adwokackiej. To będzie również prowadziło do budowania jedności i współpracy między poszczególnymi społecznościami.

– Jedną z przyczyn tak dużego natężenia przemocy w Orisie jest, zdaniem lokalnych mieszkańców, fakt, iż niewiele uczyniono dla budowania pokoju oraz praw człowieka. Istnieje ogromna potrzeba szkolenia młodzieży w budowaniu pokoju i pomocy społecznej.

– Komisja JPD ze swoją rozsądnie wypracowaną strukturą regionalną oraz kontaktami z uczelniami wyższymi w całym kraju szczyci się prowadzeniem takich właśnie szkoleń w zakresie pokoju i praw człowieka.